Συνέντευξη στο Μανώλη Δερμιτζάκη
Η Κρητική Μουσική και ο κρητικός τρόπος διασκέδασης, το Κρητικό γλέντι δηλαδή, δείχνουν να είναι… εξασφαλισμένα . Στο παρόν και το μέλλον. Γιατί, κατά γενική ομολογία -ακόμη και των άλλων περιοχών της Ελλάδας- η Κρητική μουσική εξελίσσεται, ανανεώνεται, παραμένει ζωντανή. Με ό,τι συνεπάγεται βέβαια μοιραία - καλά και κακά φαινόμενα- αυτή η εξέλιξη.
Γνωστοί και καθιερωμένοι λυράρηδες λαουτιέρηδες και καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής θα καταθέσουν το επόμενο διάστημα την άποψη τους για το θέμα στο eΚρήτη. Η αρχή γίνεται σήμερα με την άποψη του Γιώργου Μανωλιούδη.
-Πως έχει εξελιχθεί σήμερα η κρητική μουσική και το κρητικό γλέντι; Τι τα χαρακτηρίζει; Ποιο είναι το κοινό τους
Γ.Μ: Σίγουρα υπάρχει εξέλιξη σε σχέση με περασμένα χρόνια στην οποία εξέλιξη βέβαια παίζει σημαντικό ρόλο η εκάστοτε εποχή πέρα από καλλιτέχνες, μερακλήδες κλπ.. Πολλές φορές κάνω απολογισμό και μπορώ να πω οτι έχουμε πάει καλά. Υπάρχει σοβαρή εκπροσώπηση από άξιους ανθρώπους, καλλιτέχνες που τιμούν, αγαπούν και σέβονται αυτό που κάνουν χωρίς να λείπουν βέβαια τα «παρατσάφαρα» και η «φαλτσαδούρα» που δεν αξίζει να ασχοληθούμε καθόλου. Ούτως ή άλλως η κρητική μουσική είναι σαν τη θάλασσα. Κάνει αυτοκάθαρση κατά διαστήματα.
Είμαι πολύ υπερήφανος για την γενιά μου γιατί καταφέραμε να βάλουμε ενα μεγάλο ποσοστό των νέων να παίζουν όργανα, να γράφουν μαντινάδες, να χορεύουν, να γλεντίζουν μαζί μας και να αποτελούν το πιο ενημερωμένο κοινό απο ποτέ. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά των σημερινών ανθρώπων που εκφράζονται με την κρητική μουσική.
-Η σχέση της νεολαίας με την κρητική μουσική πως είναι …Σαν κοινό
ΓΜ: Πιστεύω πως παίζει καταλυτικό ρόλο η μουσική μας στη νεολαία σήμερα και όχι μόνο. Είναι συνδεμένη με πολλές εκδηλώσεις στην καθημερινότητα πιθανόν να υπάρχουν και λάθη. Προσωπικά δεν έχω μεγάλες απαιτήσεις από τους νέους γιατί δεν αισθάνομαι πως είμαι ο ίδιος απόλυτα συνεπής στις υποχρεώσεις μου απέναντι τους, ούτε υπερήφανος για την κοινωνία που τους παρέδωσα συν του ότι βάλλονται καθημερινά από χιλιάδες ακούσματα. Βέβαια και εμείς είχαμε δυσκολίες, πιστεύω πως η γενιά η δική μας είναι η πιο διχασμένη. Όταν ήμουν έφηβος ήταν ντροπή να ακούς κρητικά, λαϊκά, ρεμπέτικα. Ανθούσανε τότε τα μεγάλα ροκ συγκροτήματα, υπήρχε η ντισκο που ήταν στη μόδα και για να είσαι στα πράγματα να μπορείς να διεκδικείς θέση στις παρέες έπρεπε να προσποιείσαι. Σε αυτά , οι σημερινού νέοι είναι πιο … «μάγκες» από εμάς γιατί, σου λέει, «αυτό είμαι, αυτά ακούω κι άμα γουστάρεις».
Σαν κοινό, είναι άψογοι. Αυτοί που έρχονται στα δικά μου γλέντια ξέρουν τι θα ακούσουν, έχουν πολιτισμό, με σέβονται και τους ευχαριστώ.
-Και η σχέση της νεολαίας με την Κρητική μουσική σαν καλλιτέχνες, σαν οργανοπαίχτες; ….Ποιές είναι οι διαφορές ή και οι ομοιότητες με παλιότερα.
ΓΜ: Οι σημερινοί καλλιτέχνες είναι πολύ προχωρημένοι. Οι περισσότεροι έχουν μεγάλη ευχέρεια στο παίξιμο τους, ξέρουν να διαβάζουν θεωρία μουσικής -που αυτά δεν τα είχαν οι παλιότεροι. Η τεράστια διαφορά είναι το συναίσθημα και η ψυχή που είχαν οι παλιότεροι που δεν υπάρχει σήμερα σε τέτοιο βαθμό νομίζω. Βέβαια αυτά τα καθορίζει και η εποχή, κι η εποχή μας δυστυχώς είναι στείρα , χαμηλών ηθών και σε κρίση αξιών προ πολλού. Ομοιότητες με τους παλιούς υπάρχουν πολλές, η βασικότερη πιστεύω πως είναι το πάθος και το μεράκι που υπήρχε και τότε και τώρα για τη διάδοση και τη μετάδοση στους επόμενους.
-Πόσο τηρείται ή όχι αυτό που λέμε «παράδοση». Και τι σημαίνει εντέλει «παράδοση» . Επιδέχεται αλλαγές , νεωτερισμούς; Και υπό ποιές προϋποθέσεις
ΓΜ: Όχι δεν τηρείται η παράδοση, απλούστατα γιατί παράδοση δεν είναι μόνο η μουσική, είναι ο τρόπος ζωής που έχει αλλάξει και μοιραία αλλάζει και η παράδοση. Προσωπικά δεν το θεωρώ κακό γιατί η παράδοση είναι κάτι ζωντανό που το προσαρμόζουμε στις ανάγκες μας για να εκφράσουμε αυτό που ζούμε, την εποχή που το ζούμε. Υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν σε κάποια παλιά πρότυπα , που κολλάνε εκεί και μόνο ζημιά κάνουν τελικά.
Στην ουσία δεν έχουν να προτείνουν κάτι, κάποια στιγμή πιστεύουν πως είναι οι ίδιοι … Ροδινός, Φουσταλιέρης, Σκορδαλός, Μουντάκης κτλ με αποτέλεσμα να κατακρίνουν όλους τους άλλους. Είναι … τα «παρατσάφαρα» που είπα πιο πάνω , που στο τέλος τους μένει μόνο ο εξευτελισμός .
Και υπάρχουν και οι άλλοι που προτείνουν πράγματα, που αγωνίζονται, που αγαπάνε την Κρήτη, που σέβονται αυτό που τους παρέδωσαν και που ξέρουν όμως πως είναι υποχρεωμένοι να βάλουν, να καταθέσουν και την δική τους την ψυχή σ αυτό που κάνουν, που υπηρετούν, χωρίς να μιμηθούν.
Νεωτερισμούς και αλλαγές είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε διαφορετικά θα πρέπει να μείνουμε στα … γερακοκούδουνα ή το πολύ πολύ, ένα λαγούτο όπως ήτανε παλιά.
Ποιός θα πήγαινε σήμερα να ακούσει κρητική μουσική με αυτά τα δεδομένα.
Δεν χρειάζονται όμως και υπερβολές. Η λύρα και το λαγούτο δεν πρέπει να χάνουν το ρόλο τους κι οποιοδήποτε όργανο μπορεί να τα στηρίξει και να τα κάνει να ακουστούν καλύτερα είναι ευπρόσδεκτο.
-Πως «κάνουν κέφι» στο γλέντι … Υπάρχουν διαφορές ανάλογα με τον τόπο ή με κάτι άλλο; Υπάρχει … «συνταγή» για μια όμορφη βραδιά , για ένα καλό γλέντι;
ΓΜ: Το κέφι πιστεύω πως είναι τελικά το… «περί ορέξεως» που λένε! Υπάρχουν άνθρωποι που μερακλώνουν,, ξεχειλίζει η ψυχή τους και ξεφαντώνουν και που σε αυτή την περίπτωση λειτουργούν όλες οι αισθήσεις του ανθρώπου χωρίς να είναι απαραίτητος ο χορός.
Ο κάθε ένας εκφράζεται με τον δικό του τρόπο.
Κάποιοι άλλοι μπερδεύουν το γήπεδο με το γλέντι και έρχονται για εκτόνωση. Κάνοντας διάφορα όπως να παίζουν μπαλοθιές ή να ενοχλούν τους άλλους, να μεθούνε, να είναι ανεξέλεγκτοι , κάποιους άλλους τους έφερε η παρέα και ήρθανε … «στανικώς τους» ,… οι οποίοι βέβαια είναι και εντελώς αδιάφοροι.
Διαφορές υπάρχουν βέβαια πάνω στο γλέντι σε όλους τους νομούς, σε όλες τις επαρχίες κι από χωριό σε χωριό ακόμα. Θα λεγα, πως αλλάζει και ο τρόπος παιξίματος ακόμα και γλεντιού.
Στα δυο άκρα της Κρήτης παιζόταν και παίζεται ακόμα το βιολί με μεγάλη άνθιση τα τελευταία χρόνια .
Αλλά και αλλοίμονο μας αν παίζαμε και τραγουδούσαμε και γλεντούσαμε όλοι τα ίδια, όλοι με τον ίδιο τρόπο.
Συνταγή ,…όχι, δεν υπάρχει. Εγώ τουλάχιστον δεν έχω βρει …
