Το Ηράκλειο, ως μία σύγχρονη μεγαλούπολη παρουσιάζει αρκετά προβλήματα αστικού περιβάλλοντος, τα περισσότερα εκ των οποίων επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Η πυκνή δόμηση, οι ελάχιστοι ελεύθεροι ανοιχτοί χώροι πρασίνου, το κυκλοφοριακό είναι ίσως τα σημαντικότερα.
Η έντονη οικοδομική δραστηριότητα των τελευταίων τριάντα ετών άλλαξε δραματικά την εικόνα της πόλης και περιόρισε σημαντικότατα το πράσινο στην αναλογία του με το δομημένο. Σήμερα, οι λιγοστοί ελεύθεροι δημόσιοι χώροι πρασίνου υποβαθμίζονται ολοένα και περισσότερο λόγω έλλειψης πόρων, απώλειας προσωπικού για τη συντήρηση και την ενίσχυση των υφιστάμενων χώρων.
Ειδικότερα σημειώνεται ότι το υπαλληλικό προσωπικό σήμερα στο Τμήμα Πρασίνου απασχολούνται 3 Γεωτεχνικοί αντί για 6 που προβλέπονται στο Οργανόγραμμα, 1 Τεχνολόγος Γεωπονίας αντί για 6, 2 Δενδροκηπουροί αντί για 14, 9 εργάτες- τριες πρασίνου αντί για 28, 1 Διοικητικός και εργάτες με 2μηνη σύμβαση που λήγει αρχές Ιουνίου καθώς και κανένας υδραυλικός!!!
Στο Τμήμα Περιβάλλοντος εργάζονται σήμερα μόλις 1 περιβαλλοντολόγος και μια διοικητικός, ενώ θα έπρεπε σύμφωνα με τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας να στελεχώνεται με άλλους 2 περιβαλλοντολόγους.
Σύμφωνα με την καταγραφή των χώρων πρασίνου, τα δεδομένα σήμερα είναι τα εξής:
- 163 στρέμματα Κ.Χ. του καλλικρατικού Δήμου Ηρακλείου και της Δημοτικής Κοινότητας Ν. Αλικαρνασσού (κατανεμημένα σε 212 διαφορετικά σημεία!!!)
- 10 στρέμματα Κ.Χ. στις υπόλοιπες Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες του Δήμου
- τα 9.000 περίπου δένδρα δενδροστοιχιών που απαιτούν κλαδέματα και φυτοπροστασία και
- οι 80 σχολικοί κήποι
Το πλαίσιο Στρατηγικής για το Περιβάλλον
Η στρατηγική που διαμορφώνεται για την προσεχή δημοτική περίοδο, σχετίζεται άμεσα στο σύνολό της, με την ενίσχυση και ανάδειξη των πράσινων χώρων, τις μεταφορές και την ποιότητα της κυκλοφορίας στο αστικό περιβάλλον, τους ρύπους και το θόρυβο, την ανακύκλωση, την ενέργεια καθώς και όλες τις ενότητες εκείνες που συμβάλλουν στην αστική και κοινωνική συνοχή του δομημένου περιβάλλοντος.
Παρά το γεγονός ότι στη δεδομένη χρονική συγκυρία, οι αλλαγές είναι δύσκολες και επίπονες, η Αντιδημαρχία Περιβάλλοντος & Πρασίνου επιχειρεί να προτείνει στρατηγικές και μέτρα που θα τονώσουν την ποιότητα του υπάρχοντος πρασίνου και θα αμβλύνουν τις όποιες σημειακές συνθήκες επιβάρυνσης, ενώ παράλληλα θα κινητοποιήσουν τους κατοίκους για συμμετοχή και ανάληψη πρωτοβουλιών.
Στόχος δεν είναι η μεταφορά της ευθύνης στον εθελοντή / κάτοικο αλλά η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και η συμμετοχή του στην καλλιέργεια του οράματος για τη σταδιακή μετατροπή του Ηρακλείου σε αυτό που με μοντέρνους όρους αποκαλείται «Πράσινη Πόλη» ή και απλά Ανθρώπινη Πόλη του Αύριο.
Το Ηράκλειο, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την αναβάθμιση του πρασίνου θα στηρίξει σημαντικά βασικούς τομείς για την ανάδειξη της ποιότητας ζωής με ένα σύνολο δράσεων και μέτρων που θα στοχεύουν στην καταγραφή και αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης, στον καθορισμό του επιθυμητού ποσοστού πρασίνου ανά κάτοικο αλλά και την ισότιμη κατανομή του στα διοικητικά όρια της πόλης, και τέλος στην ανάπτυξη στρατηγικών παρεμβάσεων για την ανάδειξη και ενίσχυση του πρασίνου.
Παρά την αύξηση του πρασίνου την τελευταία δεκαετία η αναλογία χώρου πρασίνου ανά κάτοικο παραμένει χαμηλή (3 τ.μ./κάτοικο) σε σχέση με το Μ.Ο. μεσογειακών μεγαλουπόλεων (10 τ.μ./κάτοικο). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει τα 9 τ.μ./κάτοικο κατ' ελάχιστο, ενώ ως ιδανική αναλογία αναφέρονται τα 15 τ.μ./κάτοικο. Στρατηγικός στόχος είναι το Ηράκλειο να αναδειχθεί πρώτη πόλη στη χώρα στην εν λόγω αναλογία που θα πλησιάζει τα διεθνή μεσογειακά πρότυπα.
Πρωτοβουλίες & Δράσεις επίτευξης της Στρατηγικής για το Περιβάλλον
1) Καθιέρωση από τη δημοτική αρχή, της διεθνούς διαδεδομένης καλής πρακτικής, υιοθεσίας κοινοχρήστων χώρων πρασίνου (πάρκων & παρτεριών) από περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένους συνδημότες μας. Για το πώς ακριβώς θα τηρηθεί η τυπική διαδικασία & οι όροι των αναθέσεων, καθώς & η συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής που θα βραβεύει κάθε 5 Ιουνίου, τον καλύτερα συντηρημένο & καλαίσθητο υιοθετημένο Κ.Χ. πρασίνου, ή και σχολικό κήπο, θα λάβει γνώση τις προσεχείς ημέρες με αναλυτική εισήγηση το Δημοτικό Συμβούλιο.
Η προώθηση της εν λόγω πρακτικής της υιοθεσίας Κ.Χ., προκύπτει αφενός λόγω των δραματικών μειώσεων σε ανθρώπινο δυναμικό που είναι απόρροια της απαγόρευσης προσλήψεων, της μείωσης του αριθμού των συμβασιούχων αλλά και της αύξησης των συνταξιοδοτήσεων, και αφετέρου λόγω της εμφανούς έλλειψης σε οικονομικούς πόρους.
Στόχος της δράσης είναι να δοθεί μία πρώτη σημαντική ώθηση στους κατοίκους της πόλης να εμπλακούν με την ανάδειξη του πρασίνου και να ευαισθητοποιηθούν για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Αποτελεί δηλαδή μία πρώτη προσπάθεια για την τόνωση της κινητικότητας των πολιτών απέναντι σε ζητήματα περιβάλλοντος και την τόνωση της οικολογικής συνείδησης.
Επιπλέον, όλο το χρόνο πραγματοποιούνται δράσεις στην κατεύθυνση της απόκτησης περιβαλλοντικής κουλτούρας και συνείδησης των δημοτών μας, όπως:
- Ομιλίες ακαδημαϊκών και ειδικών, τόσο για ζητήματα βιοκαλλιέργειας, κομποστοποίησης, κλαδέματος, κηπουρικής, σε συνεργασία με την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα της περιοχής στις Δημοτικές & Τοπικές Κοινότητες του Δήμου
- Η προσφορά διαφόρων ειδών φυτών από τον Δήμο προς τους πολίτες
- Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του εκπαιδευτικού & μαθητικού δυναμικού της Α’θμιας & Β΄βάθμιας Εκπαίδευσης.
2) Σύσταση άμεσα, Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των δημοτικών παρατάξεων, περιβαλλοντικών φορέων & εθελοντικών ομάδων, των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Πόλης μας και υπηρεσιακών στελεχών που θα σχεδιάζουν, αναπτύσσουν και θα παρακολουθούν την πολιτική, τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες για το Περιβάλλον στο Δήμο μας.
3) Δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας γεωπληροφορικής, για την καταχώρηση και ψηφιοποίηση όλων των χώρων πρασίνου της πόλης μας και διαχείρισης των εργασιών της υπηρεσίας Πρασίνου με στόχο να καλύψει ειδικές ανάγκες της υπηρεσίας με την παρακάτω λειτουργικότητα:
- Χαρτογράφηση των χώρων πρασίνου
- Βασική και λεπτομερή ψηφιακή καταχώρηση / απόθεση φυτών, υποδομών, φυτεύσεων, υιοθετήσεων και διαχείρισης χώρων πρασίνου, με την συνδεόμενη γεωπληροφορία
- Επισύναψη φωτογραφιών και αρχείων ανά πληροφοριακό υπόβαθρο και ανά καταγραφή (χώρων, εργασιών κ.α.)
- Ημερολόγιο εργασιών και περιοδικές εργασίες, εμφανιζόμενες σε γεωγραφικά υπόβαθρα
- Κινήσεις οχημάτων με χρήση δημοτικού κωδικού οχήματος
- Αποθήκη εργαλείων με γεωαναφερόμενες κινήσεις κωδικών
- Στατιστικά δεδομένα
4) Διαδημοτικό Πρόγραμμα «Γαλάζια Ανάπτυξη» για ζητήματα θαλάσσιας οικονομίας και της διάβρωσης των ακτών
Οι μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι του προγράμματος, ως προτεραιότητες είναι:
- Κατάρτιση διαχειριστικού σχεδίου για τον παράκτιο χώρο της βόρειας ακτογραμμής της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και αναζήτηση πόρων για την υλοποίηση των δράσεων του
- Προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και προστασία των ακτών από τη διάβρωση
- Αναβάθμιση του θαλάσσιου τουρισμού
- Προστασία του πολιτιστικού αποθέματος
- Προστασία βιοποικιλότητας των υγροτόπων
- Δημιουργία παρατηρητηρίου θαλάσσιου χώρου
5) Προγραμματική Σύμβαση με το ΙΤΕ και το Πανεπιστήμιο Κρήτης
α) για τη διερεύνηση των επιπτώσεων ακραίων καιρικών φαινομένων και της κλιματικής αλλαγής στα Ενετικά Τείχη και στο δυτικό παραλιακό μέτωπο του Δήμου Ηρακλείου
και β) για την εισαγωγή αντιρρυπαντικής τεχνολογίας σε κλειστούς χώρους, με την χρήση καινοτόμων φωτο- καταλυτικών υλικών με σκοπό την βελτίωση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων αλλά και της υγιεινής του ατόμων που πάσχουν από άσθμα, αλλεργίες κ.α.
6) Ο Δήμος Ηρακλείου στα πλαίσια του προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ», υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο πλέγμα παρεμβάσεων σε συγκεκριμένες υποδομές του Δήμου με απώτερο σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας και την καλύτερη διαχείριση των ενεργειακών πόρων των κτιρίων & κοινόχρηστων χώρων του.
Παράλληλα η παρούσα Δημοτική Αρχή συνεχίζει την υλοποίηση και επικαιροποίηση καινοτόμων προγραμμάτων προηγουμένων ετών, όπως:
1) Το Διακρατικό Πρόγραμμα Rerum που έχει στόχο να αυξήσει την ασφάλεια και την αξιοπιστία των καινοτόμων εφαρμογών για το περιβάλλον
Yλοποιούνται πιλοτικά τέσσερις υπηρεσίες οι οποίες είναι:
- Περιβαλλοντική παρακολούθηση και καταμέτρηση της μόλυνσης σε εξωτερικούς χώρους
- Παρακολούθηση και μέτρηση της μόλυνσης και των βλαπτικών παραγόντων σε εσωτερικούς χώρους κτιρίων
- Παρακολούθηση και καταγραφή της κυκλοφοριακής κίνησης και
- Παρακολούθηση της ενεργειακής κατανάλωσης κτιρίων
2) Οι ηλεκτρονικές διαδραστικές διαδρομές στην αγροτική γη της ενδοχώρας του Δήμου Ηρακλείου με τη χρήση πολυμέσων (Rural Heraklion)
Πρόκειται για μία διαδραστική διαδικτυακή πύλη προβολής των πολιτιστικών μνημείων, των αξιοθέατων καθώς και του συνόλου των δεδομένων της ενδοχώρας του Δήμου Ηρακλείου που χαρακτηρίζουν το οικιστικό και φυσικό τοπίο καθώς και το τουριστικό προϊόν του.
Δράσεις του Δήμου Ηρακλείου για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος
Για τη φετινή χρονιά, βασικό τόπο πραγματοποίησης μιας σειράς δραστηριοτήτων (φυτεύσεις, δρώμενα για παιδιά, περιβαλλοντική εκπαίδευση σε θέματα κομποστοποίησης κ.α.) θα αποτελέσει το πάρκο Γεωργιάδη, την Κυριακή 7 Ιουνίου και ώρα έναρξης 10:00 π.μ. με την συμμετοχή πολιτών, φορέων και ευαισθητοποιημένων εθελοντικών ομάδων σε ζητήματα που αφορούν στο ευ ζην της πόλης με όρους περιβαλλοντικής αειφορίας, σε μία προσπάθεια ανάδειξης της ατομικής δράσης και πρωτοβουλίας η οποία προάγει την ποιότητα ζωής στην πόλη.
Το φετινό ευρωπαϊκό σύνθημα
Για τη φετινή χρονιά το σύνθημα της Ευρωπαϊκής καμπάνιας για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος είναι:
ΦΥΣΗ – Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ , ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΣ
Όραμα των πρωτοβουλιών & δράσεων του Δήμου Ηρακλείου, αποτελούν: η συνδημιουργία, η συμμετοχική διαδικασία, η εξωστρέφεια, ο διάλογος των τεχνών με τις επιστήμες, αλλά και των επιστημών με άλλες επιστήμες και κυρίως ο διάλογος των πολιτών με το δήμο τους, για ζητήματα που αφορούν στον σεβασμό μας απέναντι στο φυσικό αλλά και στο ανθρωπογενές περιβάλλον.
Η ατομική και συλλογική συνειδητοποίηση των πολιτών του Δήμου Ηρακλείου, πως στην εποχή των οικονομικών και περιβαλλοντικών ανατροπών, η ατομική πρωτοβουλία δύναται να επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές στην ποιότητα ζωής στο σύνολό της.
