Δυσκοιλιότητα: Αιτίες, συνέπειες και αντιμετώπιση

Η δυσκοιλιότητα ως σύμπτωμα της δυσλειτουργίας του πεπτικού συστήματος υπάρχει από αρχαιότατων χρόνων, όταν ακόμα ο Ιπποκράτης έδινε το βασιλικό ως φάρμακο για την αντιμετώπισή της. Ήδη από το 1700 η δυσκοιλιότητα είχε αρχίσει να γίνεται ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του πεπτικού συστήματος, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικάνοι παθολόγοι ήταν πεπεισμένοι ότι αυτό οφειλόταν στην αστικοποίηση και στις αλλαγές που επήλθαν στον μέχρι τότε τρόπο ζωής.

Στις αρχές του 19ου αιώνα η βιομηχανική επανάσταση άλλαξε ριζικά τον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Η ζωή στις πόλεις, το άγχος και οι νέες συνθήκες είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση του προβλήματος της δυσκοιλιότητας. Αρκεί να σημειωθεί ότι σε δημοφιλές αμερικάνικο εγχειρίδιο υγείας που κυκλοφορούσε το 1850 υπήρχε η προειδοποίηση ότι η καθημερινή κένωση των εντέρων έχει πολύ μεγάλη σημασία για την υγεία καθότι χωρίς αυτήν ο οργανισμός θα είναι αλλοιωμένος και διαταραγμένος.
Με το πέρασμα των χρόνων και με την αλλαγή των καθημερινών συνθηκών και του τρόπου ζωής των ανθρώπων, η δυσκοιλιότητα διαχωρίστηκε σε διάφορες μορφές. Παράλληλα, εξελίχθηκαν και διαμορφώθηκαν οι τρόποι αντιμετώπισή της. Έτσι, συναντάμε περιπτώσεις οξείας και χρόνιας δυσκοιλιότητας, ανάλογα με τον τρόπο εμφάνισης του προβλήματος, τα συμπτώματα που παρουσιάζονται και το χρόνο διάρκειας.

Ορισμός:
Δυσκοιλιότητα θεωρείται η μείωση της συχνότητας των κενώσεων σε λιγότερες από 3 την εβδομάδα ή η ανάγκη για σημαντικά αυξημένη εφαρμογή πίεσης ώστε να επιτευχθεί η αφόδευση.
Η κατάσταση κατά την οποία καθυστερεί να γίνει η κένωση του εντέρου, τα κόπρανα εφ' όσον παραμένουν για πολύ στο παχύ έντερο υφίστανται αφυδάτωση και γίνονται ξηρά και σκληρά.
Η δυσκοιλιότητα είναι συνέπεια της δυσλειτουργίας του πεπτικού συστήματος σχετικά με την κένωση του εντέρου. Η γαστρεντερική οδός του ανθρώπου, έχει μήκος 7 μέτρα, από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Αυτά τα 7 μέτρα είναι στριμωγμένα στον περιορισμένο χώρο της κοιλιακής χώρας, όπου έχει ύψος περίπου 60 εκατοστά.
Η προώθηση του γαστρικού περιεχομένου αρχίζει αμέσως μετά από τη λήψη γεύματος. Το χρονικό όμως διάστημα της πλήρους κένωσης του στομάχου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, από τους οποίους οι κυριότεροι είναι η ποσότητα και η σύσταση της τροφής, ο χρόνος που μεσολάβησε από τη λήψη προηγούμενου γεύματος, καθώς και η ψυχική κατάσταση του ατόμου.
Όταν η πρόσληψη τροφής είναι μέτρια σε ποσότητα, η κένωση του στομάχου γίνεται μέσα σε 3-4 ώρες. Όταν όμως η τροφή περιέχει μεγάλη ποσότητα λίπους, η κένωση μπορεί να παραταθεί μέχρι 6 ή 8 ώρες.
Πολλές φορές υπάρχει δυσκοιλιότητα παρά την καθημερινή αφόδευση. Στην περίπτωση αυτή, είτε πρόκειται για ατελή κένωση, δηλ. αποβολή μικρής ποσότητας κοπράνων και κατακράτησης μέρους αυτών στο παχύ έντερο, είτε τα κόπρανα που αποβάλλονται είναι ξηρά και σκληρά, επειδή παραμένουν για πολύ στο παχύ έντερο.

Αιτίες
Η δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε πολλά και διαφορετικά αίτια. Είναι αλήθεια ότι το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας έχει καταγραφεί από την αρχαιότητα, αλλά ακόμα και σήμερα δεν μας είναι απόλυτα σαφείς οι αιτίες που την προκαλούν.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισης του προβλήματος.

Οι πιο συνηθισμένοι είναι: οι μεταβολές στη διατροφή, οι αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες, η απροθυμία για αφόδευση, η έλλειψη κατάλληλων συνθηκών υγιεινής, η έλλειψη χρόνου, η λήψη φαρμάκων που μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα ως παρενέργεια, νευρικές αντιδράσεις του οργανισμού που επηρεάζουν τους μύες του εντέρου, κάποια νευρολογικά νοσήματα, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα) και άλλες παθήσεις του παχέος εντέρου, οι διαταραχές συμπεριφοράς ή άλλα ψυχολογικά προβλήματα και βαθύτερες ψυχοσωματικές διαταραχές που επηρεάζουν την πέψη και την απορρόφηση νερού στο παχύ έντερο με συνέπεια τη δυσκοιλιότητα και άλλοι.
Επειδή τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας είναι ποικίλα και μπορεί να υποδηλώνουν διαφορετική προέλευση, είναι σκόπιμο να διακριθούν με λεπτομερή λήψη του ιστορικού από ειδικό γιατρό.

Κατηγορίες δυσκοιλιότητας:

Περιστασιακή δυσκοιλιότητα
Η «οξεία» (περιστασιακή) δυσκοιλιότητα εμφανίζεται απροειδοποίητα σε άτομα που μπορεί να μην έχουν αντιμετωπίσει ποτέ παρόμοιο πρόβλημα και η διάρκειά της είναι συνήθως μικρή. Κατά μεγάλο ποσοστό, η οξεία δυσκοιλιότητα οφείλεται σε αλλαγές στον τρόπο ζωής του πάσχοντα, όπως κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, κατά το οποίο η χρήση τουαλέτας αναβάλλεται ή που μπορεί να μην υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες υγιεινής.
Επίσης, περιστασιακή δυσκοιλιότητα μπορεί να εμφανίσει κάποιος, όταν βιώνει καταστάσεις έντονου στρες και πίεσης.
Ένας ακόμα λόγος εμφάνισης περιστασιακής δυσκοιλιότητας είναι και η αντίδραση του οργανισμού σε κάποια φαρμακευτική αγωγή, που μπορεί να λαμβάνει ο πάσχοντας ή σε ορμονικές διαταραχές στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης ή της κύησης.
Τέλος, περιστασιακή δυσκοιλιότητα μπορεί να εκδηλωθεί εξαιτίας κάποιας φυσικής απόφραξης που μπορεί να υπάρξει σε κάποιο σημείο του εντέρου.

Χρόνια δυσκοιλιότητα
Η δεύτερη μορφή δυσκοιλιότητας είναι η χρόνια, η οποία συνήθως διαρκεί μεγάλα χρονικά διαστήματα, που μπορούν να φτάσουν ακόμα και πολλά χρόνια, όπως επίσης και όταν ξαναεμφανίζεται ύστερα από σύντομα χρονικά διαστήματα.
Κάποιες μορφές της χρόνιας δυσκοιλιότητας είναι αρκετά σοβαρές και αντιμετωπίζονται ακόμα και με χειρουργική επέμβαση.
Μια συνηθισμένη μορφή χρόνιας δυσκοιλιότητας είναι εκείνη που προκαλείται από ορισμένες ασθένειες ή είναι συνέπεια κάποιας μακροχρόνιας φαρμακευτικής αγωγής.

Συνέπειες

Οι συνέπειες της δυσκοιλιότητας είναι πολλές και διαφέρουν κατά περίπτωση. Σε κάθε περίπτωση όμως ταλαιπωρούν και ενοχλούν τον πάσχοντα.
Οι περισσότερες συνέπειες είναι επίπονες αλλά και ψυχοφθόρες με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται ολόκληρη η ποιότητα της ζωής των πασχόντων.

Από τα βασικότερα και πιο συνηθισμένα συμπτώματα του προβλήματος της δυσκοιλιότητας είναι:

• η στομαχική πίεση
• το αίσθημα φουσκώματος
• ο πόνος στην κοιλιακή χώρα
• η ναυτία
• οι κράμπες
• ο κολικός

Το πρόβλημα όμως δεν σταματάει εδώ, επεκτείνεται και σε ψυχολογικές συνέπειες, οι οποίες είναι εξίσου σημαντικές και δεν πρέπει να αγνοούνται:

• η κακή διάθεση
• η κούραση
• η μείωση της αποδοτικότητας και της ζωντάνιας
• και το άγχος για τις περαιτέρω συνέπειες όταν το πρόβλημα παραμένει 

είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει ο ασθενής. Παράλληλα, το αίσθημα που έχει ο πάσχοντας ότι κρύβει ένα μεγάλο μυστικό ή ότι δεν είναι «καθαρός», τον κάνουν να αισθάνεται άβολα και περίεργα απέναντι στον κοινωνικό του περίγυρο.

 Η αρχαία Κινέζικη ιατρική δίνει τόσο μεγάλη βαρύτητα στην λειτουργία του εντέρου μας που ισχυρίζεται οτι το 90% περίπου των ασθενειών του ατόμου προέρχονται από την δυσλειτουργία του εντέρου.

Αντιμετώπιση
Εκτός από τα πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα που υπάρχου, ο καθένας μπορεί να κάνει κάποια απλά πράγματα που συμβάλλουν πολύ σημαντικά στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας:

1) Περπάτημα

2) Συχνά γεύματα με μεγάλη ποικιλία τροφής  (καλό πρωινό με γιαούρτι , φυτικές ίνες, δημητριακά, φρούτα, όσπρια, λαδερά φαγητά κλπ) γεύματα με 40% υδατάνθρακες 30% πρωτεΐνη 20% λίπος.. και χωρίς αλάτι...

3) Νερό, νερό, νερό! Πιείτε όσο το δυνατόν περισσότερο νερό, χειμώνα - καλοκαίρι. Αντικαταστήστε τους καφέδες και τα αναψυκτικά με νερό.

4)Για τη σωστή κένωση καθε το πρωί, μπορείτε να πάρετε 1 κουταλιά της σούπας αμυγδαλέλαιο σε ένα ποτήρι γάλα κάθε βράδυ πριν πάτε για ύπνο. 

5) Βράστε μερικά σύκα σε νερό. Πιείτε το αφέψημα πριν τον ύπνο. Προσπαθήστε να παίρνετε αυτό το αφέψημα για 3-4 νύκτες με σκοπό την θεραπεία μακροπρόθεσμης δυσκοιλιότητας.

 6) Ένα πολύ απλό μέτρο είναι ένα ποτήρι ζεστό νερό, με το χυμό από ένα λεμόνι και λίγο αλάτι. Πιείτε το με άδειο στομάχι, πριν απο το βούρτσισμα των δοντιών σας. 

 7) Αφέψημα Μάραθου μπορεί επίσης να βοηθήσει. Το μάραθο βελτιώνει την πέψη σας και ρυθμίζει την κινητικότητα του εντέρου σας. 

 8) Ένα μήλο την ημέρα (μαζί με το κόκκινο δέρμα του) είναι πολύ καλό για να κρατήσει τη δυσκοιλιότητα μακριά. 

 9) Κάθε βράδυ πριν πάτε για ύπνο, πάρτε μια κουταλιά μέλι σε βρασμένο νερό, το οποίο έχετε ψύξει.

 10) Ένα ύφασμα με χλιαρό νερο πάνω στην κοιλιά σας το βράδυ θα σας βοηθήσει ώστε την επομένη το πρωί η αφόδευση να γίνει πιο εύκολη.

 11) Τα πορτοκάλια επίσης βοηθούν στην πέψη και στην κινητικότητα του εντέρου.

 12) Εάν μπορείτε να βρείτε Harada (Chebulic Myrobalan) σε καταστήματα με ινδικά προϊόντα, αγοράστε το και τηγανίστε το σε βούτυρο. Στη συνέχεια πάρτε μια ίση ποσότητα απο μαύρο αλάτι, και προσθέστε το στο τηγανητό Chebulic. Κάντε μια πάστα από αυτό και αποθηκεύστε το σε ένα ξηρό αεροστεγές δοχείο. Ρίξτε μια κουταλιά του μίγματος αυτού σε ζεστό νερό. Είναι αποδεδειγμένο οτι το μείγμα που προκύπτει θα προσφέρει μόνιμη ανακούφιση σε πολλούς που πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου

13) Ετοιμάστε μια σαλάτα από παντζάρι (ποτιμήστε τα φύλλα) και ντομάτα. Φάτε αυτήν την σαλάτα σε οποιαδήποτε μικρή έξαρση της δυσκοιλιότητας. 

14) Πάρτε μερικά σταφύλια και πετάξτε τους σπόρους τους. Βάλτε αυτά τα σταφύλια σε ένα ποτήρι με γάλα. Πιείτε ένα ποτήρι γάλα κάθε βράδυ πριν από τον ύπνο και να μασείστε τα σταφύλια. Αυτό θα ανακουφίσει τη δυσκοιλιότητά σας.

15) Μίγμα από Μπανάνα, γάλα και μέλι είναι επίσης πολύ καλό για το ευερέθιστο έντερο.

 16) Πάρτε τη σκόνη από ένα ξηρό τζίντζερ ανακατέψτε την με κάποια φύλλα "Senna " την οποία θα βρείτε σε ινδικά καταστήματα. Βάλτε τη σκόνη σε ένα φλιτζάνι χλιαρό νερό. Πίνετε ενώ ακόμα είναι ζεστό. 

 17) Αποφύγετε τους ξηρούς καρπούς. 

 18) Μπορείτε να αναμίξετε σπανάκι με το χυμό ενός καρότου. Πιείτε ένα ποτήρι πριν τομ ύπνο. 

 19) Η παπάγια (φρούτο) είναι παγκοσμίως γνωστή για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας

Εάν πάλι, το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται και με αυτούς τους τρόπους, δοκιμάστε το φύτρο σταριού, το οποίο είναι εκπληκτικό και έχει άμεσα αποτελέσματα.

dyskoiliotita.gr, iatropedia.gr, alttherapy.blogspot.com