Μια «θάλασσα» από πλαστικό η Μεσόγειος

Η μεταφορά των πλαστικών απορριμμάτων με τα θαλάσσια ρεύματα της Μεσογείου διευκολύνει τη μετάδοση ιών στα θαλάσσια είδη. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν σήμερα επιστήμονες στη Γαλλία, που μελετούν την επίδραση της θαλάσσιας ρύπανσης στα οικοσυστήματα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, καθημερινά καταλήγουν στη θάλασσα 700 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων από τις χώρες της Ε.Ε., εκ των οποίων οι 38,9 τόνοι από την Ελλάδα.

Τα νέα στοιχεία παρουσίασε, ο Francois Galgani, ερευνητής στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ερευνας για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (IFREMER), επικεφαλής του τεχνικού γκρουπ της TG Litter (κοινό όργανο πέντε γενικών διευθύνσεων της Ε.Ε.) και ένας εκ των ειδικών που συμμετέχουν στις επιτροπές των Ηνωμένων Εθνών για τα πλαστικά στο περιβάλλον. Ο κ. Galgani βρέθηκε χθες στην Αθήνα για την ολοκλήρωση του προγράμματος LIFE DEBAG και μίλησε στην «Κ» για τις άγνωστες πτυχές της θαλάσσιας ρύπανσης, τους μύθους και τις αλήθειες για τη θαλάσσια ρύπανση και τις προθέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το θέμα.

Τελευταίες έρευνες υποδεικνύουν ότι η μεταφορά του πλαστικού με τα θαλάσσια ρεύματα διευκολύνει τη μετάδοση ιών σε θαλάσσια είδη στη Μεσόγειο.
«Χρειάστηκαν δεκαετίες μέχρι να ανεβεί το ζήτημα στην πολιτική ατζέντα. Οταν πριν από 30 χρόνια μάζευα σκουπίδια από τις παραλίες της Κορσικής για να αναλύσω, με θεωρούσαν γραφικό. Το ζήτημα άρχισε σιγά σιγά να κερδίζει το ενδιαφέρον των ερευνητών και τελικά “μπήκε στο τραπέζι” από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη θέσπιση στρατηγικής για τα πλαστικά και τη θαλάσσια ρύπανση. Σήμερα ερευνητικά προγράμματα όπως το LIFE DEBAG στην Ελλάδα εκτυλίσσονται σε όλη την Ευρώπη, φέρνοντας στο φως πολύτιμα νέα στοιχεία».

Τι νέο μας φέρνει, λοιπόν, η ευρωπαϊκή επιστημονική έρευνα; «Η Ε.Ε. διαχειρίζεται σήμερα τα πλαστικά απορρίμματα καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη ήπειρο στον πλανήτη. Ομως η Μεσόγειος θεωρείται η πιο επιβαρυμένη θάλασσα από την “πλαστική ρύπανση”, επειδή είναι ένα κλειστό σύστημα. Υπολογίζεται ότι 700 τόνοι πλαστικών/ημέρα καταλήγουν στις θάλασσες από χώρες της Ε.Ε., το 80% στη Μεσόγειο, οι 38,9 τόνοι/ημέρα από την Ελλάδα. Εκτιμάται ότι στον πυθμένα βρίσκονται έως και 1 εκατομμύριο αντικείμενα (σ.σ. σκουπίδια όλων των ειδών) ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Το πρόβλημα, λοιπόν, έχει σημαντικές διαστάσεις. Τελευταίες έρευνες υποδεικνύουν ότι η μεταφορά του πλαστικού με τα θαλάσσια ρεύματα στη θάλασσα διευκολύνει τη μετάδοση ιών σε θαλάσσια είδη στη Μεσόγειο».

Η ευθύνη, εκτιμά ο κ. Galgani, βρίσκεται κυρίως στους πολίτες/καταναλωτές. «Το πλαστικό ως υλικό είναι καλό. Εχει διευκολύνει τη ζωή μας, χρησιμοποιείται στα αεροπλάνα, στα σπίτια, στην ιατρική. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε. Αν δείτε τα απορρίμματα που βρίσκουμε στις θάλασσες, το 90% είναι προϊόντα ευρείας κατανάλωσης: συσκευασίες, μπουκάλια, πλαστικές τσάντες. Η βιομηχανία έχει μερίδιο ευθύνης, ως προς τη ρύπανση αλλά και τον σχεδιασμό των προϊόντων. Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε 320 εκατ. άνθρωποι στην Ευρώπη, άρα υπάρχουν 320 εκατ. πηγές ρύπανσης».
«Είναι πιο αποδοτικό να επενδύσεις στη μείωση των απορριμμάτων από τη συλλογή τεράστιων ποσοτήτων πλαστικών», επισημαίνει στην «Κ» ο Fr. Galgani.

Πρόσφατα, το Συμβούλιο της Ευρώπης ενέκρινε μια νέα Οδηγία για τα πλαστικά. «Σύντομα θα απαγορευθούν όλα τα πλαστικά μιας χρήσης. Ισως να υπάρξουν κάποιες μεταβατικές διατάξεις για να υποκατασταθούν ορισμένα υλικά από τη βιομηχανία ή να αλλάξει ο σχεδιασμός. Για παράδειγμα, θα γίνει υποχρεωτικό τα καπάκια να είναι συνδεδεμένα με τα μπουκάλια νερού και από το ίδιο υλικό με αυτά», σημειώνει.

Το πρόγραμμα LIFE DEBAG – ολοκληρωμένη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη μείωση της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον ξεκίνησε το 2015 και ολοκληρώθηκε χθες. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο συντονιστής του προγράμματος Γιώργος Παπαθεοδώρου, καθηγητής στο Παν. Πατρών, στη Σύρο που ήταν και το επίκεντρο του προγράμματος καταγράφηκε 65% μείωση της πλαστικής σακούλας και 33% μείωση του φορτίου του πυθμένα στο τέλος της τριετίας, χάρη στις δράσεις εκπαίδευσης και ενημέρωσης του προγράμματος.
Έντυπη