Νέα τεχνική με βλαστοκύτταρα ανοίγει τον δρόμο για τη θεραπεία του διαβήτη

Ερευνητές ήταν σε θέση να μετατρέψουν ανθρώπινα βλαστοκύτταρα σε κύτταρα παραγωγής ινσουλίνης και έδειξαν πως είναι δυνατός ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σε ποντίκια που είχαν τέτοια κύτταρα- με αποτέλεσμα τη «λειτουργική» θεραπεία του διαβήτη για εννιά μήνες.

Τα ευρήματα της σχετικής έρευνας, από ερευνητές του Washington University School of δημοσιεύτηκαν τη Δευτέρα στο Washington University School of Medicine in St. Louis, δημοσιεύτηκαν online στο Nature Biotechnology. «Αυτά τα ποντίκια είχαν πολύ σοβαρό διαβήτη, με επίπεδα σακχάρου στο αίμα άνω των 500 milligrams ανά δέκατο λίτρου στο αίμα- επίπεδα που θα ήταν θανατηφόρα για έναν άνθρωπο- και όταν τους δώσαμε τα κύτταρα που εκκρίνουν ινσουλίνη, μέσα σε δύο εβδομάδες τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είχαν επιστρέψει στο φυσιολογικό και παρέμειναν έτσι για πολλούς μήνες» δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής, Τζέφρι Μίλμαν, PhD, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής και Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Washington University.

Χρόνια πριν οι ίδιοι ερευνητές είχαν ανακαλύψει πώς να μετατρέπουν ανθρώπινα βλαστοκύτταρα σε παγκρεατικά βήτα κύτταρα που φτιάχνουν ινσουλίνη. Όταν τέτοια κύτταρα συναντούν το σάκχαρο του αίματος, εκκρίνουν ινσουλίνη. Σε κάθε περίπτωση, η προηγούμενη αυτή δουλειά είχε περιορισμούς και δεν έλεγχε αποτελεσματικά τον διαβήτη στα ποντίκια.

Οι ερευνητές επέδειξαν μια νέα τεχνική η οποία μπορεί να μετατρέπει αποτελεσματικότερα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα σε κύτταρα παραγωγής ινσουλίνης, τα οποία είναι πιο αποτελεσματικά στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.

«Κοινό πρόβλημα όταν προσπαθείς να μετατρέψεις ένα ανθρώπινο βλαστοκύτταρο σε βήτα κύτταρο που παράγει ινσουλίνη- ή σε νευρώνα, ή σε καρδιακό κύτταρο- είναι πως παράγεις επίσης και άλλα κύτταρα που δεν θέλεις» είπε ο Μίλμαν. «Στην περίπτωση των βήτα βλαστοκυττάρων, μπορεί να αποκτήσουμε άλλα είδη παγκρετικών κυττάρων ή κυττάρων ήπατος».

Τα κύτταρα αυτά δεν βλάπτουν όταν περαστούν σε ένα ποντίκι, αλλά δεν αντιμετωπίζουν τον διαβήτη. «Όσο περισσότερα εκτός στόχου κύτταρα αποκτάς, τόσο λιγότερα θεραπευτικά κύτταρα έχεις» είπε ο ερευνητής. «Χρειάζεσαι περίπου ένα δισεκατομμύριο βήτα κύτταρα για να θεραπεύσεις κάποιον από διαβήτη. Αλλά αν το 1/4 των κυττάρων που φτιάχνεις είναι κύτταρα ήπατος ή άλλα παγκρεατικά κύτταρα, αντί να χρειάζεσαι ένα δισ. κύτταρα, θα χρειάζεσαι 1,25 δισ. κύτταρα. Αυτό κάνει τη θεραπεία της ασθένειας 25% δυσκολότερο».

Χρησιμοποιώντας τη νέα τεχνική, η ομάδα του Μίλμαν διαπίστωσε πως παράγονταν πολύ λιγότερα κύτταρα εκτός στόχου, ενώ τα βήτα κύτταρα που προέκυπταν είχαν βελτιωμένη λειτουργία. Η τεχνική στοχεύει το εσωτερικό «ικρίωμα» των κυττάρων, τον αποκαλούμενο κυτταρικό σκελετό, ο οποίος δίνει σε ένα κύτταρο το σχήμα του και του επιτρέπει να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του, μετατρέποντας φυσικές υποδείξεις σε βιοχημικά σήματα.

«Είναι μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση, θεμελιωδώς διαφορετική...προηγουμένης αναγνωρίζαμε διάφορες πρωτεΐνες και παράγοντες και τα “ψεκάζαμε” στα κύτταρα για να δούμε τι θα συνέβαινε. Καθώς κατανοούμε καλύτερα τα σήματα, ήμασταν σε θέση να κάνουμε αυτή τη διαδικασία λιγότερο τυχαία» σημείωσε ο ερευνητής.

Η κατανόηση αυτής της διαδικασίας επέτρεψε στην ομάδα του Μίλμαν να παράγει περισσότερα βήτα κύτταρα. Η νέα αυτή τεχνική είναι αποτελεσματική ανά βλαστοκύτταρα από πολλαπλές διαφορετικές πηγές, επεκτείνοντας τις δυνατότητες αυτής της τεχνικής στη μελέτη της ασθένειας.

«Ήμασταν σε θέση να παράγουμε περισσότερα βήτα κύτταρα, και αυτά τα κύτταρα λειτουργούσαν καλύτερα στα ποντίκια, κάποια εκ των οποίων παρέμειναν θεραπευμένα για πάνω από έναν χρόνο» είπε ο Μίλμαν.