Άγιος Δημήτριος: Γιατί λέγεται Μυροβλήτης, Φιλόπολις, Λουμπαρδιάρης
Με την όμορφη πόλη της Θεσσαλονίκης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο το όνομα του Αγίου Δημητρίου. Ο προστάτης άγιος της συμπρωτεύουσας, έχει σώσει άπειρες φορές τη «νύμφη του Θερμαϊκού», από δύσκολες καταστάσεις.
Δικαίως λοιπόν ονομάζεται Φιλόπολις και Σωσίπολις!
Σε εχθρικές επιθέσεις ὁ Άγιος Δημήτριος συχνά ἐμφανιζόταν ως λαμπροφορεμένος καβαλλάρης πάνω στό άλογό του νά περιφρουρεί τά τείχη της πόλης και να μάχεται ορμητικά τρέποντας τούς εχθρούς σέ άτακτη φυγή, ενώ με θαυμαστό τρόπο έσωσε του Θεσσαλονικείς και από την πείνα.
Επίσης δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους έγινε ανήμερα της εορτής του στις 26 Οκτωβρίου 1912 όπως επίσης και οι Γερμανοί κατακτητές αποχώρησαν από την πόλη το 1944 την επόμενη ημέρα από την εορτή του Αγίου.
Μυροβλήτης
Μυροβλύτης λέγεται γιατί ανέβλυζε μύρο από τον τάφο του, το οποίο ελάμβαναν οι πιστοί μέσα σε φιαλίδια που ήταν κατασκευασμένα από γυαλί, πηλό ή μολύβι, τα λεγόμενα κουτρούβια.
Ξακουστό είναι και το θαύμα της μυρόβλησης του Αγίου Δημητρίου, εντός του Ιερού Ναού του στη Θεσσαλονίκη, κατά το έτος 1987, όταν κατά την διάρκεια της παράκλησης η λάρνακα στην οποία φυλάσσεται το σεπτό του σκήνωμα- εντελώς ξαφνικά - λούστηκε στην κυριολεξία από ένα ελαιώδους συστάσεως μύρο.
Θα έλεγε κανείς με σιγουριά, ότι κάποιος άδειασε επάνω της τουλάχιστον δυο «κουβάδες» αρωματικό υγρό όπως την διηγήθηκε ο τότε διάκονος του Ναού, καθώς η ποσότητα του μύρου που γλυστρούσε στα συμπαγή τοιχώματα της αργυρής λάρνακας με τις ανάγλυφες παραστάσεις, ήταν μεγάλη.
Λουμπαρδιάρης
Σ’ ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλήτου είναι και το γεγονός που καταγράφηκε επί τουρκοκρατίας, το έτος 1823.
Οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα.
Αυτό έγινε όταν ένας κεραυνός από την ξαφνική καταιγίδα που ξέσπασε ανατίναξε το πυροβολείο στην Ακρόπολη.
Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι των Τούρκων που καταστράφηκε.
Ο ναός που βρίσκεται στα ριζά του λόφου του Φιλοπάππου, χρονολογείται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ενώ κατά μια άλλη εκδοχή είναι του 9ου αιώνα. Αρχιτεκτονικά πρόκειται για μια θολωτή, βασιλική, μονόκλιτη με κυλινδρική στέγη, πλακοσκέπαστη.
Για την κατασκευή του έχουν χρησιμοποιηθεί αρχαία αρχιτεκτονικά κομμάτια, όπως ο μικρός κίονας που στηρίζει την Αγία Τράπεζα και δύο κιονίσκοι που βρίσκονται στο προαύλιο της εισόδου. Το 1955 αναστηλώθηκε από τον διάσημο αρχιτέκτονα Δημήτριο Πικιώνη, και τότε αποκαλύφθηκαν αρκετά φθαρμένες μεταβυζαντινές τοιχογραφίες του 1700.
