Αίτηση Θεραπείας στον υπουργό για τον ηλιοθερμικό σταθμό στο Αθερινόλακκο

Αίτησης Θεραπείας στον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος για  την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, για την κατασκευή και λειτουργία Ηλιοθερμικού Σταθμού παραγωγής ενέργειας, στη θέση Πλαγιές Αθερινόλακκου, κατέθεσαν 9 φορείς.

Η ανακοίνωση: 

Μετά από τη δημοσιοποίηση της απόφασης του υπουργού Ενέργειας & Περιβάλλοντος, στις 28-6-2016, με την οποία εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους για την κατασκευή και λειτουργία Ηλιοθερμικού Σταθμού παραγωγής ενέργειας, στη θέση Πλαγιές Αθερινόλακκου, υποβάλλαμε αίτηση θεραπείας  και ζητούμε την ακύρωσή της.
Οι λόγοι ακύρωσης που επικαλούμαστε καλύπτουν θέματα της νομοθεσίας και της απλής λογικής. Δεν καλύπτουν όμως την απογοήτευση και την οργή μας, για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο τόπος μας, όταν με τόση ευκολία παραδίδεται σε καταστροφικές για την κοινωνία, την τοπική οικονομία και το περιβάλλον «επενδύσεις». Όταν μεγάλες εκτάσεις γης αντιμετωπίζονται ως έρημος και μετατρέπονται σε βιομηχανικά τοπία για ενεργειακούς σκοπούς, παράλληλα και σε συνεργασία με τον ΑΗΣ του Αθερινόλακκου, που όχι μόνο δεν πρόκειται να απομακρυνθεί, αλλά που, αντίθετα, παραμένει και ενισχύεται ο ρόλος του.
Η αίτηση θεραπείας είναι μόνο ένα ακόμα επεισόδιο, σε μια μεγάλη διαδρομή έκφρασης της αντίθεσής μας στο έγκλημα που διαδραματίζεται και που, εμείς που θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε σ’ αυτό τον τόπο, δεν πρόκειται να ανεχθούμε.
Θεωρώντας ότι το αίτημά μας αποτελεί ένα πλειοψηφικό αίτημα, ανεξάρτητα από το πόσοι και ποιοί ενημερώθηκαν και συνυπέγραψαν την αίτηση θεραπείας, πήραμε την πρωτοβουλία και ζητήσαμε την ακύρωση της υπουργικής απόφασης, και βέβαια την ακύρωση της καταστροφής κάθε μορφής ζωής, που με μαθηματική ακρίβεια επιφέρει η τεχνολογία των ηλιοθερμικών εργοστασίων.
 
Οι λόγοι ακύρωσης της απόφασης που επικαλούμαστε είναι:
Για την έκδοση της απόφασης δεν τηρήθηκε η διαδικασία του Ν. 4014/2011 που αφορά στην τροποποίηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Πρακτικά υποστηρίζουμε ότι πρόκειται για ένα νέο έργο, με διαφορετικά χαρακτηριστικά, απαιτήσεις και επιπτώσεις από αυτό που είχε αδειοδοτηθεί αρχικά και έτσι θα έπρεπε να αξιολογηθεί συνολικά και όχι συμπληρωματικά ως προς την αρχική αδειοδότηση. Η ισχύς το νέου έργου από  38 MW, γίνεται 52 MW, το γήπεδο εγκατάστασης αυξάνεται πάνω από 50% (από 1.047.760 μ2 σε 1.683.609 μ2), ο πύργος από 140 μ. ανεβαίνει σε 200 μ. και το νερό που θα χρειαστεί από 22.000 μ3, αυξάνεται σε 124.000 μ3!
Στο νέο έργο όμως, έχει προστεθεί και σύστημα αποθήκευσης θερμότητας με την μέθοδο των εύτηκτων αλάτων, που συνεπάγεται σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία το έργο εμπίπτει στις απαιτήσεις της ΚΥΑ 12044/613/2007 «Καθορισμός μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών» (SEVESO). Αυτό δεν αποσαφηνίστηκε στη (συμπληρωματική της αρχικής) μελέτη που κατατέθηκε και δεν αντιμετωπίζεται στην απόφαση έγκρισης.
Η μελέτη και η έγκρισή της είναι ασαφής σε σχέση με το ζήτημα της κάλυψης των υδατικών αναγκών του έργου.
Στη μελέτη αναφέρεται ότι το νερό θα παρέχεται από δεξαμενόπλοιο, αλλά ζητείται να αναφέρονται στην απόφαση –και τελικά περιλαμβάνονται- εναλλακτικές μέθοδοι διασφάλισης νερού από γεώτρηση και από αφαλάτωση.
Τελικά στην απόφαση περιλαμβάνονται όλα τα παραπάνω, αλλά και άλλη εναλλακτική, δηλαδή προοπτική προμήθειας νερού από τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ Α.Ε. στον ΑΗΣ Αθερινόλακκου.
Αντί όμως να ζητηθεί να αποσαφηνιστούν όλα αυτά και να τεθούν περιβαλλοντικοί όροι για το νερό όπως επιβάλλεται, διατηρούνται όλες οι εναλλακτικές ανοικτές σε μια μελλοντική (;) ανεξάρτητη αδειοδότηση.
Το έργο δεν είναι συμβατό ούτε με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, ούτε με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που εγκρίθηκε με την ίδια απόφαση, ούτε με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης όπως αναφέρεται στη μελέτη του έργου και αποδέχεται η εγκριτική απόφαση.
Πρόκειται για ένα σύνθετο έργο που αποτελείται -εκτός από τους ηλιοστάτες- από σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικούς λέβητες, σύστημα αποθήκευσης θερμότητας που εμπίπτει στην Οδηγία «Σεβέζο ΙΙ», εγκαταστάσεις δηλαδή, που δεν  περιλαμβάνονται υποχρεωτικά στον όρο «ηλιοθερμικό». Επομένως το έργο θα έπρεπε να εξεταστεί ως «σύνθετο σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας».
Στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, δεν αναφέρεται καν ο όρος «ηλιοθερμικό», πόσο μάλλον «ηλιοθερμικό με αποθήκευση». Η αδειοδότηση του έργου θα μπορούσε να καλυφθεί μόνο από το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τη βιομηχανία, που προβλέπει ότι η χωροθέτηση μονάδων που εμπίπτουν στην Οδηγία Σεβέζο ΙΙ επιτρέπεται σε περιοχές που έχουν καθοριστεί ειδικά από τον χωροταξικό ή τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
Όσον αφορά στο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο, όλοι ξέρουμε ότι προβλέπει ανάπτυξη των δύο συνεργαζόμενων τομέων του Τουρισμού και της Γεωργίας, προστασία της αγροτικής και κτηνοτροφικής γης, και της φυσικής κληρονομιάς. Ως προς τις ΑΠΕ το Περιφερειακό Χωροταξικό προβλέπει τη σύνδεση της ενεργειακής συνιστώσας με άλλες περιφερειακές πολιτικές. Η διάθεση όμως 1.683.609 m2  γης, κατά κύριο λόγω βοσκοτόπων αλλά και εν μέρει αγροτικής γης, για την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου, δεν αποτελεί σύνδεση της ενεργειακής συνιστώσας με άλλες περιφερειακές πολιτικές, αλλά υποκατάστασή της προτεραιότητας αυτής.
Εξ’ άλλου το Περιφερειακό Συμβούλιο  Κρήτης, στην γνωμοδότησή του για την αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού, αποκλείει την εγκατάσταση ειδικά και αποκλειστικά των έργων αυτής της τεχνολογίας, αναφέροντας μεταξύ άλλων προτάσεων: «9) Για τα ηλιοθερμικά θεωρούμε ότι αυτού του τύπου οι επενδύσεις καλύπτουν μεγάλες επιφάνειες (χιλιάδες στρέμματα), και προκαλούν αξιοσημείωτη υποβάθμισή τους, για τις ανάγκες της εγκατάστασης και της λειτουργίας της μονάδας. Είναι κατάλληλες για ερήμους ή ερημοποιημένες περιοχές χωρίς ιδιαίτερο περιβαλλοντικό ενδιαφέρον, που δεν αφορούν επ’ ουδενί την Κρήτη και επομένως δεν αποδεχόμαστε την περαιτέρω αδειοδότηση τους.»
Το έργο δεν είναι συμβατό με τις εκτιμήσεις του προγράμματος Corine για τις χρήσεις γης και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της Ερημοποίησης και με την υλοποίησή του επιτείνεται ο κίνδυνος της ερημοποίησης.
Είναι προφανές ότι η εγκατάσταση του ηλιοθερμικού σταθμού αλλάζει τη χρήση γης και ότι οι εργασίες είναι τόσο εκτεταμένες, ώστε να αλλοιώσουν με τρόπο μη αναστρέψιμο το φυσικό ανάγλυφο.
Από το Ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Ερημοποίησης που υπεγράφη το 2001 από έξι συναρμόδια υπουργεία, προβλέπεται η ένταξη των εξειδικευμένων μέτρων και δράσεων σε ολοκληρωμένα προγράμματα αειφόρου ανάπτυξης για κάθε απειλούμενη περιοχή με τη δημιουργία τοπικών φορέων εφαρμογής του σχεδίου, τη σύνταξη τοπικών μελετών και την εφαρμογή των προβλεπόμενων από αυτές μέτρων. Το γεγονός ότι δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη τίποτε από τα παραπάνω δεν σημαίνει ότι είναι θεμιτό να σχεδιάζονται έργα χωρίς να αντιμετωπίζονται οι επιπτώσεις που εντείνουν δραματικά το μη αναστρέψιμο φαινόμενο της ερημοποίησης.
Δεν έχουν εξεταστεί οι αθροιστικές επιπτώσεις από τα έργα ΑΠΕ στο Δ. Σητείας, ούτε καν αυτών της κατηγορίας των ηλιοθερμικών σταθμών.
Ο Δήμος Σητείας είναι ένας από τους πιο επιβαρυμένους Δήμους από αιολικούς σταθμούς, τόσο λειτουργούντες όσο και υπό αδειοδότηση. Ωστόσο είναι σκανδαλώδες ότι οι ηλιοθερμικοί σταθμοί με αίτηση, άδεια παραγωγής, έγκριση ΜΠΕ και άδεια εγκατάστασης στο Δήμο Σητείας, υπερβαίνουν το στόχο ολόκληρης της χώρας για το 2020, που έχει οριστεί σε 250 MW.
Ήδη, πέρα από την άδεια εγκατάστασης του έργου της συγκεκριμένης εταιρείας για 38 MW, έχουν λάβει έγκριση περιβαλλοντικών όρων άλλοι δύο σταθμοί, στο Χώνο ισχύος 60 MW (Υ.Α. με αρ. 168634/05.06.2013)  και στα Φουρνιά ισχύος 70 MW (Υ.Α. με αρ. 170037/08.01.2014). Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις έχουν ασκηθεί προσφυγές κατά των αποφάσεων του Υπουργού Περιβάλλοντος, τόσο από πολίτες και φορείς, όσο και από την Περιφέρεια Κρήτης, που δεν έχουν ακόμα εκδικαστεί.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  με την από10.07.2014 Προειδοποιητική Επιστολή της – Παράβαση αριθμ. 2014/4073, επισημαίνει τη μη συμμόρφωση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΣΧΑΑ – ΑΠΕ) με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το  άρθρο 5 παρ. 1 της οδηγίας 2001/42/ΕΚ, σχετικά δηλαδή με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (ΣΜΠΕ).
Στην παραπάνω Προειδοποιητική Επιστολή αναφέρεται ότι η Επιτροπή είναι της άποψης ότι το ΕΠΣΧΑΑ – ΑΠΕ δεν τηρεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 5 παρ. 1 και από το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ διότι η περιβαλλοντική μελέτη δεν συμπεριλαμβάνει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 5 παρ. 1 και στο εν λόγω Παράρτημα Ι.
 
Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ιτάνου
Σύλλογος Ιδιοκτητών Διαχειριστών Τουριστικών Καταλυμάτων Δήμου Ιτάνου
Ελληνική Περιηγητική Λέσχη Σητείας
Σύλλογος Καταστημάτων Εστίασης & Ψυχαγωγίας Δήμου Σητείας
Πολιτιστικός & Προοδευτικός Σύλλογος Ξερόκαμπου Ζήρου Σητείας
Μιχ. Τζουανάκης, Πρόεδρος Τ.Ο.Ε.Β. Ζάκρου
Μαρία Ροδανάκη, Σύμβουλος Τοπικής Κοινότητας Ζάκρου
Ένωση Αγροτουρισμού Κρήτης
Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου