Τάση μείωσης των αυτοκτονιών παρατηρείται στην Ελλάδα, καθώς είναι είκοσι λιγότερες το πρώτο οκτάμηνο του 2014 σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2013, σύμφωνα με τα περιστατικά που αφορούν αυτοκτονίες και που συλλέχθηκαν μέσω του Δικτύου Καταγραφής του Κέντρου Πρόληψης της Αυτοκτονίας της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Κλίμακα». Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σήμερα σε συνέντευξη Τύπου της «Κλίμακας» με αφορμή τη 10η Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης της Αυτοκτονίας, καταδεικνύουν ότι το πρώτο οκτάμηνο του 2013 οι αυτοκτονίες ήταν 229 (193 άνδρες και 36 γυναίκες), ενώ το ίδιο διάστημα το 2014 οι αυτοκτονίες διαμορφώνονται σε 209 (173 άνδρες και 36 γυναίκες).
«Ξεκάθαρη» χαρακτήρισε την τάση αυτή ο επιστημονικός διευθυντής της «Κλίμακας», ψυχίατρος Κυριάκος Κατσαδώρος, συμπληρώνοντας όμως, ότι η Οργάνωση δεν είναι στατιστική υπηρεσία. «Πρόκειται για μία καταγραφή που δείχνει μια τάση» είπε ο συμβουλευτικός ψυχολόγος της «Κλίμακας», Άρης Βιόλατζης, τονίζοντας: «Πιστεύουμε, ότι όπως φαίνεται δεν έχουμε συνέχεια της αύξησης της αυτοκτονικότητας. Το φαινόμενο έχει κάνει peak και μάλλον κατεβαίνει».
Ως πρώτη αιτία καταγράφονται και το 2013 και το 2014, τα ψυχολογικά προβλήματα (64 θάνατοι το 2013, 55 θάνατοι το 2014), ενώ ακολουθούν τα οικονομικά προβλήματα (όμως, το 2014, σημειώνεται μείωση των αυτοκτονιών από τη συγκεκριμένη αιτία: 43 το 2013 και 25 το 2014).
Αναφορικά με το επάγγελμα, σε αντίθεση με το 2013 που ήταν υψηλά οι αυτοαπασχολούμενοι, το 2014 είναι σε υψηλά επίπεδα οι συνταξιούχοι, η ομάδα με τα ανώτερα επαγγελματικά στελέχη και επαγγελματίες, και ακολουθούν οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ανειδίκευτοι εργάτες.
Σχετικά με τις περιφέρειες όπου καταγράφονται οι περισσότερες αυτοκτονίες, αύξηση παρουσιάζουν τα Ιόνια Νησιά και η Κεντρική Μακεδονία, ενώ σταθερά υψηλά παραμένει η Κρήτη.
Αύξηση παρουσιάζει ο αριθμός των αυτοκτονιών στην ομάδα όσων ανήκουν στις ηλικίες 40-44 ετών. Το πρώτο οκτάμηνο του 2013 υπήρξαν 13 αυτοκτονίες στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, ενώ το 2014 υπήρξαν 29. Μείωση καταγράφουν οι αυτοκτονίες στις ηλικίες 30-34 ετών και 50-54 ετών. Πάντως, σταθερά υψηλά, σύμφωνα με τους ειδικούς της «Κλίμακας», παραμένουν οι αυτοκτονίες που καταγράφονται στις παραγωγικές ηλικίες, από 30 έως 64 ετών.
Το πρώτο οκτάμηνο του 2014 ήταν περισσότεροι οι έγγαμοι που αυτοκτόνησαν (75 έγγαμοι και 44 άγαμοι) ενώ και το αντίστοιχο οκτάμηνο του 2013 ήταν 72 έγγαμοι και 38 άγαμοι. Σύμφωνα με τον κ. Κατσαδώρο αυτό δείχνει ότι «σε περιόδους οικονομικής κρίσης δεν ισχύει ότι ο γάμος είναι παράγοντας προστασίας απέναντι στην αυτοκτονία».
Η 24ωρη γραμμή παρέμβασης της «Κλίμακας» (αριθ. 1018) για την αυτοκτονία έχει δεχθεί το πρώτο εξάμηνο του 2014 περισσότερες από 6.500 κλήσεις, από τις οποίες οι 3.664 έγιναν από άτομα με πρόβλημα αυτοκτονικότητας. Πρόκειται για μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2013 καθώς ολόκληρη την περυσινή χρονιά οι κλήσεις σχετικά με πρόβλημα αυτοκτονικότητας ήταν περίπου 2.500. Όπως σημείωσαν οι ειδικοί από την Οργάνωση, πρόκειται για «μια πραγματικότητα που μπορεί να αποδοθεί μεταξύ άλλων, στην προβολή της τηλεφωνικής γραμμής 1018».
Πέρυσι, όπως διαβάζουμε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κύριος αναφερόμενος λόγος όσων καλούσαν ήταν τα οικονομικά προβλήματα, ενώ φέτος υπερτερούν το πένθος και η κακοποίηση. «Δεν υπονοοούμε ότι ξεπεράστηκαν τα οικονομικά προβλήματα. Καταγράφουμε αυτό που αναφέρουν όσοι καλούν» σημείωσε ο κ. Βιόλατζης.
Σύμφωνα με την 1η Παγκόσμια Έκθεση για την Αυτοκτονία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στην Ελλάδα η κάλυψη της καταγραφής των αυτοκτονιών κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, την ώρα που η χώρα έχει υψηλά ποσοστά αδιευκρίνιστων θανάτων. Επίσης δεν υπάρχει καμία επίσημη καταγραφή των αποπειρών αυτοκτονίας. Όπως καταδεικνύει έρευνα που πραγματοποιεί η «Κλίμακα» σε μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας, περίπου το 0,2% των εισαγωγών στα επείγοντα αφορούν απόπειρες αυτοκτονίας. Σύμφωνα με την «Κλίμακα», «ανάγοντας το συγκεκριμένο ποσοστό στις περίπου πέντε εκατομμύρια εισαγωγές στα νοσοκομεία προκύπτουν περίπου 10.000 απόπειρες».
Με μια σύγχρονη αποτύπωση των δεικτών αυτοκτονίας σε εθνικό επίπεδο και ανίχνευσης των γεωγραφικών περιοχών όπου οι δείκτες των θανάτων παρουσιάζουν αυξητική τάση, θα μπορούσε, σύμφωνα με την «Κλίμακα», να επιτευχθεί μια άμεση εφαρμογή προληπτικών παρεμβάσεων. Παράδειγμα παρέμβασης σε τοπικό επίπεδο αποτελεί η γέφυρα στη Χαλκίδα, όπου η «Κλίμακα» με τη συνεργασία των τοπικών αρχών και φορέων, τις επόμενες ημέρες, θα τοποθετήσει μια σχετική πινακίδα για την πρόληψη των αυτοκτονιών καθώς και μια τηλεφωνική συσκευή που θα συνδέει άμεσα με το 1018.
Το μήνυμα της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας αναφέρεται στη «διασύνδεση» και στη ζωτική σημασία που έχει για τα ευάλωτα άτομα. Σύμφωνα με μελέτες, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αυτοκτονία και αντιστρόφως, οι ισχυροί ανθρώπινοι δεσμοί, μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά. Αντίστοιχα, απαιτείται η «διασύνδεση» μεταξύ κυβερνήσεων και υπηρεσιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για την εφαρμογή στρατηγικών πρόληψης της αυτοκτονίας. Το μήνυμα για τη σημερινή ημέρα «σε μια Ελλάδα που δεν έχει μάθει να συνεργάζεται» σύμφωνα με τον κ. Κατσαδώρο, είναι «ένας κόσμος ενωμένος, ένας κόσμος που μπορεί να επικοινωνεί, όχι με ιδιωτικές λογικές που αποβλέπουν σε μια συνειδητή ή ασυνείδητη κερδοφορία. Χρειάζεται συνεργασία μεταξύ φορέων και ατόμων».
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, η Διεθνής Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (IASP) καλεί σε ποδηλατοδρομία με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Η πρόκληση είναι: Να διανυθούν συνολικά από όλες τις χώρες 40.075 χλμ., όσο δηλαδή και η περιφέρεια της Γης! Το Κέντρο Πρόληψης της Αυτοκτονίας της «Κλίμακας», ως εθνικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην IASP, πρόκειται να διοργανώσει μια συμβολική ποδηλατοδρομία, στις 8.00 απόψε (10/9), από το σταθμό του ηλεκτρικού στο Θησείο μέχρι το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.
