Το θέμα των καταγγελιών των κατοίκων του Πενταμοδίου για μακροχρόνια έκθεση σε ψεκασμούς με επιβλαβή φυτοφάρμακα, επανέρχεται στο προσκήνιο, μετά το έγγραφο που απέστειλαν στην Εισαγγελία Ηρακλείου και το οποίο κοινοποιήθηκε στους αρμόδιους τοπικούς φορείς.
Το έγγραφο, φέρει 66 συνολικά υπογραφές κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι αντιδρούν "για την αδειοδότηση χημικών εντατικών αμπελοκαλλιεργειών εντός οικισμού, χωρίς καμία ενημέρωση των κατοίκων ή λήψη μέτρων προστασίας, με αποτέλεσμα να έχουν μακροχρόνια εκτεθεί κάτοικοι σε φυτοφάρμακα, με οδυνηρές συνέπειες για την υγεία τους" όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Συγκεκριμένα, το έγγραφο προς την Εισαγγελία αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής:
"Εμείς που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, σας ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΥΜΕ ότι ζούσαμε ή επιλέξαμε να ζήσουμε με τις οικογένειες μας στις νόμιμες μόνιμες κατοικίες μας στο χωριό Πενταμόδι. Μέσα στα όρια και εντός ζώνης του οικισμού Πενταμοδίου υπήρχαν από πολλά χρόνια συμβατικές καλλιέργειες αμπελώνων που οι ιδιοκτήτες τους τις καλλιεργούσαν παραδοσιακά.
Από το 1993 και μετά από χορήγηση αδειών αναμπέλωσης από τη Δ/ση Γεωργίας Ηρακλείου, ορισμένοι ιδιοκτήτες που δεν είναι κάτοικοι των δύο οικισμών, δεν μένουν μόνιμα στη περιοχή και μετά από αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, μετέτρεψαν τις παλαιές ακίνδυνες καλλιέργειες σουλτανίνας για παραγωγή σταφίδας ή οινοποίηση σε εντατικές χημικές καλλιέργειες της ίδιας μεν ποικιλίας, αλλά για παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών. Οι καλλιέργειες αυτές απαιτούν πολλούς ψεκασμούς από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο κάθε χρόνο και με μίγματα επιβλαβών για υγεία και περιβάλλον φυτοφαρμάκων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από το 1993 μέχρι το 2015 οι τακτικοί ψεκασμοί από τους ιδιοκτήτες γινόταν χωρίς καμία προειδοποίηση μας, όποια ώρα ήθελαν, χωρίς να υπολογίζονται οι καιρικές συνθήκες ανέμου και υγρασίας. Αρκετές φορές είχαν προκαλέσει δε και πλημμυρικά φαινόμενα σε κατοικίες μας εξ αιτίας της κάλυψης των αμπελώνων με Nylon. Παράδειγμα, το 2015 έγιναν 25 ψεκασμοί με συνδυασμούς 17 διαφορετικών και επικίνδυνων φυτοφαρμάκων για την υγεία ανθρώπων, ζώων και καλλιεργειών μικρών κήπων.
Δεκάδες κατοικίες μας με μόνιμους κατοίκους όλων των ηλικιών ευρίσκονται σε απόσταση 3-100 μέτρων από τις καλλιέργειες αυτές με αποτέλεσμα τη συνεχή έκθεση μας σε επιβλαβή φυτοφάρμακα κάθε καλλιεργητική περίοδο και για συνολικό διάστημα 23 χρόνια
Μετά την ανίχνευση φυτοφαρμάκων σε κατοίκους μας και που ασθενούν από χρόνιες ασθένειες και συνειδητοποιώντας τη τραγική κατάσταση που έχουμε εν αγνοία μας περιέλθει, κάναμε το 2015 ενημερωτικές επιστημονικές εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις για να προστατεύσουμε την υγεία μας και να βρεθούν λύσεις συνύπαρξης με τους ιδιοκτήτες αυτών των αμπελώνων.
Οι ιδιοκτήτες αυτών των αμπελώνων, η διεύθυνση κατοικίας τους, η θέση των καλλιεργειών, οι χρονολογίες έναρξης και το μέγεθος αυτών των καλλιεργειών αναγράφονται παρακάτω.
Οι ιδιοκτήτες του μεγαλύτερου αμπελώνα όχι μόνο δεν συνεργάστηκαν, αλλά και προσπάθησαν με ψευδή πιστοποιητικά να μας παραπλανήσουν ότι κάνουν βιολογική καλλιέργεια, να συκοφαντήσουν τις κινητοποιήσεις μας με δημόσιες δηλώσεις τους ότι ζηλεύουμε τη παραγωγή τους, έστειλαν υβριστικές και προσβλητικές της προσωπικότητας μας επιστολές σε δημοσιογράφους, απέκρυψαν κατ’ επανάληψη το επιβλαβές για την υγεία μας περιεχόμενο ψεκασμών, αγνόησαν υποσχέσεις τους από το 2010 στην Δ/ση Περιβάλλοντος για αντιπλημμυρική προστασία μας, παραβίασαν εισαγγελική απόφαση για απαγόρευση ψεκασμών (21/6/2015) και αποφάσεις προσωρινής διαταγής του Πρωτοδικείου Ηρακλείου (11/8/2015), παρά τις συλλήψεις τους από το Αστυνομικό Τμήμα του Αγ. Μύρωνα (7/6, 11/6 και 12/8/2015), παρά τις ποινές του εξ αναβολής αυτόφωρου στο Μονομελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου στις 20/8/2015 με 8μηνη φυλάκιση, παρά τις αποκαλυπτικές για τη συνειδητή σε βάρος μας έκθεσης σε επιβλαβή φυτοφάρμακα θετικές δειγματοληψίες για τοξικά και μη δηλωθέντα φυτοφάρμακα (Chlorpyrifos στις 7/6/2015 και Folpet- Quinoxifen στις 23/6/2015) που πραγματοποιήθηκαν από το Αστ. Τμήμα και τη Δ/ση Γεωργίας Ηρακλείου.
Από τον Ιανουάριο 2016 η εισαγγελία Εφετών Ανατολικής Κρήτης αυτεπάγγελτα διενεργεί προκαταρκτική έρευνα του θέματος για πιθανές αξιόποινες πράξεις. Η νέα καλλιεργητική περίοδος άρχισε και η Δ/ση Γεωργίας Ηρακλείου δεν μας έχει ενημερώσει για τη τύχη των ενεργειών μας το 2015 από πλευράς Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Με αίσθημα ευθύνης και επίγνωση, ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΥΜΕ στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Ηρακλείου ότι οι παραπάνω ιδιοκτήτες εντός ορίων και εντός ζώνης, σε απόσταση αναπνοής από τις κατοικίες μας έχουν για χρόνια προσβάλει τη προσωπικότητα και την υγεία μας.
Καταγγέλλουμε επίσης την ευθυνοφοβία και την ανεπάρκεια αντιμετώπισης τέτοιων σοβαρών ζητημάτων από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
ΖΗΤΑΜΕ
1. Να διενεργήσετε έρευνα προς κάθε κατεύθυνση σε ιδιοκτήτες και σε αρμόδιες υπηρεσίες προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι νόμιμη η συστηματική και εντατική χρήση επιβλαβών μιγμάτων φυτοφαρμάκων σε καλλιέργειες που ευρίσκονται εντός ορίων και εντός ζώνης του οικισμού Πενταμοδίου, δίπλα σε κατοικίες με ασθενείς, μικρά παιδιά, γυναίκες και υπερήλικες
2. Επίσης ζητάμε να ερευνήσετε τις ευθύνες της Δ/σης Γεωργίας που έδωσε άδειες για αυτές τις καλλιέργειες, γνώριζε το υφιστάμενο από το 1985 πολεοδομικό σχέδιο και τις ανάγκες της εντατικής χημικής καταπολέμησης των ασθενειών των αμπελώνων, είχε και έχει την υποχρέωση να ενημερώνει για τους πιθανούς κινδύνους από τη μακροχρόνια και συστηματική έκθεση μας στα φυτοφάρμακα.
3. Ζητάμε ακόμα να γίνουν για τη τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο 2016 συχνοί έλεγχοι, με πρωτοβουλία και συνεργασία των Διευθύνσεων Γεωργίας και Υγιεινής Ηρακλείου, προς διαπίστωση συμβατότητας δηλωθέντων παρασκευασμάτων ψεκασμού και αποτελεσμάτων τοξικολογικών αναλύσεων στα αρμόδια εργαστήρια.
Έχοντας πικρή εμπειρία από αθέτηση προφορικών υποσχέσεων και απόκρυψης σκευασμάτων ψεκασμών και ζώντας τις καθυστερήσεις και τα προβλήματα της δικαστικής διαδικασίας επίλυσης διαφορών, θεωρούμε χρήσιμη και τη δική σας ειδική και αναγκαία παρέμβαση.
Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τις κινητοποιήσεις μας, να διασφαλίσουμε την υγεία και τη ζωή μας με κάθε νόμιμο τρόπο.
ΟΙ ΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ:
Ακολουθούν 66 υπογραφές μόνιμων κατοίκων Πενταμοδίου
ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ Δ/ΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
Σε αίτημα προς τη Δ/ση Γεωργίας Ηρακλείου στις 31/3/2016 να χορηγηθούν έγγραφα αδειοδότησης αμπελοκαλλιέργειας επιτραπέζιου σταφυλιού σε συγκεκριμένη θέση και έκταση στο Πενταμόδι, η υπηρεσία απάντησε στις 11/4/2016: «οι άδειες φύτευσης των άνω αμπελώνων –φυτεύτηκαν το 1993- δεν υπάρχουν στο αρχείο της υπηρεσίας μας, λόγω εκκαθάρισης του συγκεκριμένου αρχείου (Παρέλευση 5/ετίας, σύμφωνα με το άρθρο 4, στοιχείο 54, Π.Δ. 365/17/4/81-ΦΕΚ 101 Α΄, περί εκκαθαρίσεως των αρχείων της Κεντρικής και των Περιφερειακών Υπηρεσιών του Υπουργείου Γεωργίας).
Σχολιάζοντας τη 1η (αρ. πρωτ. 14460-7/9/2015) και 2η απάντηση της υπηρεσίας (αρ. πρωτ.3032-11/4/2016) διαπιστώνεται ότι η Δ/ση Γεωργίας επιρρίπτει τις ευθύνες «στην ατομική ευθύνη κάθε παραγωγού» και περιορίζει το ρόλο της στο να «ενημερώνει μέσω των υπαλλήλων της οιονδήποτε παραγωγό ή πολίτη ζητήσει ενημέρωση». Η τοπική υπηρεσία «λόγω των δυσκολιών», «δεν έχει τη δυνατότητα να οργανώνει σεμιναριακού τύπου ενημερώσεις στα χωριά» κ.ά.
Στις απαντήσεις η Δ/ση Γεωργίας δεν αναφέρει ποιά συγκεκριμένη ενημερωτική ενέργεια έκανε τα τελευταία 25 χρόνια προς τους κατοίκους Πενταμοδίου.
Το προσωπικό της υπηρεσίας ενώ μπορούσε με βάση τις γνώσεις, τις ικανότητες και την αρμοδιότητα του να προβλέψει το βέβαιο της έκθεσης των κατοίκων στα μίγματα φυτοφαρμάκων σε περίπτωση αδειοδότησης της χημικής καλλιέργειας εντός του οικισμού, παρόλα αυτά προέβη σε αυτήν με αποτέλεσμα να προκληθεί συστηματική μετά από τόσα έτη συγκέντρωση δραστικών τοξικών ουσιών στον οργανισμό των κατοίκων όπως έχει προκύψει και από σχετικές τοξικολογικές εξετάσεις με ότι συνέπειες έχει για την υγεία των ατόμων αυτών.
Το βλαπτικό αποτέλεσμα προέκυψε γιατί δόθηκε αδειοδότηση της χημικής καλλιέργειας εντός οικισμού, γιατί δεν έγινε καμία ενημέρωση των κατοίκων και κανένας έλεγχος από την υπηρεσία είτε στην καλλιέργεια είτε στους ίδιους τους παραγωγούς.
Η συστηματική και μακροχρόνια έκθεση σε φυτοφάρμακα εντός οικισμού δεν έχει αιτία τον ελλιπή αριθμό υπαλλήλων της Δ/σης Γεωργίας, τον ανεπαρκή εξοπλισμό τους, το περιεχόμενο του ιστότοπου του ΥΠΑΑΤ κ.ά., αλλά την εσφαλμένη χρήση οικιστικής γης, τις μικρές αποστάσεις ψεκασμών από κατοικίες και την ανεπαρκή εκπαίδευση των ψεκαστών.
Στο επίμαχο θέμα της αδειοδότησης των καλλιεργειών για επιτραπέζιο σταφύλι εντός οικισμού και εντός ζώνης Πενταμοδίου η Δ/ση Γεωργίας παραπέμπει στο σημείο 54 του Π.Δ. 365/81, ότι δηλαδή η υπηρεσία δεν έχει στο αρχείο της τις άδειες φύτευσης το 1993 γιατί έγινε εκκαθάριση του συγκεκριμένου αρχείου (παρέλευση της 5ετίας).
Μελετώντας τα στοιχεία του άρθρου 4 του Π.Δ. 365/1981 προκύπτει ότι:
Η υπηρεσία αρνείται να τοποθετηθεί για τη παράνομη πολυετή και μη ορθή χρήση εντατικής χημικής αμπελοκαλλιέργειας εντός οικισμού, μαζί με άλλες παρανομίες που ήδη γνώριζε από έκθεση αυτοψίας της στις 22/6/2015.
Η επιλογή του στοιχείου 54, ως δικαιολογία της άρνησης της δεν ευσταθεί, γιατί αφενός αναιρείται από το στοιχείο 31 και αφ’ ετέρου το στοιχείο 54 αφορά άδειες εκριζώσεως και όχι άδειες λειτουργούντων καλλιεργειών. Σε καμία υπηρεσία δεν είναι νόμιμο να υπάρχει άδεια λειτουργίας καταστήματος, επαγγέλματος, επιχείρησης, οδήγησης, γεωργικής καλλιέργειας και να μην υπάρχει το έγγραφο αδειοδότησης της.
Η Δ/ση Γεωργίας - αν ήθελε- θα απαντούσε στηριζόμενη σε έγγραφα που έχει στο αρχείο της και που προβλέπονται από άλλα στοιχεία του Π.Δ. 365/1981 (http://gak.eyv.sch.gr/Drast/DD/PD_Ekkath/yp_gewrgias_365-1981.pdf)
Συγκεκριμένα, το Π.Δ. προβλέπει στο άρθρο 4 τη τήρηση σχετικών με τις καλλιέργειες εγγράφων, αρμοδιότητας Γεωργικών Υπηρεσιών, στο στοιχείο:
31 (πάσης φύσεως άδειαι εγκαταστάσεως και λειτουργίας γεωργικών εκμεταλλεύσεων και λοιπά αποδεικτικά έγγραφα αυτών) που είναι τα έγγραφα ακριβώς που ζητήθηκαν από την υπηρεσία και που τηρούνται στην υπηρεσία 5 χρόνια μετά τη παύση της λειτουργίας της εκμετάλλευσης
Επίσης στο ίδιο άρθρο γίνεται αναφορά σε έγραφα που αφορούν τις καλλιέργειες και που τα αρχεία τους τηρούνται στη Δ/ση Γεωργίας στο διηνεκές (π.χ. στοιχείο 14: αρχείον έργων, στοιχείο 39: μητρώο- ευρετήριο πάσης φύσεως γεωργικών μηχανημάτων, στοιχείο 40: μελέτες γεωργο-οικονομικές – εδαφολογικές – γεωλογικές – υδρολογικές - δεξαμενής νερού άδρευσης, στοιχείο 102: πρακτικά λιπάνσεων καλλιεργειών, στοιχείο 150: άδειαι κυκλοφορίας γεωργικών μηχανημάτων, στοιχείο 181: τίτλοι κυριότητος) ή για διάστημα 30 χρόνων (π.χ. στοιχείο 27: στοιχεία απολαμβανομένων υπό των παραγωγών τιμών εκ της πωλήσεως των γεωργικών των προϊόντων, στοιχείο 28: μελέτες οικιστικής αναπτύξεως ή αναμορφώσεως, διαβιβαζόμεναι υπό του Υπουργείου Χωροταξίας-Οικισμού και Περιβάλλοντος εις το Υπουργείον Γεωργίας δια διατύπωσιν απόψεων εις εφαρμογήν του Ν. 947/1979 περί «οικιστικών περιοχών»)
Επιπλέον, υπάρχουν στα αρχεία οι ετήσιες δηλώσεις αγροτικού εισοδήματος στον ΟΠΕΚΕΠΕ και οι δηλώσεις ζημιών από φυσικές καταστροφές στον ΕΛΓΑ
Εξ άλλου, ο κ. Λ.Π. από το ηλεκτρονικό αρχείο του αμπελουργικού μητρώου της Δ/σης Γεωργίας Ηρακλείου έχει περιγράψει με σαφήνεια τη κατάσταση. «Η αναμπέλωση αδειοδοτήθηκε το 1993 για ποικιλία σουλτανί. Υπάρχουν στο αρχείο δύο χωριστά τμήματα της καλλιέργειας το Ανατολικό και το Δυτικό. Δεν ενδιαφέρει την υπηρεσία αν είναι για σταφίδα ή επιτραπέζιο. Εμείς εκδώσαμε άδεια για αμπελοκαλλιέργεια ποικιλίας σουλτανί. Τι κάνει τώρα ο παραγωγός είναι προσωπικό του ζήτημα».
Συμπεράσματα:
1. η Δ/ση Γεωργίας -τοπικά και κεντρικά -γνωρίζει και υποχρεούται να γνωρίζει για τις άδειες των λειτουργούντων γεωργικών καλλιεργειών και να παρέχει τα σχετικά έγγραφα βάσει του στοιχείου 31 του άρθρου 4 περί εγγράφων αρμοδιότητας Γεωργικών Υπηρεσιών του ίδιου ΠΔ 365/1981.
2. η υπηρεσία δεν κατέβαλε την επιβαλλόμενη προσοχή που όφειλε και μπορούσε να καταβάλει, δεν πρόσεξε, δεν προέβλεψε ως πιθανή την μακροχρόνια έκθεση των κατοίκων με χρήση επιβλαβών φυτοφαρμάκων εντός οικισμού. Το βλαπτικό αποτέλεσμα έγινε από την αμέλεια της υπηρεσίας που αδειοδότησε εντός οικισμού τη χημική καλλιέργεια και δεν επέβλεψε τη καλλιέργεια και τους ιδιοκτήτες.
Η Δ/ση Γεωργίας έχει ευθύνες όχι μόνο γιατί δεν ενημέρωσε κανένα κάτοικο, με καμία ανακοίνωση ή άλλη συγκεκριμένη ενέργεια για του κινδύνους έκθεσης από την επικίνδυνη και μη ορθή χρήση επιβλαβών μιγμάτων φυτοφαρμάκων, όπως η ίδια διαπίστωσε σε αυτοψία της στις 22 και 23/6/2015, αλλά και γιατί αντί να πάρει δραστικά μέτρα και να προστατέψει την υγεία των κατοίκων και τους καλλιεργητές, περιορίζεται σε δηλώσεις ότι την ευθύνη την έχουν αποκλειστικά οι παραγωγοί. Η υπηρεσία στην αυτονόητη υποχρέωση της θα.. απαντήσει αν θα… ερωτηθεί, αν θα…έχει το προσωπικό να στείλει, αν δεν θα…έχει κάνει εκκαθάριση στο συγκεκριμένο αρχείο!
Η υπηρεσία με αιτήματα «αγνώστων» μειώνει χωρίς καμία επιδημιολογική επιστημονική μελέτη, με Κοινή Υπουργική Απόφαση στις 15/7/2015 κατά 90 % τις αποστάσεις ψεκασμών δίπλα σε νοσοκομεία, κατοικίες ή παιδικούς σταθμούς, αλλά την ευθύνη αν θα αρρωστήσει κάποιο παιδί ή πεθάνει κάποιος από καρκίνο και με υψηλές τιμές φυτοφαρμάκων στο σώμα του θα …την έχουν οι ..αλλοδαποί ψεκαστές ή το 75% των ανεκπαίδευτων αγροτών ψεκαστών - κατά τη Δ/ση Γεωργίας.
Απάντηση σε όλα αυτά δίνουν ευτυχώς οι ίδιοι οι παραγωγοί, αλλά και οι καταναλωτές. Όπως και σε άλλες περιοχές έτσι και στη Κρήτη, μετατρέπουν τις χημικές καλλιέργειες σε βιολογικές. Αυτό έκανε και στο Πενταμόδι ο νεώτερος στην ηλικία αμπελοκαλλιεργητής.
Πίσω από κοινές υπουργικές αποφάσεις πίσω από κούφιες υποσχέσεις υπουργών, πίσω από εικονικές και ανέξοδες πιστοποιήσεις αγροτών, πίσω από «αιτήματα αγνώστων προς την υπηρεσία», τα δωρεάν ταξίδια και τους πλατινένιους χορηγούς, τα non papers, τα ανώνυμα δελτία τύπου, τις αρνήσεις και τις δικαιολογίες για στοιχεία Π.Δ. υπάρχουν συγκεκριμένοι υπεύθυνοι με ονοματεπώνυμο και θέση. Αργά ή γρήγορα οι ευθύνες και οι υπεύθυνοι θα συγκεκριμενοποιηθούν.
Μέχρι τότε καλό είναι να μιλήσουν μόνοι τους, να πάρουν πίσω τις λαθεμένες αποφάσεις τους και να πάρουν μέτρα περιορισμού της έκθεσης των χρηστών και κατοίκων στα φυτοφάρμακα. Η έκθεση στα φυτοφάρμακα δεν κάνει διακρίσεις και προσβάλει περισσότερο τις ευπαθείς ομάδες.
Όποιοι αποφασίζουν για τα φυτοφάρμακα οφείλουν να σκέπτονται και να προβλέπουν υπεύθυνα και τις συνέπειες της χρήσης τους".
