Ελληνας επιστήμονας ανακάλυψε άγνωστη περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο

Ο διεθνούς φήμης «χαρτογράφος» του εγκεφάλου, ο Ελληνας καθηγητής της διασποράς Γιώργος Παξινός, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Νευροεπιστήμης της Αυστραλίας (Neuroscience Research Australia-NeuRA), ανακάλυψε μια νέα, άγνωστη έως τώρα, περιοχή στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Η περιοχή, την οποία ο Γ. Παξινός ονόμασε «Ενδοσχοινιοειδή Πυρήνα» (Endorestiform Nucleus), βρίσκεται κοντά στο σημείο όπου ενώνεται ο εγκέφαλος με το νωτιαίο μυελό. Συγκεκριμένα, βρίσκεται μέσα στο κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, μια περιοχή που ενσωματώνει και συνδυάζει τις αισθητηριακές και τις κινητικές πληροφορίες, προκειμένου να διορθώσει τη στάση του σώματος, την ισορροπία του και τις μικρές επιδέξιες κινήσεις.

Ο ελληνικής καταγωγής επιστήμονας είχε υποπτευθεί την ύπαρξη της εν λόγω εγκεφαλικής περιοχής πριν 30 χρόνια και τώρα μπόρεσε για πρώτη φορά να αποδείξει την ύπαρξή της χάρη στην ύπαρξη καλύτερων πλέον μεθόδων ανίχνευσης και απεικόνισης.

(Ο Γιώργος Παξινός)

«Δεν υπάρχει τίποτε πιο ευχάριστο για ένα νευροεπιστήμονα από το να εντοπίζει μια έως τώρα άγνωστη περιοχή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση υπάρχει το ξεχωριστό στοιχείο ότι αυτή η περιοχή είναι απούσα στις μαϊμούδες και στα άλλα ζώα. Πρέπει να υπάρχουν μερικά πράγματα που είναι μοναδικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο πέρα από το μεγαλύτερο μέγεθός του και αυτή η περιοχή είναι πιθανώς ένα από αυτά», δήλωσε ο Γ. Παξινός στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

«Μένει να προσδιορισθεί η λειτουργία αυτής της νεοανακαλυφθείσας περιοχής του εγκεφάλου. Τώρα που έχει χαρτογραφηθεί, θα είναι δυνατό να μελετηθεί από την ευρύτερη ερευνητική κοινότητα», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον κ. Παξινό, «το κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος, που ονομάζεται επίσης σχοινιοειδές σώμα, είναι σαν ένα ποτάμι που μεταφέρει πληροφορίες από το νωτιαίο μυελό και το εγκεφαλικό στέλεχος προς την παρεγκεφαλίδα. Η περιοχή του εγκεφάλου που τώρα ανακαλύφθηκε, είναι μια ομάδα νευρώνων μέσα σε αυτό το σκέλος, εξ ου και το όνομά της "ενδοσχοινιοειδής πυρήνας".

Οι νευρώνες αυτοί είναι σαν ένα νησί μέσα στο ποτάμι, έτσι αυτός ο πυρήνας βρίσκεται σε προνομιούχα θέση για να λαμβάνει εισροές από το νωτιαίο μυελό. Το κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος είναι μια μεγάλη δέσμη νευραξόνων και ο ενδοσχοινιοειδής πυρήνας είναι μια ομάδα νευρώνων ενσωματωμένη μέσα σε αυτή τη δέσμη. Η περιοχή αυτού του εγκεφάλου ‘με κοιτάζει' εδώ και χρόνια που μελετώ τον εγκέφαλο, στην πραγματικότητα είναι σαν εκείνη να με ανακάλυψε και όχι εγώ αυτή!».

Οσον αφορά τη λειτουργία της, ο κ.Παξινός δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «μόνο υποθέσεις θα μπορούσα να κάνω με βάση τη θέση της, πιθανώς βοηθά στον έλεγχο των επιδέξιων κινήσεων, όπως στο παίξιμο ενός μουσικού οργάνου. Δεν μπορώ να φαντασθώ έναν χιμπατζή να παίζει στο μπουζούκι τις ‘Περασμένες μου αγάπες', ένα τραγούδι πολύ απαιτητικό για το μπουζούκι, με τον ίδιο επιδέξιο τρόπο ενός ανθρώπου, όσο κι αν ο χιμπατζής αγαπούσε τη μουσική!».

Η ανακάλυψη νέων περιοχών του εγκεφάλου βοηθά τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τις ασθένειες και να δοκιμάσουν νέες θεραπείες για τις διάφορες νευροεκφυλιστικές παθήσεις (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, επιληψία κ.α.).

Ο Γ. Παξινός έχει υπάρξει πρωτοπόρος στη νευροανατομία και στη χαρτογράφηση του εγκεφάλου, έχοντας -με τις επιστημονικές δημοσιεύσεις του και τα βιβλία του που περιέχουν λεπτομερείς χάρτες του εγκεφάλου- ανοίξει νέες δυνατότητες στους νευροχειρουργούς και γενικότερα στους νευροεπιστήμονες. Οι περισσότεροι ερευνητές που μελετούν σήμερα τις νευρολογικές και τις ψυχιατρικές παθήσεις, είτε στους ανθρώπους είτε στα ζώα, χρησιμοποιούν τους δικούς του «άτλαντες» του εγκεφάλου, οι οποίοι περιγράφουν εξονυχιστικά τις διάφορες εγκεφαλικές δομές.

«Οι άτλαντες του καθηγητή Παξινού, που δείχνουν τη λεπτομερή μορφολογία και τις διασυνδέσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, παρέχουν το πολύτιμο πλαίσιο έτσι ώστε οι ερευνητές να ελέγξουν τις υποθέσεις τους, από τη λειτουργία των νευρωνικών συνάψεων ως τις θεραπείες για τις ασθένειες του εγκεφάλου», δήλωσε ο επικεφαλής του NeuRA καθηγητής Πίτερ Σόφιλντ.

Η νέα ανακάλυψη του Γ.Παξινού θα παρουσιασθεί για πρώτη φορά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα στο νέο βιβλίο του ("Human Brainstem: Cytoarchitecture, Chemoarchitecture, Myeloarchitecture") που θα κυκλοφορήσει περί το τέλος Φεβρουαρίου του 2019 από τις κορυφαίες επιστημονικές εκδόσεις Elsevier.

O Γιώργος Παξινός είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2012 και της Αυστραλιανής Ακαδημίας Επιστημών από το 2009. Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1944 και μετά το γυμνάσιο έφυγε για σπουδές στις ΗΠΑ. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια και μετά πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ του Καναδά.

Αφού έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στο πανεπιστήμιο Γιέηλ των ΗΠΑ, από το 1974 μετακινήθηκε μόνιμα στην Αυστραλία, όπου είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϊ και βασικός ερευνητής-επικεφαλής ομάδας στο Ινστιτούτο Neuroscience Research Australia. Μεταξύ άλλων, έχει διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας Νευροεπιστήμης της Αυστραλίας και επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, ενώ έχει αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών (2008), του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2016) και του Ιονίου Πανεπιστημίου (2017).

Ο Γιώργος Παξινός έχει δημιουργήσει τους περισσοτέρους ‘άτλαντες' του εγκέφαλου και έχει ανακαλύψει τους περισσότερους πυρήνες του εγκέφαλου από οποιονδήποτε άλλον επιστήμονα στον κόσμο. Έχει δημοσιεύσει 52 βιβλία και το πρώτο του με τίτλο «Ο εγκέφαλος του αρουραίου σε στερεοταξικές συντεταγμένες» αποτελεί ένα από τα κορυφαία σε αναφορές επιστημονικά βιβλία διεθνώς.

Σε παλαιότερη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, είχε τονίσει ότι οι άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν την ψευδαίσθηση πως υπάρχει ψυχή, αφού τα πάντα -και τα συναισθήματα- προέρχονται και ελέγχονται από τον εγκέφαλο. Είχε αρνηθεί ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση στον άνθρωπο, ενώ είχε δηλώσει άθεος.