Κρήτη: Ο θαυματουργός θάμνος που φύεται ακόμη και στις άκρες των δρόμων

Είναι ένα φυτό που το βλέπουμε σε όλη την Κρήτη. Στις άκρες των δρόμων, σε χωράφια και σε άλλα σημεία. Είναι η Ακονιζιά!

Το φυτό ακονιζά είναι αειθαλής πολυετής θάμνος με ευρεία εξάπλωση στην περιοχή της Μεσογείου. Η επιφάνεια των φύλλων καλύπτεται από επιεφυμενιδικό έκκριμα πλούσιο σε τερπενοειδή και φαινολικές ενώσεις.

Tα υδατοδιαλυτά επιεφυμενιδικά εκκρίματα του φυτού παρουσιάζουν ισχυρή αλληλοπαθητική δράση έναντι άλλων φυτών αλλά και παθογόνων.
 Η Ακονιζιά στη βοτανολογία - λαϊκή ιατρική θεωρείται βότανο κατάλληλο (κυρίως οι ρίζες) για τη θεραπεία πέτρας στην χολή, ως εμμηναγωγό, για τη βρογχίτιδα, το βήχα, την καταρροή. Η Ακονιζιά είναι ασφαλές φυτό για τα πτηνά.

Η Ακονιζιά είναι εξαιρετικής σημασίας μελισσοκομικό φυτό, αφού με τη χρήση της, χάρη στη δραστική της ουσία, το κοστικό οξύ (costicacid, Ca), απαλλάσσονται οι μελισσοκόμοι από το απειλητικό για το μελίσσι τους ακάρι "Βαρρόα", χωρίς βλαβερές επιπτώσεις στις μέλισσες.

H Ακονιζιά είναι διουρητική, ενώ παλιά τη χρησιμοποιούσαν ως βοηθητικό στη θεραπεία της φυματίωσης. Έχει αντιβακηριδιακές, αντιμυκητιακές, θερμαντικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται για την επούλωση δερματικών παθήσεων, την απαλλαγή από την φαγούρα και την ψωρίαση.
Φυτρώνει σε άγονα, πετρώδη ορεινά σημεία αλλά και σε παραποτάμιες τοποθεσίες.

Χρήση της Ακονιζιάς στα ζώα
 
Στα οικιακά ζώα, η Ακονιζιά χρησιμοποιείται παραδοσιακά, (φύλλωμα και άνθη) για την απομάκρυνση ψειρών από κότες και κοτέτσια, ψύλλους και άλλα ζωύφια από στάβλους, για να κρατήσει φίδια και σαμιαμίδια έξω από το σπίτι.
Χρήσιμη είναι και στις καλλιέργειες, όπου ως συν-καλλιέργεια, προφυλάσσει τις παραγωγές από απειλητικά επιζήμια έντομα, χωρίς να διώχνει τα ωφέλιμα, ίσως λόγω του τρόπου δράσης της.

Τις χρήσεις αυτές έρχεται να επιβεβαιώσει αλλά και να συμπληρώσει μια επιστημονική μελέτη για την Ακονιζιά (μεταξύ άλλων αρωματικών φυτών), στο πάρκο Florestal de Monsanto της Λισσαβώνα, όπου κατεγράφη τα πουλιά να χρησιμοποιούν φύλλα των φυτών αυτών στις φωλιές τους για να προφυλαχθούν από τις ψείρες.
Μην παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι στη φύση αποτελεί μέρος της διατροφής της καρδερίνας. Ακόμα δίνει πράσινο χρώμα στα νήματα.

Ως συμπέρασμα, είναι ένα φυτό που μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος στην εκτροφή μας, με απαλλαγμένα από εξωπαράσιτα πουλιά, χωρίς την χρήση χημικών παρασκευασμάτων.
Άλλες τοπικές ονομασίες του φυτού Κόνυζα, Ακονυζία, Ακονιζά, Κολλητσαριά, Σκοτζάρι, Κόνυζο, Νεροκόνυζο, Νεροκκλησιά, Ψυλλήθρα.