Ο αγώνας της Μελίνας Μερκούρη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Σαν σήμερα, το 1982 η τότε, υπουργός Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη, θέτει το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα μας, στη Διάσκεψη των υπουργών Πολιτισμού της UNESCO στο Μεξικό.

Μέχρι το 1984, το αίτημα της διεκδίκησης των Μαρμάρων είχε επαναληφθεί άλλες δύο φορές.  Η πρώτη το 1924, με τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από το θάνατο του λόρδου Βύρωνα και η δεύτερη το 1961, όταν ο τότε Δήμαρχος της Αθήνας αλλά και η Ακαδημία Αθηνών, ζήτησαν από την Αγγλία τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
 

«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας […] Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας…», δήλωνε η Μελίνα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Το σχέδιο σύστασης υπέρ της επιστροφής του γλυπτού διάκοσμου του Παρθενώνα στην Ελλάδα υποβλήθηκε το 1982 από την ελληνική αντιπροσωπεία υπερψηφίστηκε με 56 ψήφους υπέρ, 12 κατά και 24 αποχές.
 

Δύο χρόνια μετά, τον Οκτώβριο του 1984, η Ελλάδα υπέβαλλε επίσημο αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα αλλά τον Απρίλιο του ίδιου έτους η βρετανική πλευρά το απέρριψε. Εκείνη τη χρονιά η Ελλάδα κατέθεσε επίσημο αίτημα για την επιστροφή των μαρμάρων και στην UNESCO, το οποίο ενεγράφη στην ημερήσια διάταξη της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους ή την Απόδοσή τους σε Περίπτωση Παράνομης Κτήσης.

Η Μελίνα Μερκούρη δεν έπαυσε να επαναλαμβάνει ότι η Ελλάδα ζητούσε μόνο την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα και όχι και των άλλων αριστουργημάτων που βρίσκονται σε ξένα μουσεία. Κι αυτό επειδή τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν μέρος ενός μοναδικού μνημείου.
 

Για να υποβοηθηθεί το αίτημα της επιστροφής, συνέλαβε την ιδέα ενός νέου Μουσείου Ακροπόλεως και προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την κατασκευή του, το 1989. Αποφάσισε να ενεργοποιήσει τον αρχαίο θεσμό των χορηγών, προκειμένου να δημιουργηθεί σύντομα το μουσείο αυτό και διοργάνωσε διάφορες εκδηλώσεις όπως οι συναυλίες των Μ. Ροστροπόβιτς, Β. Παπαθανασίου κ.α. Η δημιουργία του μουσείου θα προσέφερε τον κατάλληλο χώρο που χρειάζονται τα αριστουργηματικά γλυπτά για να εκτεθούν και θα αφαιρούσε κάθε επιχείρημα από εκείνους που αντιτίθενται στην επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
 

Όραμά της ήταν μέχρι το θάνατό της η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα για να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης».