Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η Δ/νση Δασών Χανίων, υλοποιεί πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του έλκους της καστανιάς. Η προσπάθεια για καταπολέμηση και εξάλειψη, της καταστρεπτικής αυτής ασθένειας, από τον νομό μας δεν είναι υπόθεση μόνο επιστημόνων, υπηρεσιών και αναδόχου, αλλά αποτελεί συνολική προσπάθεια που η ενημέρωση είναι σημαντικό μέρος της. Με τα δεδομένα αυτά θα θέλαμε να ενημερώσουμε τους καστανοπαραγωγούς του ν Χανίων, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο σχετικά με την εφαρμογή της καταπολέμησης που θα γίνει Σεπτέμβριο- Οκτώβριο με εκπαιδευμένο εργολήπτη δασολόγο και με δημόσια δαπάνη.
ΣΚΟΠΟΣ της καταπολέμησης δεν είναι η θεραπεία της ασθένειας στον καστανεώνα του κάθε παραγωγού.
Ο ΣΚΟΠΟΣ είναι η εισαγωγή και εγκατάσταση υποπαθογόνων στελεχών του μύκητα (του «αντιμύκητα» ή «εμβολίου») και η μετάδοσή του στη συνέχεια σε όλα τα ασθενή δένδρα με φυσικούς μηχανισμούς. Η εισαγωγή επιτυγχάνεται με τοποθέτηση μυκητικής πάστας η οποία περιέχει υποπαθογόνα στελέχη του μύκητα (του «αντιμύκητα») περιμετρικά των ελκών των δένδρων. Όχι όλων των ασθενών δένδρων διότι αυτό είναι στην πράξη αδύνατον αλλά μερικών μόνον ασθενών δένδρων ανά στρέμμα.
Και γίνεται εύκολα αντιληπτό πως δεν είναι δυνατόν αυτό το δίκτυο των δένδρων να είναι ομοιόμορφο σε όλη τη χώρα ή ακόμη και σε μια περιορισμένη περιοχή διότι τα ασθενή δένδρα δεν είναι κατανεμημένα ομοιόμορφα. Ούτε και έχει μεγάλη σημασία να τοποθετηθεί λίγη ή περισσότερη πάστα στο ένα ή το άλλο κτήμα. Ο στόχος είναι ο «αντιμύκητας» να εγκατασταθεί στην ευρύτερη περιοχή. Στη συνέχεια η φύση θα επιτύχει τα υπόλοιπα.
Η επιλογή των ασθενών δένδρων επάνω στα οποία είναι δυνατόν να τοποθετηθεί η πάστα έχει περιορισμούς. Επιλέγονται ασθενή δένδρα ηλικίας μέχρι 15-18 ετών, των οποίων ο φλοιός είναι ακόμη λείος. Σε μεγαλύτερη ηλικία ο φλοιός της καστανιάς παρουσιάζει επιμήκεις ραγαδώσεις με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η επιτυχής τοποθέτηση της πάστας. Η πάστα είναι δυνατόν να τοποθετηθεί μόνον στον κορμό και μάλιστα σε ύψος που μπορεί να φθάσει ο χειριστής. Στην Κρήτη υπάρχει οξύ πρόβλημα στην εξεύρεση νέων δένδρων καθώς το 90% των καστανόδενδρων είναι μεγάλης ηλικίας.
Η ονομασία «εμβόλιο» που δώσαμε στη μυκητική πάστα αποδείχτηκε λανθασμένη και παραπλανητική. Πολλοί παραγωγοί ακόμη πιστεύουν ότι το «εμβόλιο» λειτουργεί όπως στον άνθρωπο. Ότι μπορεί δηλαδή να τοποθετηθεί σε όλα τα δένδρα: στα μεν υγιή για να προλάβει πιθανή προσβολή στα δε ασθενή για να τα θεραπεύσει. Αυτό όμως δεν είναι αληθές. Τα υποπαθογόνα στελέχη του μύκητα, όταν είναι συμβατά με τα τοπικά παθογόνα στελέχη (που είναι υπεύθυνα για τις νεκρώσεις) τα μετατρέπουν σε υποπαθογόνα κάθε φορά που συναντιώνται μέσα στο φλοιό των δένδρων. Αυτό ακριβώς προσπαθούμε να επιτύχουμε με τους εμβολιασμούς.
Σε καμιά περίπτωση δεν υποσχόμαστε θαύματα. Τονίζεται ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος αντιμετώπισης της ασθένειας και ότι η μέθοδος εξελίσσεται αργά διότι η μετάδοση των υποπαθογόνων στελεχών γίνεται με φυσικούς μηχανισμούς
Αναρίθμητα έλκη δεν υπάρχουν μόνον στους κορμούς των δένδρων αλλά και στα κλαδιά σε όλο τον όγκο της κόμης των δένδρων. Πως θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε μυκητική πάστα στα λεπτά κλαδιά υψηλά και μέσα στην κόμη; Η μέθοδος βασίζεται στο ότι η θεραπεία εκεί θα επέλθει με φυσική μετάδοση των υποπαθογόνων στελεχών. Γι αυτό τονίζεται και ταυτόχρονα εκφράζεται η παράκληση όπως οι παραγωγοί μην τρέχουν πίσω από τα συνεργεία και απαιτούν εφαρμογή της καταπολέμησης στις καστανιές τους. Τέτοια ενέργεια ανατρέπει την προγραμματισμένη πυκνότητα την οποία εκτιμήσαμε στη μελέτη. Τονίζεται τέλος ότι θα πάρει τουλάχιστον μια 5ετία μετά το πέρας των επεμβάσεων για να έχουμε αισθητή γενική υποβάθμιση της ασθένειας.
Σύντομα μετά την εφαρμογή του Έργου οι παραγωγοί θα αρχίσουν να βλέπουν ότι το «εμβόλιο» δουλεύει. Τα επόμενα χρόνια και χρόνο με το χρόνο η κατάσταση θα βελτιώνεται συνεχώς. Εν το μεταξύ κλαδιά πιθανόν να συνεχίζουν να νεκρώνονται ή ακόμη και δένδρα.
Μέχρι την εγκατάσταση στο νομό μας του υποπαθογόνου μύκητα οι παραγωγοί δεν πρέπει να πληγώνουν τα δένδρα κατά το κλάδεμα, το μπόλιασμα, το φρεζάρισμα ή την κοπή των ζιζανίων. Και γενικά με κανένα τρόπο να μην δημιουργούν πληγώσεις στο δέντρο. Ο παθογόνος μύκητας είναι τραυματοπαράσιτο και καραδοκεί. Μόλις υπάρξει πλήγωση στον φλοιό θα εγκατασταθεί αμέσως και θα δημιουργήσει έλκος.
Συμπερασματικά, τα στοιχεία της μέχρι τώρα αξιολόγησης σε όλες τις περιοχές όπου εφαρμόσθηκε η βιολογική καταπολέμηση δείχνουν ότι η μέθοδος βιολογικής καταπολέμησης που εφαρμόζουμε είναι επιτυχής. Αυτό που χρειάζεται από μέρους των παραγωγών είναι εμπιστοσύνη στο έργο που επιτεύχθηκε και ακόμη λίγη υπομονή και εφαρμογή των ενδεδειγμένων καλλιεργητικών χειρισμών μέχρι την πλήρη υποβάθμιση της ασθένειας.
Τα παραπάνω και πολλά ακόμα αναπτύχθηκαν σε συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της Δ.Δ. Χανίων την 27 Αυγούστου, με εκπροσώπους των Δήμων των καστανοπαραγωγών περιοχών του νομού ( Δ. Πλατανια, Κισάμου και Κανδάνου – Σελίνου), εκπροσώπους των καστανοπαραγωγών και επιστημόνες που εμπλέκονται στο έργο.
Η Διεύθυνση Δασών Χανίων είναι στην διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου για περισσότερες πληροφορίες, ερωτήσεις η διευκρινήσεις.
