Παγκόσμια Ημέρα Υγείας

 Η 7η Απριλίου αποτελεί από το 1948, Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας  (WHO), και αφιερώνεται κάθε χρόνο σε ένα συγκεκριμένο θέμα που αφορά την υγεία. Το 2014 η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας εστιάζεται στις μολυσματικές ασθένειες που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστών. Έτσι, με αυτήν την ευκαιρία, η Διεύθυνση Υγείας της Περιφέρειας Κρήτης τονίζει την σημασία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης όλων, έχοντας ως κύριο σκοπό την θωράκιση της ατομικής, καθώς και της Δημόσιας Υγείας αφού τα τελευταία χρόνια πολλά μολυσματικά νοσήματα (Ελονοσία, Ιός του Δυτικού Νείλου, Δάγκειος Πυρετός κ.α.) άρχισαν να εμφανίζονται και να προκαλούν προβλήματα σε χώρες που μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστα.

 Όλοι γνωρίζουν τις ζημιές που μπορεί να προκαλέσει ο ιός HIV, αλλά λίγοι συνειδητοποιούν το ποσοστό των ασθενειών που μπορεί να προκληθεί από παράσιτα, μύγες και σκουλήκια. Κάθε χρόνο, περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι μολύνονται, ενώ ένα εκατομμύριο πεθαίνουν. Έρευνες αποδεικνύουν ότι 1 στους 6 σε παγκόσμιο επίπεδο είναι σε κίνδυνο να μολυνθούν από διαβιβαστές. Με τον όρο διαβιβαστές εννοούμε τους για ζωντανούς οργανισμούς που μπορούν να μεταδώσουν μολυσματικά – λοιμώδη νοσήματα  απευθείας στον άνθρωπο ή μέσω ζώων. Πολλοί από αυτούς τους διαβιβαστές είναι έντομα τα οποία καταπίνουν τον μικροοργανισμό που προκαλεί την ασθένεια κατά τη διάρκεια του γεύματος τους από ένα μολυσμένο ξενιστή (ζώο ή άνθρωπο)  και στη συνέχεια τον μεταφέρουν σε ένα νέο ξενιστή κατά τη διάρκεια του επόμενου γεύματος. Οι πιο γνωστοί διαβιβαστές είναι τα κουνούπια καθώς και συγκεκριμένα είδη από κρότωνες (τσιμπούρια), μύγες, φλεβοτόμους (σκνίπες), Αφανίπτερα (ψύλλοι), κοριούς και σαλιγκάρια γλυκών νερών.

 Τα νοσήματα που οφείλονται στους διαβιβαστές, μπορούν να εμφανιστούν αστικές, ημιαστικές αλλά και σε αγροτικές περιοχές αλλά ευδοκιμούν συνήθως σε κοινωνίες με φτωχές συνθήκες διαβίωσης και συγκεκριμένα σε κοινότητες με έλλειψη πρόσβασης σε επαρκές συνθήκες στέγασης, κατανάλωσης καθαρού πόσιμου νερού και υγιεινής. Τα υποσιτισμένα καθώς και τα ανασοκατασταλμένα άτομα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.  

Μεταξύ των ασθενειών που μεταδίδονται με διαβιβαστές και συγκεκριμένα μέσω δηγμάτων κουνουπιών και απασχόλησαν με την εμφάνιση ή την επανεμφάνιση τους την χώρα μας τα τελευταία χρόνια, είναι ο Ιός του Δυτικού Νείλου και η Ελονοσία. Όπως όμως σε οποιοδήποτε είδος νοσήματος, έτσι και σε αυτές τις περιπτώσεις, το κλειδί είναι τα μέτρα πρόληψης και προφύλαξης. Η έγκαιρη ανίχνευση και η κατάλληλη θεραπεία των κρουσμάτων σε συνδυασμό με την έγκαιρη εφαρμογή των κατάλληλων προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών αποτελούν θεμελιώδεις δράσεις της στρατηγικής Δημόσιας Υγείας για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου.

 Συγχρόνως όμως απαιτούνται τα ακόλουθα βασικά ατομικά μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνει καθένας με σκοπό την πρόληψη ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια :

·       Κατάλληλα ενδύματα, όπως μακριά μανίκια και παντελόνια που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα. Πιο αποτελεσματικά είναι τα φαρδιά και ανοιχτόχρωμα ρούχα.

·       Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει την δραστηριότητα των κουνουπιών αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων ( ιδίως οροφής ) δυσχεραίνει την προσέγγιση εντόμων.

·       Χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα.

·       Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες), που εμποδίζουν τη δίοδο των κουνουπιών στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού). Προσοχή απαιτείται στον περιοδικό έλεγχο και τη συντήρησή τους.

·       Με χρήση εντομοκτόνων στον αέρα. Περιέχουν πυρεθρινοειδή (π.χ. περμεθρίνη). Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κ.λπ. Τα εντομοκτόνα δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή της συσκευής.

·       Με χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως για παράδειγμα η χρήση εντομοαπωθητικών με DEET, σε βρέφη μικρότερα των 2 μηνών).

·       Με απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά, που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μετά το πότισμα, μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών.

·       Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για τον φωτισμό των εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).

·       Κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών(σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα κουνούπια ).

·       Πότισμα κατά προτίμηση τις πρωινές ώρες.

Επειδή όμως είναι πιθανή η επανεγκατάσταση των νοσημάτων που μεταδίδονται με διαβιβαστές και κυρίως της Ελονοσίας στην Ελλάδα, είναι υποχρέωση όλων μας να φροντίσουμε για την ενημέρωση όλων για τα μέτρα πρόληψης και προφύλαξης, έτσι ώστε να αποφευχθούν μελλοντικά περιστατικά.