Κλιματική αλλαγή: Πυρκαγιές, βροχές και έντομα οι νέες "πληγές" της Σιβηρίας

Έντομα καταστρέφουν τα δέντρα, τα δάση καίγονται, καταρρακτώδεις βροχές αναγκάζουν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους: η Σιβηρία βλέπει τις καταστροφές να αυξάνουν έπειτα από έναν ήπιο χειμώνα και μια ζεστή άνοιξη.

Τα επιστημονικά μοντέλα προβλέπουν ότι η αλλαγή του κλίματος θα προκαλεί καύσωνες, καταιγίδες αλλά και φυσικές πυρκαγιές ολοένα και πιο συχνά. Η Σιβηρία, μια περιοχή μεγαλύτερη των 10 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, γνωστή για τους σκληρούς χειμώνες της βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής.

“Ο χειμώνας (2019-2020) ήταν ο πιο ζεστός που έχει καταγραφεί στη Σιβηρία από τότε που διατηρούνται αρχεία, εδώ και 130 χρόνια, με τη μέση θερμοκρασία να είναι έως και 6 βαθμοί Κελσίου πάνω από το κανονικό”, εξήγησε η Μαρίνα Μακάρονα επικεφαλής μετεωρολόγος της Guidrometsentr, της ρωσικής μετεωρολογικής υπηρεσίας.

Στη συνέχεια η άνοιξη έφτασε νωρίς, τον Απρίλιο, με θερμοκρασίες που μερικές φορές ξεπέρασαν τους 30 βαθμούς Κελσίου”, συνέχισε.

Στις αρχές Μαΐου ο τοπικός Τύπος δημοσίευσε εικόνες από λουλουδιασμένα τοπία ένα μήνα νωρίτερα από το κανονικό. Σύμφωνα με το πρακτορείο TASS, οι παραγωγοί παγωτού αναμένουν αύξηση πωλήσεων κατά περίπου 30%.

Στη νότια Σιβηρία οι βροχοπτώσεις ήταν κατά ένα τρίτο περισσότερες από τον μέσο όρο, γεγονός που ανάγκασε χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους στην περιοχή Τουλούν, κοντά στη λίμνη Βαϊκάλη.

Πυρκαγιές

Αντίθετα στη βόρεια Σιβηρία, το πρόωρο λιώσιμο του χιονιού άφησε πίσω του τη βλάστηση και το έδαφος ξηρά, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για την εξάπλωση πυρκαγιών, σύμφωνα με τον Αλεξέι Γιαροσένκο επικεφαλής ελέγχου δασών της Greenpeace Ρωσίας.

Συνολικά από τον Ιανουάριο ως τα μέσα Μαΐου οι πυρκαγιές κατέκαψαν 48 εκατομμύρια στρέμματα στη Σιβηρία, εκ των οποίων 11 εκατομμύρια στρέμματα δάσους, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΜΚΟ που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα. Η περιοχή είχε ήδη αντιμετωπίσει καταστροφικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2019.

“Η κλιματική αλλαγή προκαλεί αύξηση των δασικών πυρκαγιών, τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν διπλασιαστεί”, επεσήμανε ο Βιάτσεσλαβ Χαρούκ επικεφαλής του εργαστηρίου παρακολούθησης δασών της Σιβηρίας στην Ρωσική Ακαδημία Επιστημών.

Σύμφωνα με το εργαστήριό του, από το 2000 ως το 2009 περίπου 30 εκατομμύρια στρέμματα δάσους καίγονταν κάθε χρόνο. Από το 2010 ως το 2019 ο μέσος όρος διπλασιάστηκε στα 60 εκατομμύρια.

Τα επόμενα χρόνια “η επιφάνεια των πυρκαγιών θα αυξηθεί δύο με τέσσερις φορές”, προέβλεψε.

Οι πυρκαγιές αυτές κινδυνεύουν να περιορίσουν την ικανότητα των δασών να συγκρατούν το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο, γεγονός που θα συμβάλει στην αύξηση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή.

Καταστροφή των φυτών

Λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας έχει προκληθεί έκρηξη στον πληθυσμό των καμπιών ενός είδους πεταλούδας της Σιβηρίας, ένα καταστροφικό ζωύφιο.

Μια ομάδα αυτού του είδους της κάμπιας μπορεί να καταστρέψει το φύλλωμα ενός τεράστιου πεύκου μέσα σε λίγες ώρες, καθιστώντας το δάσος ακόμη πιο ευάλωτο στις πυρκαγιές. Παράλληλα η ζέστη επιτάχυνε τον κύκλο ζωής τους.

“Σε όλη μου την επιστημονική ζωή δεν έχω ξαναδεί τόσο τεράστιες κάμπιες που μεγαλώνουν τόσο γρήγορα”, εξήγησε ο Βλαντίμιρ Σολντατόι ειδικός σε αυτά τα λεπιδόπτερα, ο οποίος προειδοποιεί για “τις τραγικές επιπτώσεις” που ενδέχεται να έχουν στο δάσος.

Ήδη το είδος αυτό “προχώρησε 150 χιλιόμετρα προς τα βόρεια σε σχέση με το συνηθισμένο περιβάλλον του και αυτό οφείλεται στην κλιματική αλλαγή”, πρόσθεσε.

Τα δάση επίσης καταστρέφονται από το 2003 και από ένα άλλο φλοιοφάγο έντομο της οικογένειας Scolytinae που έχει εγκατασταθεί στις βόρειες περιοχές της Σιβηρίας καθώς ο καιρός εκεί έγινε πιο ήπιος.

Σύμφωνα με τον Χαρούκ, στην περιοχή θα φτάσουν νέα ειδή ζώων και πτηνών: “Οι στέπες μας πρασινίζουν, οι λίμνες μας ζεσταίνονται, η Σιβηρία γίνεται μια περιοχή πιο θελκτική για τα ζώα αλλά και για εμάς”.

Όμως “έχουν αρχίσει να μου λείπουν οι χειμώνες μας, με τη θερμοκρασία να πέφτει κάτω από τους 40 βαθμούς Κελσίου”, πρόσθεσε.