Αυτοκτονική τάση στην εφηβεία. Πως να την αναγνωρίσουμε

Η αυτοκτονική συμπεριφορά αποτελεί  ένα ιδιαίτερα επείγον περιστατικό κατά την εφηβική ηλικία, το οποίο έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις παγκοσμίως. Υπολογίζεται μάλιστα πως η αυτοκτονία αποτελεί την 2η ή 3η αιτία θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο για τον εφηβικό πληθυσμό. Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχει μια σαφής εικόνα για την έκταση του προβλήματος, κυρίως λόγω της δυσκολίας που παρουσιάζουν ερευνητικές μελέτες επί του θέματος.

Στην πλειοψηφία των νέων με αυτοκτονικό ιδεασμό, διαγιγνώσκονται σημάδια κατάθλιψης. Σημαντικό ρόλο για την ύπαρξη αυτοκτονικών τάσεων στην εφηβική ηλικία, μεταξύ των άλλων, διαδραματίζει η χρήση αλκοόλ και άλλων ουσιών, η επιθετικότητα, η απελπισία καθώς και η χαμηλή αυτοεκτίμηση.  Η διάσπαση και δυσλειτουργία της οικογένειας καθώς και η κοινωνική απομόνωση παρουσιάζονται συχνά ως χαρακτηριστικά στους αυτόχειρες – έφηβους. Η παρόρμηση, ως κύριο –σε πολλές περιπτώσεις-  γνώρισμα της εφηβείας, κρίνεται και εκείνη με την σειρά της ως αξιοσημείωτος παράγων για την εκδήλωση αυτοκτονικών τάσεων. Εντούτοις, είναι αδύνατον να οδηγηθούμε σε αίτια, τα οποία, αυτά καθαυτά οδηγούν στην αυτοκτονία. Άλλωστε, υπάρχουν και οι έφηβοι εκείνοι που αποπειρώνται να τερματίσουν την ζωή τους χωρίς να παρουσιάζουν κανένα «προφανές» πρόβλημα ή διαταραχή.

Αν και αποτελεί πλέον, κοινότυπη άποψη η απόπειρα αυτοκτονίας είναι συχνά μια «κραυγή για βοήθεια», που δυστυχώς δεν αποκλείεται η επανάληψή της. Σαφώς και η αναγνώριση και αντιμετώπιση του αυτοκτονικού ιδεασμού αποτελεί μια δύσκολη υπόθεση, όμως τόσο η κοινωνία στο σύνολό της, όσο και οι γονείς οφείλουν να ενημερωθούν, ώστε να είναι σε θέση να δράσουν. Οι έφηβοι με αυτοκτονικές τάσεις συχνά προβάλουν κάποιες ενδείξεις της καταστάσεώς τους ή αναφέρουν οι ίδιοι σε φίλους και γονείς τις προθέσεις τους για ολοκλήρωση κάποιου αυτοκτονικού επεισοδίου. Η αντίδραση πρέπει να είναι άμεση και η ψυχολογική στήριξη κρίνεται ζωτικής σημασίας. Αξίζει να σημειωθεί, πως απειλές για αυτοκτονία πρέπει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα και να μην απορρίπτονται λέγοντας πως «Αν το εννοούσε, θα το πραγματοποιούσε κιόλας», καθώς πολλά άτομα που έχουν απειλήσει ότι θα αυτοκτονήσουν, στο τέλος εκτελούν την απειλή τους στην πραγματικότητα.

Εύα Δερμάτη, Ψυχολόγος