Η αξιολόγηση των νοσοκομείων. Του Δημήτρη Βρύσαλη*

Τα κριτήρια αξιολόγησης για νοσοκομεία κ διοικητές δεν αποτελεί "καινοτομία" ούτε έρχεται να εξαλείψει "παθογένειες του παρελθόντος", όπως προπαγανδίζει η κυβέρνηση ΝΔ. Τα ίδια κριτήρια είχαν  θέσει και οι προηγούμενες πάντα με κριτήριο της λειτουργίας των νοσοκομείων σαν επιχειρήσεις

Η ΝΔ προαναγγέλει την «αξιολόγηση» των νοσοκομείων για τη βελτίωση τάχα της λειτουργίας και των υπηρεσιών τους συνδέοντας μάλιστα τις «επιδόσεις» τους με επιπλέον χρηματοδότηση. Διαβάζοντας όμως κανείς τα κριτήρια που θα περιλαμβάνει το επικείμενο νομοσχέδιο, εύκολα καταλαβαίνει ότι πραγματικός στόχος της «αξιολόγησης» δεν είναι άλλος από το να επιταχυνθούν οι αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις στην Υγεία και να «απορροφηθούν» ταχύτερα στη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων οι δεκάδες νόμοι της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, που υπηρετούν την παραπέρα ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση του συστήματος. Το σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται εντός του επόμενου τριμήνου και σύμφωνα με πληροφορίες η «αξιολόγηση» θα γίνεται κάθε δύο με τρία χρόνια, με τη συμμετοχή και επιστημόνων που ζουν σε χώρες του εξωτερικού όπου εφαρμόζονται αντίστοιχα συστήματα.

Ας δούμε, όμως, με ποια κριτήρια θα «αξιολογείται» ένα νοσοκομείο και τι σημαίνουν αυτά για το λαό.

Ενα από τα βασικά κριτήρια είναι το ποσοστό υπέρβασης του προϋπολογισμού. Αυτό πρακτικά οδηγεί σε αυστηρότερη προσαρμογή στα δεδομένα της υποχρηματοδότησης, που αναπαράγει τη σημερινή άθλια κατάσταση των ελλείψεων στα νοσοκομεία, εξουθενώνοντας το προσωπικό και ταλαιπωρώντας τους ασθενείς, ενώ παράλληλα δημιουργείται το έδαφος για την παραπέρα ιδιωτικοποίηση του συστήματος, με το λαό να βάζει βαθύτερα το χέρι στην τσέπη. Την ώρα που το κράτος αποσύρεται ολοένα και περισσότερο από τη χρηματοδότηση των νοσοκομείων ακόμα και για τα στοιχειώδη, διαμορφώνει προϋποθέσεις ώστε κάθε υπέρβαση στον προϋπολογισμό να λειτουργεί τιμωρητικά για υγειονομικούς και ασθενείς, επιβραβεύοντας ταυτόχρονα τις διοικήσεις που θα «τρέχουν» με αποφασιστικότητα και επιτυχία τα σχέδια ανεύρεσης πόρων από άλλες πηγές, υλοποιώντας την πολιτική της εμπορευματοποίησης, με νόμους όλων των κυβερνήσεων.

Άλλα κριτήρια που θέτει η κυβέρνηση, είναι το ποσοστό πληρότητας κλινών, ο αριθμός των κρεβατιών που θα λειτουργούν στις ΜΕΘ, οι χρόνοι νοσηλείας, οι καθυστερήσεις στην έκδοση εξιτηρίων, η εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων κ.ά. Με λίγα λόγια, το προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων θα είναι με το πιστόλι στον κρόταφο και θα επιδίδεται σε λογιστικές πράξεις για τις θεραπείες και την αποκατάσταση των ασθενών, ώστε να μην υπερβαίνουν τον δραστικά μειωμένο προϋπολογισμό. Θα δίνει «αιματηρά εξιτήρια» (όπως είναι γνωστά σε ευρωπαϊκά κράτη, όπου ήδη εφαρμόζονται αντίστοιχα συστήματα «αξιολόγησης»), με ασθενείς να τερματίζουν τη νοσηλεία τους πριν «την ώρα τους», προκειμένου να υπάρξει υπέρβαση του προβλεπόμενου «κόστους». Οπου η ζήτηση δεν θα είναι «αποδοτική και συμφέρουσα», θα κλείνουν κρεβάτια, κλινικές και τμήματα (π.χ. σ' ένα νησί όπου οι γεννήσεις είναι λίγες, δεν θα υπάρχει μαιευτική κλινική) και την ίδια ώρα θα γενικεύονται τα «θεραπευτικά πρωτόκολλα», ως εργαλεία επιβολής και ελέγχου των βάρβαρων περικοπών.

Στο πόρισμα της «αξιολόγησης» θα αναγράφεται η βαθμολογία του κάθε νοσοκομείου και θα δημοσιοποιείται «με σκοπό την προώθηση του ...θετικού ανταγωνισμού μεταξύ των νοσοκομείων». Μάλιστα, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, όσα νοσοκομεία «αξιολογούνται» ως «εξαιρετικά», θα επιβραβεύονται με ενίσχυση του προϋπολογισμού ή του ανθρώπινου δυναμικού ενός τμήματος.

 Αυτή η «αξιολόγηση» αντικειμενικά θα οδηγήσει στη διαβάθμιση των νοσοκομείων, σε μια άτυπη λίστα «καλών» και «κακών», όπου τα «εξαιρετικά» θα είναι εκείνα που προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς και διαπλέκονται αποτελεσματικά με τις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Οσο για τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της «αξιολόγησης», αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η «αγορά» θα αποκτά πρόσβαση σε χρήσιμες πληροφορίες για τις επιδόσεις τους και με βάση αυτές θα επιλέγει τις μελλοντικές συμπράξεις και συνεργασίες, με το αζημίωτο βέβαια και με επώδυνες συνέπειες για εργαζόμενους και ασθενείς.

Η εφαρμογή του αντιεπιστημονικού «κόφτη» σε ιατρικές πράξεις, νοσηλεία, θεραπείες, φάρμακα θα αποτελεί το βασικό κριτήριο και για την απόδοση του υγειονομικού προσωπικού, ακόμη και για τη διατήρηση της θέσης ή της δουλειάς του. Δηλαδή, το δικαίωμα στη δουλειά θα εξαρτάται και από το αν ο κάθε εργαζόμενος προωθεί τους στόχους που θέτει το κράτος για περικοπές στην Υγεία, από το κατά πόσο υπηρετεί με προθυμία και συνέπεια την πολιτική προσέλκυσης επιχειρήσεων - χρηματοδοτών και ασθενών - πελατών. Είναι φανερό επομένως ότι στόχος της «αξιολόγησης» δεν είναι η αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων στο δημόσιο σύστημα Υγείας, ώστε αυτό να παρέχει αναβαθμισμένες και δωρεάν υπηρεσίες σε όλους τους ασθενείς, να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς σχέσεις πλήρους εργασίας σε όλους τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία. Αντίθετα, με τη θέσπιση αντιεπιστημονικών κριτηρίων και με υπέρτατο κριτήριο την ανταγωνιστικότητα, όχι μόνο δεν θα υπάρξει βελτίωση της σημερινής άθλιας κατάστασης, αλλά η «αξιολόγηση» θα έχει νέες σοβαρές συνέπειες για την υγεία και την τσέπη των ασθενών, θα επιφέρει νέο πλήγμα στις συνθήκες δουλειάς των εργαζομένων.

Τα αντιδραστικά σχέδια της κυβέρνησης στην Υγεία, που αντανακλώνται και στην «αξιολόγηση» των νοσοκομείων, πρέπει να βρουν απέναντι, σε κοινό αγωνιστικό βηματισμό, υγειονομικούς και ασθενείς, εργατικά σωματεία και φορείς του κινήματος. Να δυναμώσει η πάλη για αύξηση της χρηματοδότησης των νοσοκομείων και γενικά της Υγείας, για αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες για όλους, στο ύψος των σύγχρονων αναγκών. Να πάρουν απάντηση και εκείνες οι πολιτικές και συνδικαλιστικές δυνάμεις που καλούν σε «αγώνα» υπεράσπισης της σημερινής αθλιότητας στα νοσοκομεία, στο όνομα του «μικρότερου κακού», ζητώντας από το λαό να ρίξει «στο πάτωμα» τις διεκδικήσεις του, διευκολύνοντας έτσι την κυβέρνηση και τους επιχειρηματικούς ομίλους να κλιμακώσουν την επίθεση στα λαϊκά δικαιώματα και τις ανάγκες.

*Ο Δημήτρης Βρύσαλης είναι πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου.