Οικονομία: Η ύφεση σαρώνει τον κλάδο των υπηρεσιών

Η βαθύτατη ύφεση που προκάλεσε στην παγκόσμια οικονομία η πανδημία διαφέρει ριζικά από τα παλαιότερα επεισόδια επιβράδυνσης ή ύφεσης. Η ειδοποιός διαφορά είναι το θανατηφόρο πλήγμα που έχει δεχθεί ο τομέας των υπηρεσιών με αναπόφευκτο συνεπακόλουθο τη συντριβή της απασχόλησης στον κλάδο. Στις επισημάνσεις αυτές προέβη χθες η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας, εκφράζοντας ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο πλήττονται από την πανδημία διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού.

Το πρόβλημα

Την ίδια στιγμή η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εξέφραζε την ανησυχία της τράπεζας για τον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που απολύθηκαν την άνοιξη και έχοντας χάσει τις ελπίδες τους να βρουν δουλειά εγκατέλειψαν και την προσπάθεια. Μιλώντας σε τραπεζικό συνέδριο, η κ. Λαγκάρντ σκιαγράφησε με τα πλέον μελανά χρώματα το πρόβλημα της ανεργίας που αυξήθηκε δραματικά εξαιτίας της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων. 

Τόνισε πως η τρέχουσα κρίση έχει πλήξει καίρια τον τομέα των υπηρεσιών με τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε όλον τον κόσμο. Αναφέρθηκε ειδικότερα στον «μεγάλο αριθμό ανθρώπων που έχασαν τη θέση εργασίας τους την άνοιξη και έχουν σταματήσει να ψάχνουν για δουλειά. Οπως τόνισε πρόκειται για 3,2 εκατομμύρια πρώην εργαζομένους που έχουν «αποκαρδιωθεί» και έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια.  Το χειρότερο είναι πως οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι πλέον καταγεγραμμένοι στους καταλόγους των ανέργων για αυτό και δεν λαμβάνονται υπόψη στις σχετικές στατιστικές.

Μιλώντας, άλλωστε, στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNBC, η κ. Σνάμπελ τόνισε πως στη διάρκεια των θερινών μηνών υπήρξε μια ανάπαυλα που ωφέλησε τον κλάδο των υπηρεσιών, καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις χαλάρωσαν τα περιοριστικά μέτρα σε εστιατόρια, μπαρ, καφέ, ορισμένα ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα. 

Στη συνέχεια, όμως, οι περισσότερες από αυτές τις δραστηριότητες αναστέλλονται ξανά προκειμένου να αντιμετωπίσει η  Γηραιά Ηπειρος το δεύτερο και πολύ επιθετικό, όπως αποδεικνύεται, κύμα της πανδημίας. «Αυτή η ύφεση του τομέα των υπηρεσιών είναι πολύ διαφορετική από μια συνήθη ύφεση», τόνισε η κ. Ιζαμπέλ Σνάμπελ μιλώντας στην Ανέτ Βάισμπαχ, δημοσιογράφο του CNBC.

Η κ. Σνάμπελ προσέθεσε πως τα κυβερνητικά προγράμματα για τη στήριξη των θέσεων εργασίας έχουν αποτρέψει ώς ένα βαθμό την εκτίναξη της ανεργίας. Επανήλθε όμως και η ίδια στο πρόβλημα «ορισμένων ανθρώπων που ενώ δεν εργάζονται δεν καταχωρίζονται πια ως άνεργοι στις επίσημες στατιστικές». Αναφέρθηκε, άλλωστε, ιδιαίτερα στο πλήγμα που δέχονται από την πανδημία διάφορες κατηγορίες του πληθυσμού. Οπως τόνισε «βλέπουμε πως η πανδημία πλήττει διάφορες χώρες με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό και στη συνέχεια είναι άλλο το πλήγμα που δέχονται οι κατηγορίες του πληθυσμού». Στο σημείο αυτό εξέφρασε την έντονη ανησυχία της ΕΚΤ, καθώς όπως τόνισε οι διαφορές αυτές «δημιουργούν νέες προκλήσεις κυρίως σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά των χωρών ενώ την ίδια στιγμή επηρεάζει και τη νομισματική πολιτική».

Οπως τόνισε, τα στοιχεία καταδεικνύουν πως οι νέοι και οι γυναίκες είναι οι κατηγορίες του πληθυσμού που επλήγησαν στον μέγιστο βαθμό. Οι νέοι, για παράδειγμα, έχουν σε  συνήθως προσωρινές συμβάσεις εργασίας και είναι ευκολότερο να απολυθούν. Παράλληλα σημαντική μερίδα των γυναικών απασχολούνται σε επαγγέλματα που απαιτούν φυσική επαφή και τα οποία έχουν δεχθεί συντριπτικό πλήγμα από την πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα.

Ανάκαμψη

Υπενθυμίζεται ότι η οικονομία της  Ευρωζώνης ανέκαμψε το τρίτο τρίμηνο του έτους με ρυθμό ανάπτυξης 12,7%. Πρόκειται για το πλέον θεαματικό ρυθμό που έχει καταγράψει στην ιστορία της η Ευρωζώνη και βέβαια οφείλεται στην άρση των περιορισμών. Είχε προηγηθεί η δραματική συρρίκνωση κατά 11,8% που είχε σημειωθεί το δεύτερο τρίμηνο όταν εκδηλώθηκε το πρώτο κύμα της πανδημίας και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατέφυγαν για πρώτη φορά σε αναστολή της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος η ΕΚΤ σχεδιάζει νέα πρόγραμμα στήριξης της Ευρωζώνης. Στην αρχή της εβδομάδας η κ. Λαγκάρντ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να  προσφέρει η ΕΚΤ πιο ευνοϊκούς όρους στα δάνεια προς τις ευρωπαϊκές τράπεζες και να χαλαρώσει περαιτέρω τα κριτήρια για το ποια ομόλογα είναι επιλέξιμα στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.

Την ίδια θέση υπογράμμισε χθες και η κ. Σνάμπελ, ενώ τόνισε πως η ΕΚΤ εξετάζει όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της. Ερωτώμενη, άλλωστε, για το ενδεχόμενο νέας μεταβολής στα επίπεδα των επιτοκίων τον Δεκέμβριο, υπογράμμισε πως «υπάρχουν λόγοι που δεν είχαμε μειώσει τα επιτόκια στο παρελθόν και τώρα πρέπει να ελέγξουμε κατά πόσον υφίστανται ακόμη αυτοί οι λόγοι και αν έχουν σημασία».