Κρήτη: Τι να προσέξετε στο Σαρακοστιανό τραπέζι

Το Τμήμα Κτηνιατρικής της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, ως αρμόδια αρχή για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, επισημαίνει τα παρακάτω στo καταναλωτικό κοινό όσoν αφορά το σαρακοστιανό τραπέζι:
Προσοχή στις πληροφορίες που δίνονται από τον παρασκευαστή στις ενδείξεις των τυποποιημένων προϊόντων ζωικής προέλευσης.
Προσοχή στην οποιαδήποτε αλλαγή των συνήθων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των τροφίμων (οσμή, χρώμα, σύσταση, κλπ)
Αγοράστε από επίσημα και ελεγχόμενα σημεία της αγοράς. Οι αγορές τροφίμων από πλανόδιους ή περιστασιακούς πωλητές ή από ανώνυμα σημεία πώλησης θα πρέπει να αποφεύγονται διότι αποτελούν πηγή διάθεσης μη ελεγχόμενων τροφίμων που μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή και να προκαλέσουν μικρά ή μεγάλα προβλήματα στην υγεία του.
Τα κατεψυγμένα προϊόντα ζωικής προέλευσης πρέπει να συντηρούνται στα σημεία πώλησης σε ψυγείο – καταψύκτη με θερμοκρασία -180C και να υπάρχουν όλα τα στοιχεία του παρασκευαστή στη συσκευασία τα οποία είναι ο κωδικός αριθμός έγκρισης της Ε.Ε., οι ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης και η ημερομηνία κατάψυξης και λήξης. Σε περίπτωση καταναλισκόμενων αλιευμάτων που πωλούνται χύμα οι παραπάνω ενδείξεις θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στον καταναλωτή (μεταφορά και τοποθέτηση των ενδείξεων του χαρτοκιβωτίου στο ψυγείο πώλησης).
Συστήνεται η αγορά χύμα αλιευμάτων να περιορίζεται σε αλιεύματα προφυλαγμένα σε ατομικές ή όχι συσκευασίες, και να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Κεφαλόποδα (χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές, θράψαλα κ.λ.π.)
Τα βλέπουμε στην αγορά είτε ως νωπά, είτε ως κατεψυγμένα.
Για τα νωπά πρέπει να προσέχουμε τα παρακάτω :
Την οσμή: θα πρέπει να είναι η οσμή της θάλασσας και όχι αμμωνίας ή οποιαδήποτε άλλη οσμή ξένης προς το προϊόν.
Την επιφάνεια του σώματος : θα πρέπει να είναι υγρή και γυαλιστερή.
Τα πλοκάμια – βεντούζες : θα πρέπει να είναι ανθεκτικά στο τράβηγμα.
Τη σάρκα : θα πρέπει να είναι συμπαγής, ελαστική και γυαλιστερή.
Τα μάτια : θα πρέπει να είναι ζωηρά, γυαλιστερά και χωρίς κηλίδες.
Τα καλαμάρια φέρουν δύο τριγωνικά πτερύγια που καλύπτουν τα 2/3 του σώματος τους ενώ στα θράψαλα τα πλευρικά τριγωνικά πτερύγια καλύπτουν το 1/3 του σώματος.
Γενικά να γνωρίζουμε ότι το ροζ χρώμα της επιφάνειας της σάρκας είναι η συχνότερη αλλοίωση και τα μπαγιάτικα μυρίζουν άσχημα και τραβώντας τα πλοκάμια κόβονται εύκολα. 
Για τα κατεψυγμένα πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτά πωλούνται συσκευασμένα χωρίς παραμορφώσεις του περιεχομένου και με ένα απαλό στρώμα πάγου. Όταν γίνεται απόψυξη το περιεχόμενο πρέπει να φέρει το χρώμα και την οσμή των νωπών.

Δίθυρα οστρακοειδή (μύδια, κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, χτένια)  
Εφ’ όσων πωλούνται με το κέλυφος θα πρέπει να είναι ζωντανά.
Τα κελύφη : θα πρέπει να είναι κλειστά και να ανοίγουν πολύ δύσκολα και αν είναι μερικώς ανοιχτά με την ελάχιστη πίεση πάνω στο κέλυφος θα πρέπει να κλείνουν μόνα τους ερμητικά.
Το περιεχόμενο : πρέπει να είναι υγρό, καθαρό και άοσμο.
Η σάρκα : πρέπει να είναι υγρή, γερά προσκολλημένη στο κέλυφος (συστολή σώματος με τσίμπημα καρφίτσας ή σταγόνων λεμονιού).
Τα μύδια πωλούνται επίσης και κατεψυγμένα με κέλυφος ή χωρίς κέλυφος, συσκευασμένα. Επάνω στη συσκευασία τους πρέπει να υπάρχει το υγειονομικό σήμα με τη σφραγίδα της εγκατάστασης, το είδος του αλιεύματος, την ημερομηνία συσκευασίας και τη λήξη του προϊόντος.

Μαλακόστρακα (γαρίδες, καραβίδες, αστακοί, καβούρια)
Τα βρίσκουμε στην αγορά είτε ως νωπά είτε κατεψυγμένα.
Για τα νωπά πρέπει :

Η οσμή να είναι ευχάριστη (θάλασσα).
Τα πόδια τους να είναι στερεά προσκολλημένα στο σώμα και σκληρά.
Η μεμβράνη του θώρακα να είναι τεντωμένη, ανθεκτική και διαφανής.
Οι οφθαλμοί να γεμίζουν την κόγχη των ματιών.
Το κεφάλι και ο θώρακας να είναι ανοιχτόχρωμα, όχι μελανού χρώματος και να μην έχουν μαύρες κηλίδες. Τα όστρακα στα μπαγιάτικα μαλακόστρακα είναι ξηρά και γλοιώδη.
Να έχουν αντανακλαστικές κινήσεις στα μάτια, στις κεραίες και στα πόδια όταν είναι ζωντανά.
Γενικά να γνωρίζουμε ότι οι φρέσκιες γαρίδες γλιστρούν εύκολα από το χέρι, ενώ οι αλλοιωμένες δίνουν αίσθηση ζέστης όταν βυθίζουμε το χέρι μας στο κιβώτιο που τις περιέχει.
Για τα κατεψυγμένα ισχύουν ότι και για τα φρέσκα.

Αχινοί
Οι αχινοί κατά την αγορά τους θα πρέπει να είναι ζωντανοί.

Κονσέρβες ιχθυηρών
Για τις κονσέρβες ιχθυηρών που διατηρούνται στο ψυγείο ή εκτός ψυγείου, οι καταναλωτές θα πρέπει να προσέχουν να μην είναι διογκωμένες, να μην έχουν εξωτερικά σκουριά, να μην υπάρχει διαρροή του υγρού περιεχομένου, να διαβάζουν προσεκτικά τις ενδείξεις συσκευασίας, ιδιαίτερα την ημερομηνία λήξης και να παρατηρούν εάν υπάρχει η επωνυμία του παρασκευαστή και ο κωδικός αριθμός έγκρισης της επιχείρησης.
Θα πρέπει επίσης να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο κανονικό χρώμα των εσωτερικών τοιχωμάτων της κονσέρβας και στη μυρωδιά του περιεχομένου.

Ψάρια 
Τα ψάρια γενικά, είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και ευαλλοίωτα. Η κατανάλωση τους θα πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατόν μετά την αγορά τους.
Χαρακτηριστικά που μας βοηθούν να κρίνουμε την καταλληλότητα τους είναι:
Εξωτερική όψη : επιφάνεια υγρή, στιλπνή, με ζωηρό χρώμα (αντίθετα στα μπαγιάτικα ψάρια η επιφάνεια του σώματος είναι έντονα γλοιώδης και το ψάρι γλιστρά από το χέρι μας)

Σώμα: το σώμα είναι πλαδαρό στα μπαγιάτικα ψάρια, ενώ διατηρούν αποτυπώματα των δακτύλων όταν τα ψηλαφούμε. (Χαρακτηριστική είναι η κάμψη του ψαριού όταν το διατηρούμε σε όρθια θέση).
Το δέρμα είναι τεταμένο και χωρίς ρυτίδες στα φρέσκα ψάρια ενώ σχίζεται εύκολα (ειδικά στην περιοχή της κοιλιάς) στα μπαγιάτικα.
Κοιλιακή χώρα : συχνά διογκωμένη στα μπαγιάτικα ψάρια ενώ μπορεί να αποβάλλει και υγρά.
Λέπια : ιδιαίτερα σταθερά προσκολλημένα στα φρέσκα τα οποία αποκολλώνται δύσκολα κατά το καθάρισμα.
Οφθαλμοί : στα φρέσκα ψάρια είναι διάφανοι, διαυγείς και ζωηροί, ενώ στα μπαγιάτικα είναι καφέ, καλύπτονται από βλέννα και έχουν δυσάρεστη οσμή.
Βράγχια : χρώμα προς το κόκκινο και υγρά στα φρέσκα ψάρια, ενώ στα μπαγιάτικα είναι καφέ, καλύπτονται από βλέννα και έχουν δυσάρεστη οσμή.
Για τον αλατισμένο μπακαλιάρο, τη λακέρδα και τονολακέρδα, η αλλοίωση φαίνεται από το κοκκινωπό χρώμα και τη δυσοσμία.
Για τα παστά και καπνιστά ιχθυηρά η αλλοίωση φαίνεται από τη δυσοσμία και τη γλοιώδη σάρκα.

Ταραμάς
Ο ταραμάς θα πρέπει να έχει χρώμα ομοιόμορφο, σύσταση μαλθακή και όχι πικρή ή όξινη γεύση. Για τον ταραμά η αλλοίωση φαίνεται από τη μούχλα, την ξήρανση και την τάγγιση.