Κρήτη: Ιστορία μας διδάσκει ο ... γυμναστής!
Σε άλλες περιπτώσεις ο καθηγητής αγγλικών ή γερμανικών ή ο καθηγητής της πληροφορικής. Θα μπορούσε να ήταν και κακόγουστο αστείο, ειδικά για μια χώρα που (οφείλει να) δίνει βάση στην ιστορία της αλλά είναι πέρα για πέρα πραγματικότητα. Για το θέμα έκαναν δημόσια παρέμβαση τα μέλη του Ομίλου για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, ενώ αντίστοιχες καταγγελίες έχουν κάνει και οι τοπικές ενώσεις φιλολόγων ανά την Ελλάδα, μεταξύ αυτών και στο Ηράκλειο.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ομίλου με ημερομηνία 4 Οκτωβρίου, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια συνολική υποβάθμιση στη διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση καθώς μια σειρά από κινήσεις οδηγούν στην περιθωριοποίηση του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου.
Η πραγματικότητα με βάση τα στοιχεία των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δείχνει ότι η Ιστορία, πρακτικά, δεν διδάσκεται πλέον από τους φιλολόγους αλλά από διάφορες άλλες ειδικότητες, εικόνα που αποτελεί καθεστώς στα Γυμνάσια της χώρας τα τελευταία χρόνια. Και στην Κρήτη σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΠΥΣΔΕ οι κυριότερες ελλείψεις σε καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι σε φιλόλογους.
Η πρακτική που ακολουθείται έχει ως εξής: Με δεδομένη την αδυναμία επαρκών προσλήψεων, οι όποιες προσλήψεις αναπληρωτών δεν κατευθύνονται κυρίως σε θέσεις φιλολόγων αλλά σε άλλες ειδικότητες ώστε να καλυφτούν τα κενά κάθε σχολείου. Έτσι μετά τον πρώτο και τον δεύτερο φιλόλογο θα έρθει ο γυμναστής, ο καθηγητής μουσικής, ο θεολόγος, οι καθηγητές ξένων γλωσσών. Επειδή όμως οι φιλόλογοι δεν επαρκούν για τη διδασκαλία της ιστορίας σε όλες τις τάξεις, τότε, με βάση σχετική διάταξη των τελευταίων ετών, το μάθημα δίνεται ως δεύτερη ανάθεση σε όλες τις άλλες ειδικότητες.
Μέχρι την Άλωση...
Ειδικά για τα ΕΠΑΛ από την προηγούμενη σχολική χρονιά έχει καταργηθεί η διδασκαλία της Ιστορίας στη Β' τάξη και όπως αποκαλύπτουν τα μέλη του Ομίλου για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, για τους μαθητές των σχολείων αυτών η διδασκαλία της Ιστορίας σταματά στην Α΄ τάξη με την 'Αλωση της Κωνσταντινούπολης, ενώ όπως είναι φυσικό τα παιδιά στα ΕΠΑΛ δεν διδάσκονται καθόλου Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία.
Από φέτος, λόγω της έλλειψης εκπαιδευτικών, αποφασίστηκε το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στη Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου να διδάσκεται για 2 ώρες την εβδομάδα αντί για 3 που διδασκόταν μέχρι πέρσι. Ωστόσο, παραμένουν σε ισχύ το ίδιο Πρόγραμμα Σπουδών και το ίδιο σχολικό εγχειρίδιο, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για τρίωρη διδασκαλία.
Τοπική ιστορία από... τεχνολόγους
Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση ως προς τη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας που από την παρούσα σχολική χρονιά εντάσσεται στη ζώνη των βιωματικών δράσεων και ανατίθεται σε όλες τις ειδικότητες πλην φιλολόγων, μαθηματικών και φυσικών (!!)
Έτσι την τοπική ιστορία της Κρήτης, τα παιδιά των σχολείων του νησιού θα τη διδαχτούν από τους γυμναστές, τους καθηγητές μουσικής, οικιακής οικονομίας, πληροφορικής και τεχνολογίας...
Με την επιστολή που υπογράφουν 20 εκπαιδευτικοί απευθύνουν έκκληση σε όλους τους αρμοδίους να αναιρέσουν τις αποφάσεις αυτές που υπαγορεύονται είτε από άστοχους σχεδιασμούς είτε από κριτήρια αμιγώς οικονομικά: "Οι αυστηρές πειθαρχίες της Ιστορίας, η ειδική διδακτική, η προσέγγιση δύσκολων και σύνθετων ιστορικών εννοιών, η γνωστική και παιδαγωγική σκευή την οποία πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός για να προσεγγίσει το σύνθετο και ιδιαίτερα απαιτητικό αντικείμενο της Ιστορίας δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη στο σχεδιασμό του ΥΠΕΘ" αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Κόντρα στον λαϊκισμό
Οι υπογράφοντες υπεισέρχονται σε βαθύτερα ζητήματα ως προς την μεθοδολογία της διδασκαλίας της Ιστορίας αλλά "ακουμπάνε" και κοινωνικά ζητήματα της δημόσιας σφαίρας του σήμερα, που σίγουρα προβληματίζουν:
"Σε μια περίοδο κυριαρχίας λαϊκισμού και εθνικισμού με ποικίλες εκφάνσεις κατά την οποία οι χρήσεις και καταχρήσεις της Δημόσιας Ιστορίας υποκαθιστούν την ιστορική εκπαίδευση, η επιστημονική προσέγγιση του αντικειμένου αποτελεί επιτακτική πρωτεύουσα ανάγκη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη σοβαρή αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό των Προγραμμάτων Σπουδών και των σχολικών εγχειριδίων Ιστορίας στο Γυμνάσιο και το Λύκειο και την ανανέωση της διδακτικής μεθοδολογίας. Κάτι που μπορεί να προωθηθεί με την ανάδειξη της ιστορίας-πρόβλημα, η οποία προϋποθέτει την ενεργητική μάθηση (μεθοδική επεξεργασία ιστορικών πηγών, πολυπρισματικές και ενσυναισθητικές προσεγγίσεις, ομαδοσυνεργατικές πρακτικές), με την κατανόηση εννοιών β’ επιπέδου (αιτιακή συνάφεια, μακροπρόθεσμες συνέπειες, συνέχεια / ασυνέχεια {τομή}, ομοιότητα και διαφορά, ιστορική σημασία, τεκμηρίωση, ηθική διάσταση), πέρα από εκείνες του α΄ επιπέδου (τι, ποιος, πού, πότε, γιατί), με την αναγωγή του τοπικού και εθνικού στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο, έτσι ώστε να οικοδομείται η «μεγάλη εικόνα». Όλα αυτά απαιτούν καταρτισμένους εκπαιδευτικούς ειδικότητας και όχι όλες τις ειδικότητες πλην των αρμοδίων ιστορικών/φιλολόγων".
Και η επιστολή καταλήγει: "Καλούμε τους υπεύθυνους να διορθώσουν τη λαθεμένη αυτή ενέργεια με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση και την Πολιτεία να σκύψει με υπευθυνότητα και σοβαρότητα στο πρόβλημα της ιστορικής εκπαίδευσης των μαθητών μας διορθώνοντας αστοχίες και λάθη που μας έχουν οδηγήσει στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση".
Το κείμενο υπογράφουν οι εκπαιδευτικοί Ελένη Αποστολίδου, Έφη Αργυρού. Δημήτρης Βασιλείου, Τερέζα Γιακουμάτου, Ιωάννα Δεκατρή, Γιώργος Κόκκινος, Eυαγγελία Κουνέλη, Σωτήρης Κόνδης, Σεβαστή Λάζαρη, Δημήτρης Μαυροσκούφης, Κώστας Μέκκας, Νατάσα Μερκούρη, Κατερίνα Μπρεντάνου, Άγγελος Παλληκίδης, Ζέτα Παπανδρέου, Τριαντάφυλλος Πετρίδης, Χριστίνα Πετροπούλου, Παναγιώτης Πυρπυρής, Βασιλική Σακκά και Ηλίας Στουραΐτης.