Τι αλλάζει σε μεταβιβάσεις ακινήτων και γονικές παροχές

Πέντε σημαντικές αλλαγές στην ισχύουσα φορολογική νομοθεσία για τις μεταβιβάσεις ακινήτων άρχισαν να "τρέχουν" με τον ερχομό του νέου έτους, καθώς τίθεται σε ισχύ ο νέος φορολογικός νόμος 4646/2019 που ψηφίσθηκε πρόσφατα από τη Βουλή.

Στόχος των παρεμβάσεων που έγιναν και τίθενται σε ισχύ είναι να διευκολυνθούν οι μεταβιβάσεις και να τονωθεί η κτηματαγορά η οποία για ορισμένες κατηγορίες ακινήτων και ορισμένες περιοχές έχει ήδη αρχίσει να δίνει σημάδια ανάκαμψης.

Οι αλλαγές αυτές είναι οι εξής:

 1) Αναστολή της επιβολής ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων, από οικοδομικές και κατασκευαστικές επιχειρήσεις προς ιδιώτες αγοραστές. Η αναστολή θα μπορεί να ισχύσει για την τριετία 2020-2022 και για τα κτίσματα τα οποία έχουν άδειες ανέγερσης από την 1η-1-2006 και μετά αλλά βρίσκονται ακόμη στα χέρια των οικοδομικών εταιριών που τα κατασκευάζουν ή τα έχουν αποπερατώσει, υπό την προϋπόθεση ότι οι υπεύθυνοι των εταιριών αυτών θα επιλέξουν οικειοθελώς να ενταχθούν σε καθεστώς αναστολής του ΦΠΑ για την συγκεκριμένη τριετία. 

2) Αναστολή του φόρου υπεραξίας επί του κέρδους αγοραπωλησίας ακινήτων για την τριετία 2020-2022.
 

3) Καθιέρωση διαδικασίας ηλεκτρονικής υποβολής δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων ακινήτων, μέσω συμβολαιογράφων. Η ηλεκτρονική διαδικασία υποβολής δήλωσης φόρου μεταβίβασης ακινήτου θα ξεκινά και θα ολοκληρώνεται στο γραφείο του συμβολαιογράφου. Κάθε φορολογούμενος που προχωρά σε αγορά ακινήτου δεν θα χρειάζεται να επισκέπτεται την αρμόδια Δ.Ο.Υ., για να υποβάλει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, καθώς η δήλωση φόρου μεταβίβασης θα συντάσσεται και θα υποβάλλεται ηλεκτρονικά, στο σύστημα TAXISnet, από τον συμβολαιογράφο, ενώ η διασταύρωση, ο έλεγχος και η επαλήθευση των δηλούμενων στοιχείων θα γίνεται αυτόματα από το σύστημα.

Η νέα αυτή διαδικασία θα απαλλάξει από τη γραφειοκρατία, μεταξύ άλλων, και όσους φορολογούμενους δικαιούνται απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης λόγω αγοράς πρώτης κατοικίας. Η υποχρέωση προσέλευσης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την υποβολή του πλήθους των δικαιολογητικών που απαιτούνται να προσκομιστούν προκειμένου να κατοχυρωθεί η απαλλαγή (για εκ νέου υποβολή χειρόγραφα συμπληρωμένης δήλωσης αναλυτικής κατάστασης ακινήτων, για την υποβολή εγγράφων που αποδεικνύουν τη μόνιμη κατοικία του φορολογούμενου κ.λπ.) θα καταργηθεί.

Το εάν πληρούνται ή όχι οι προϋποθέσεις απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης θα ελέγχεται ηλεκτρονικά, με αυτόματο τρόπο, από το σύστημα TAXISnet. Ο έλεγχος θα γίνεται μέσω διασταύρωσης των στοιχείων που θα έχουν αναγραφεί στην ηλεκτρονικά υποβαλλόμενη δήλωση φόρου μεταβίβασης με τα στοιχεία για την περιουσιακή κατάσταση του φορολογούμενου, όπως αυτά έχουν ήδη δηλωθεί στα έντυπα Ε9 και έχουν ήδη καταχωρηθεί στην εφαρμογή e-περιουσιολόγιο που ήδη λειτουργεί στο ΤΑΧΙSnet.

Το μόνο που θα απαιτείται από τον φορολογούμενο θα είναι να προσκομίσει στον συμβολαιογράφο ένα πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, το οποίο ο συμβολαιογράφος θα το σκανάρει και θα αποστέλλει ηλεκτρονικά στο ΤΑΧΙSnet μαζί με τη δήλωση φόρου μεταβίβασης. Η προσκόμιση του πιστοποιητικού αυτού στον συμβολαιογράφο θα είναι δηλαδή και πάλι απαραίτητη, προκειμένου να χορηγηθεί στον φορολογούμενο το προβλεπόμενο γι’ αυτόν όριο απαλλαγής (200.000 ευρώ αν είναι άγαμος, 250.000 ευρώ εάν είναι έγγαμος ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης +25.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο)

Σε κάθε περίπτωση, μετά τον ηλεκτρονικό έλεγχο που θα διενεργείται από το σύστημα στην υποβληθείσα δήλωση, θα βεβαιώνεται τυχόν προκύπτων φόρος και θα εκδίδεται η Ταυτότητα Οφειλής (Τ.Ο.) για την καταβολή του. Ο αγοραστής θα πρέπει να καταβάλλει τον φόρο εφάπαξ με τη χρήση της Τ.Ο.:

- είτε μέσω χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας σε ηλεκτρονική εφαρμογή που υπάρχει στο σύστημα TAXISnet

- είτε σε οποιοδήποτε υποκατάστημα τράπεζας ή των ΕΛΤΑ

- είτε μέσω e-banking.

Η εξόφληση του τυχόν βεβαιωθέντος φόρου θα εξακολουθεί να αποτελεί προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης.

4) «Ξεμπλοκάρισμα» μεταβιβάσεων ακινήτων. Το πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα είναι δυνατό να χορηγείται, για μεταβίβαση συγκεκριμένου ακινήτου, με παρακράτηση από το εισπραττόμενο τίμημα του συνολικά οφειλόμενου ποσού κύριου και πρόσθετου φόρου και προσαυξήσεων για όλα τα ακίνητα για τα οποία ο πωλητής είναι υπόχρεος.

5) Τροποποίηση της διαδικασίας υποβολής δηλώσεων φορολογίας μεταβιβάσεων ακινήτων για περιοχές στις οποίες δεν ισχύει αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι εντός 5 εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης, η αρμόδια φορολογική αρχή θα ενεργεί προσωρινό προσδιορισμό της αγοραίας αξίας του μεταβιβαζόμενου ακινήτου, λαμβάνοντας υπόψη συγκριτικά στοιχεία, βιβλία τιμών ή άλλα τυχόν υπάρχοντα στοιχεία.

Αν η δηλωθείσα αξία συμπίπτει με την προσωρινή, αυτή θα κρίνεται ειλικρινής. Αν δεν συμπίπτει, ο φορολογούμενος, μέσα σε 2 μήνες από τον προσδιορισμό της προσωρινής αξίας, θα έχει το δικαίωμα να την αποδεχθεί και να υποβάλει τροποποιητική δήλωση, η οποία θεωρείται εμπρόθεσμη.