Αθήνα - Στοκχόλμη, 12 Οκτωβρίου 1944. Μια ματιά πίσω στο χρόνο. Του Νότη Μαριά*

H απελευθέρωση της Αθήνας από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 12 Οκτωβρίου 1944 τιμήθηκε για άλλη μια φορά με την καθιερωμένη παρουσία των επισήμων στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης όπου και έγινε η έπαρση της ελληνικής σημαίας. Μια εκδήλωση η οποία πέρασε «στα ψιλά» μιας και τα ΜΜΕ της χώρας αφιέρωσαν ελάχιστα δευτερόλεπτα. Αντίθετα ο ποδοσφαιρικός αγώνας των εθνικών ομάδων Σουηδίας-Ελλάδας που έγινε στη Στοκχόλμη το βράδυ της ίδιας ημέρας μονοπώλησε το ενδιαφέρον των MME, σπάζοντας μάλιστα και ρεκόρ τηλεθέασης με 23,2%.

Ακούγοντας τους εθνικούς ύμνους Ελλάδας και Σουηδίας πριν το εναρκτήριο λάκτισμα του αγώνα με φόντο τις σημαίες των δύο χωρών να κυματίζουν στα χέρια των Ελλήνων και των Σουηδών φιλάθλων αντίστοιχα, ενστικτωδώς επιχείρησα ένα σύντομο ιστορικό flashback.

12 Οκτωβρίου 2021-12 Οκτωβρίου 1944. Εβδομήντα επτά χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής. Τότε την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 1944 σύσσωμος ο λαός της Αθήνας πανηγύριζε τη νίκη κατά των ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής. Ήταν η μεγάλη δικαίωση του ελληνικού λαού που πολέμησε τον ιταλικό φασισμό στην Πίνδο και τις ορδές του Χίτλερ στο Ρούπελ, που έδωσε τη νικηφόρα μάχη της ενωμένης εθνικής αντίστασης ενάντια στα γερμανικά στρατεύματα κατοχής με χιλιάδες θύματα που δολοφονήθηκαν στα ολοκαυτώματα των μαρτυρικών πόλεων και χωριών αλλά και στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Από την άλλη πλευρά η Σουηδία, «ο επιτήδειος ουδέτερος» του Β’ παγκοσμίου πολέμου, η χώρα η οποία καθ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου διατηρούσε στενές οικονομικές σχέσεις με τον Χίτλερ. Η χώρα που με την περίφημη συμφωνία Permittenttrafiken της 8ης Ιουλίου 1940 έδωσε τη δυνατότητα στα γερμανικά στρατεύματα να περνούν transit από τη σουηδική επικράτεια με κατεύθυνση τη Νορβηγία και τη Φινλανδία. Η χώρα που πωλούσε τόνους σιδηρομετάλλευμα στη Γερμανία που ήταν τόσο απαραίτητο για την χιτλερική πολεμική μηχανή. Όμως το πιο βασικό εμπόρευμα που πωλούσε η Σουηδία στη Γερμανία ήταν τα περίφημα σουηδικά ρουλεμάν. Τα ρουλεμάν ως γνωστόν αποτελούν βασικό εξάρτημα για τη λειτουργία σχεδόν όλων των μηχανημάτων αλλά και των αυτοκινήτων και των αεροπλάνων. Όμως το πρωτοποριακό διπλό ρουλεμάν αυτοευθυγράμμισης που είχε εφεύρει ο σουηδός μηχανικός Sven Gustaf Wingqvist και το οποίο κατασκεύαζε αποκλειστικά η σουηδική εταιρία SKF ήταν περιζήτητο. Οι Σύμμαχοι υποστήριζαν ότι αν η Σουηδία σταματούσε να πουλά στη Γερμανία σιδηρομετάλλευμα, ρουλεμάν και μηχανές κατασκευής ρουλεμάν ο πόλεμος θα είχε τελειώσει τουλάχιστον ένα χρόνο πιο πριν.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες η εξαγωγή σουηδικών ρουλεμάν στη Γερμανία αντιστοιχούσε το έτος 1938 στο 9,1% των συνολικών σουηδικών εξαγωγών ρουλεμάν. Το ποσοστό αυτό έφτασε το 1943 στο 64,9%!!!. Κάνοντας λοιπόν χοντρές μπίζνες με τους ναζί αναπτύχθηκε περαιτέρω η σουηδική βιομηχανία αλλά και οι σουηδικές τράπεζες, ενώ η Σουηδία καθ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου προμηθευόταν από τους ναζί φτηνό κάρβουνο που όμως προερχόταν από τη Σιλεσία της κατακτημένης Πολωνίας, ενώ βέβαια οι κάτοικοι της Σουηδίας και ιδίως της Στοκχόλμης είχαν στη διάθεση τους πληθώρα αγαθών σε αντίθεση με τους κατοίκους της Αθήνας που τους θέρισε η πείνα τον χειμώνα του 1941-1942. Η στάση της Σουηδίας στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο και η συνεργασία της με τους ναζί πρόσφατα αποτέλεσε σημείο σύγκρουσης ανάμεσα στον πρώην πρωθυπουργό της Σουηδίας Carl Bildt και σε κορυφαίους πολιτικούς της Νορβηγίας αλλά και τον νορβηγό ποδοσφαιριστή Jan Aage Fjortoft που κατήγγειλαν την φιλοναζιστική στάση της Σουηδίας (www.euronews.com 12/4/2021).

Από την άλλη βέβαια δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την σουηδική αντιναζιστική αντίσταση καθώς και φωτεινές επίσημες εξαιρέσεις όπως αυτή του σουηδού διπλωμάτη Raoul Wallenberg ο οποίος το 1944 έσωσε χιλιάδες εβραίους στην Ουγγαρία. Όμως η περίπτωση Wallenberd ήταν η εξαίρεση καθώς έγγραφα και μελέτες όπως η Έκθεση το 2006 του Swedish Research Council ανέδειξαν τη σχέση της Σουηδίας με τη ναζιστική Γερμανία. Μια ιστορική κηλίδα την οποία προσπαθεί να απαλείψει η σύγχρονη Σουηδία μέσα από πρόσφατες κινηματογραφικές δημιουργίες.

Τελικά όπως προκύπτει από μελέτες μετά από πιέσεις των ΗΠΑ και καθώς ο Χίτλερ είχε πλέον αρχίσει να υποχωρεί λόγω της προέλασης του κόκκινου στρατού αλλά και της απόβασης των Συμμάχων στην Νορμανδία, η Σουηδία αποφάσισε να διακόψει εντελώς την εξαγωγή ρουλεμάν στη ναζιστική Γερμανία. Τότε το ημερολόγιο έδειχνε 12 Οκτωβρίου 1944!!!

Δυο μέρες μετά στις 14 Οκτωβρίου 1944 η εφημερίδα της Στοκχόλμης Svenska Dagbladet δημοσιεύοντας την είδηση της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους ναζί στη σελίδα 3 με πηχυαίους τίτλους έγραφε: «Η ελληνική σημαία πάνω από την Αθήνα».

Ενδιαφέρον λοιπόν το σύντομα αυτό ιστορικό flashback με αφορμή τον ποδοσφαιρικό αγώνα Σουηδίας -Ελλάδας το βράδυ της 12ης Οκτωβρίου 2021.

*Ο Νότης Μαριάς είναι Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, πρώην Ευρωβουλευτής

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Αφγανιστάν: Σιγά ...η Ευρώπη κοιμάται. Του Νότη Μαριά

Τι έγινε τελικά το 1,3 δις ευρώ της ΕΕ για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών;