Ένα βήμα πιο κοντά στη θεραπεία του διαβήτη

Επιστήμονες στις ΗΠΑ έκαναν ένα σημαντικό βήμα για την εύρεση μιας θεραπείας του διαβήτη τύπου 1, καθώς αναπρογραμμάτισαν βλαστικά κύτταρα που είχαν πάρει από το δέρμα πειραματόζωων και, στη συνέχεια, για πρώτη φορά κατάφεραν να τα μετατρέψουν σε λειτουργικά κύτταρα παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.

Πρόκειται για σημαντική πρόοδο στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην αντικατάσταση των κυττάρων που καταστρέφονται από τη νόσο, ελευθερώνοντας έτσι, κάποια στιγμή στο μέλλον, τους διαβητικούς ασθενείς από την υποχρέωση να κάνουν ενέσεις ινσουλίνης καθ’ όλη τη ζωή τους.

Οι ερευνητές του βιοϊατρικού Ινστιτούτου Gladstone του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια - Σαν Φρανσίσκο, με επικεφαλής τον καθηγητή Σενγκ Ντινγκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στα περιοδικό για βλαστοκύτταρα "Cell Stem Cell", πήραν δερματικά κύτταρα (ινοβλάστες) από ποντίκια και, μετά την κατάλληλη επεξεργασία τους με ένα «κοκτέιλ» χημικών ουσιών, τα μετέτρεψαν σε εμβρυϊκού τύπου πολυδύναμα κύτταρα, τα οποία τελικά μετατράπηκαν στα εξειδικευμένα κύτταρα που διαθέτει το πάγκρεας. Τα αρχικά πειράματα δείχνουν -και αυτό είναι το σημαντικότερο- ότι αυτά τα κύτταρα έχουν την ικανότητα να παράγουν ινσουλίνη.

Ο διαβήτης τύπου 1, ο οποίος συνήθως εκδηλώνεται στην παιδική ηλικία (και διαφέρει από τον διαβήτη τύπου 2 που εμφανίζεται κυρίως στους ενηλίκους), προκαλείται από την καταστροφή των κυττάρων-β του παγκρέατος που παράγουν την ορμόνη ισνουλίνη. Χωρίς επαρκή ινσουλίνη, τα όργανα του σώματος δυσκολεύονται να απορροφήσουν τα σάκχαρα (όπως η γλυκόζη) από το αίμα. Η μόνη λύση είναι η συνεχής παρακολούθηση του επιπέδου του σαχκάρου στο αίμα και η τακτική χορήγηση ινσουλίνης με ένεση.

Η μόνιμη λύση θα ήταν η αντικατάσταση των κατεστραμμένων ινσουλινοπαραγωγικών κυττάρων-β, κάτι όμως όχι εύκολο μέχρι τώρα. Η νέα τεχνολογία των βλαστικών κυττάρων αποτελεί μια διέξοδο και η νέα αμερικανική έρευνα αφήνει πολλές υποσχέσεις, εφόσον επιβεβαιωθεί ότι κάτι ανάλογο είναι δυνατό να γίνει και στους ανθρώπους, εκτός από τα ποντίκια.

Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι τελικά -χάρη στα βλαστοκύτταρα- θα έχουν στη διάθεσή τους μια απεριόριστη πηγή νέων κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη και τα οποία θα μεταμοσχεύονται μετά στους ασθενείς. Ήδη οι ερευνητές το έκαναν αυτό στα πειραματόζωα που έπασχαν από υπεργλυκαιμία (μια σαφή ένδειξη διαβήτη) και μόλις μια εβδομάδα μετά την κυτταρική μεταμόσχευση, τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα των ποντικιών άρχισαν να μειώνονται και να επανέρχονται σε φυσιολογικό επίπεδο. Όταν σκοπίμως αφαιρέθηκαν από μερικά ζώα τα μεταμοσχευμένα κύτταρα, αμέσως ανέβηκαν πάλι τα επίπεδα της γλυκόζης τους.

Αλλά η πιο θεαματική εξέλιξη ήταν, όταν μετά από οκτώ εβδομάδες, στα ποντίκια όπου είχαν παραμείνει τα μεταμοσχευμένα κύτταρα, διαπιστώθηκε ότι είχαν αναπτυχθεί πλήρως λειτουργικά κύτταρα-β που εκκρίνουν την ορμόνη ινσουλίνη.