Μυρσίνη Ζορμπά: Πολιτισμός για όλους, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς

«Είμαστε υπέρ των καθαρών λύσεων. Δεν μπορούμε να καρκινοβατούμε πάνω σε ζητήματα που πονούν. Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι μια υπόθεση που έχει πολλές γκρίζες ζώνες τις οποίες έχουμε ξεκινήσει να διαλευκάνουμε» τονίζει η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνη Ζορμπά σε συνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Εντός Νοεμβρίου η υπουργός Πολιτισμού έχει πει ότι θα δημοσιοποιηθεί ο κατάλογος με τα ακίνητα του ΥΠΠΟ που μεταβιβάστηκαν στο υπερταμείο. Επίσης, στο τέλος Νοεμβρίου λήγει η σύμβαση της αναδόχου εταιρείας που εδώ και επτά χρόνια έχει αναλάβει τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου και με καθυστερήσεις και παρατάσεις ευθύνεται για τη μη ολοκλήρωση του έργου. Θα της ανανεώσει τη σύμβαση; «Σε καμία περίπτωση» απαντά η Μυρσίνη Ζορμπά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ήπιων τόνων, ταυτόχρονα μαχητική και επίμονη στη δουλειά της η νέα υπουργός Πολιτισμού έχει μακρά θητεία σε θέματα πολιτισμού, ιδίως του σύγχρονου. Ιδρυτική διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ σχεδιάζει τώρα τη δημιουργία ενός νέου οργανισμού για το βιβλίο, αποκεντρωμένο και συνδεδεμένο με την περιφέρεια. Άλλωστε η πολιτική περιφερειακού πολιτισμού είναι από τους βασικούς πυλώνες του προγράμματος που έχει εξαγγείλει. Παρόλο που η μεγαλύτερη πρόκληση για την ίδια «είναι κάτι που το ΥΠΠΟ δεν το έχει απασχολήσει ποτέ: το παιδί. Στη σχέση του παιδιού με τον πολιτισμό είναι που δίνουμε εξετάσεις, εκεί επενδύουμε» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μυρσίνη Ζορμπά.
Η κ. Ζορμπά ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού στον κυβερνητικό ανασχηματισμό τον περασμένο Αύγουστο και καλείται να εφαρμόσει το όραμα της για τον σύγχρονο πολιτισμό σ' ένα υπουργείο με δομές και κατεύθυνση στην πολιτιστική κληρονομιά. Γι' αυτό και ψήφισε τη θέση του ειδικού γραμματέα για τον σύγχρονο πολιτισμό. Η πρόταση της για την επισκεψιμότητα των πολιτών στους Δεσμώτες του Φαλήρου, το συγκλονιστικό αρχαιολογικό εύρημα στον χώρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Νιάρχος, εκφράζει την άποψη και την ευαισθησία της για τη δημόσια ευθύνη του πολιτισμού. Η Μυρσίνη Ζορμπά δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ : «Υπάρχει η πρόταση της χορηγίας Νιάρχου για ένα μουσείο. Η πιο βαθιά, όμως, η πιο κατανυκτική προσέλευση του κοινού δεν σημαίνει ένα μουσείο για το εύρημα ούτε ένα στέγαστρο αλλά μια κατασκευή μικρής επιφάνειας που θα προϋποθέτει την κατάβαση στους νεκρούς, που είναι και μια κατάβαση των επισκεπτών στις βαθύτερες ρίζες της πόλης οι οποίες μέχρι τώρα δεν έχουν αναδειχθεί. Η απόφαση για αυτή την πρόταση πρέπει να είναι συλλογική και πριν απ' όλα, με υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Πολιτισμού, γιατί έχουν δουλέψει πολύ, έχουν γνώση και επειδή ανοίγουμε το πεδίο σε κάτι πολύ ευρύτερο κι όχι σε μονόδρομο ή δίλημμα».

   Ακολουθεί η συνέντευξη της Μυρσίνης Ζορμπά στη δημοσιογράφο Νατάσσα Δομνάκη για το Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

   Ερ. Στη συνάντηση που είχατε πριν λίγες μέρες με τον υπουργό Οικονομικών συζητήσατε και για τη λίστα των ακινήτων του ΥΠΠΟ που μεταβιβάστηκαν στο υπερταμείο ;
   Απ. Η συζήτησή μας ήταν εφ' όλης της ύλης κι ήταν η πρώτη φορά που μας δόθηκε η δυνατότητα. Για το θέμα της λίστας, που επιμένω να λέω χωρίς να γίνεται αντιληπτό ότι ισχύει η εξαίρεση σύμφωνα με τον νόμο κι ότι δεν μεταβιβάστηκαν ούτε στο υπερταμείο ούτε στην ΕΤΑΔ, έχω θέσει όριο έως το τέλος Νοεμβρίου να δημοσιοποιηθεί επειδή θα έχουμε ολοκληρώσει τις εργασίες ταυτοποίησης των κωδικών τους.
   Ερ. Σ' όλη αυτή την υπόθεση βαραίνει ότι ποτέ δεν ολοκληρώθηκε το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο;
   Απ. Βεβαίως. Είναι ένα έργο που ξεκίνησε το 2011, ανακοινώθηκε δημόσια το 2013 κι εκεί τίθεται ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα και πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα το λύσουμε. Υπάρχουν ευθύνες ο οποίες θα αναζητηθούν. Είναι μια υπόθεση που έχει πολλές γκρίζες ζώνες τις οποίες έχουμε ξεκινήσει να διαλευκάνουμε.
   Ερ. Η σύμβαση της εταιρείας που ανέλαβε το έργο της ψηφιοποίησης του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου λήγει μέσα στον Νοέμβριο. Θα την ανανεώσετε ;
   Απ. Σε καμία περίπτωση. Είμαστε υπέρ των λύσεων που είναι καθαρές. Δεν μπορούμε να καρκινοβατούμε πάνω σε ζητήματα που πονούν, που οφείλουμε να τα δώσουμε και στο υπουργείο καθαρά και στους πολίτες οι οποίοι ενδιαφέρονται. Είναι το Κτηματολόγιο στο οποίο μπορούν και πρέπει να έχουν οι ιδιώτες πρόσβαση, να παρακολουθούν την υπόθεση τους. Είμαι σίγουρη ότι εδώ θα δώσουμε καθαρές λύσεις, πολύ σύντομα.
   Ερ. Θα υπάρξει και νομοθετική ρύθμιση για να θωρακιστεί η εξαίρεση από τη μεταβίβαση στο υπερταμείο ;
   Απ. Υπάρχει περίπτωση. Θα κάνουμε ό,τι είναι αναγκαίο να γίνει. Έχουν εξεταστεί όλες οι περιπτώσεις.
   Ερ. Συμφωνεί και ο κ.Τσακαλώτος;
   Απ. Νομίζω έχουμε σύμπνοια και κοινή εκτίμηση του ζητήματος που προέκυψε όπως και της επικοινωνιακής στρατηγικής που χρησιμοποιείται αντιπολιτευτικά χωρίς όρια και όρους. Επομένως θα το αντιμετωπίσουμε όπως το αντιμετωπίσαμε από την αρχή και μέχρι το τέλος, μαζί. Κι ελπίζω τότε ότι θα μας ζητήσουν συγγνώμη όσοι σήκωσαν τη φωνή τους ή τα πανό τους λέγοντας ότι πουλάμε την πολιτιστική μας κληρονομιά.
   Ερ. Το έργο του Κτηματολογίου, πώς θα συνεχιστεί από δω και πέρα ;
   Απ. Πρέπει να βάλουμε ένα τέλος στην έως τώρα φαυλότητα γύρω από το θέμα και τότε θα ανακοινώσουμε και τη συνέχεια.
   Ερ. Προκηρύξατε εθνικό διαγωνισμό για τη θέση καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΕΜΣΤ εφόσον λήγει η θητεία της νυν διευθύντριας Κατερίνας Κοσκινά. Τι εχέγγυα δίνει η επιτροπή κρίσεων;
   Απ. Θα κάνουμε ό,τι πρέπει να είναι μια αντικειμενική επιτροπή ώστε να μας δώσει το καλύτερο αποτέλεσμα. Το ζητούμενο είναι η αξιοκρατία που θα δώσει εμπιστοσύνη στις διαδικασίες και τη δυνατότητα στον φορέα να έχει καλλιτεχνικό διευθυντή, ο οποίος θα είναι επιφορτισμένος με την ολοκλήρωση του ΕΜΣΤ.
    Ερ. Θα ακολουθήσει διαγωνισμός και για τη θέση καλλιτεχνικών διευθυντών στο ΚΘΒΕ, το Ελληνικό Φεστιβάλ, το Εθνικό Θέατρο όπου λήγει η θητεία τους;
   Απ. Κατ' αρχήν έχω ολοκληρώσει τις συναντήσεις με τα ΔΣ των εποπτευομένων φορέων και τους διευθυντές. Σε κάποιες περιπτώσεις έχουν έρθει μόνοι τους οι διευθυντές ή τα μισά μέλη του ΔΣ. Θεωρώ πάρα πολύ σημαντική τη σύμπνοια στη συνεργασία. Όπου υπάρχει σύγκρουση εξασθενεί η δυνατότητα της σύμπνοιας. Έχω υποσχεθεί ότι δεν πρόκειται να κάνω κανέναν διορισμό. Αυτό σημαίνει ότι θα προκηρυχτούν θέσεις, παράλληλα όμως έχω κατά νου ότι οργανισμοί που έχουν προοδεύσει πάρα πολύ, οι οποίοι έχουν μια σύμπνοια κι έχουν διανύσει μόνο μία θητεία δικαιούνται να ανανεωθεί η θητεία τους για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Τα νομικά πρόσωπα που εποπτεύει το υπουργείο είναι 40 που σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν κι ούτε χρειάζεται να κάνουμε σε όλα ριζικές αλλαγές.
   Ερ. Είστε η καθ' ύλην αρμόδια για το βιβλίο. Πώς φαντάζεστε τον Νέο Οργανισμό Βιβλίου και Ανάγνωσης και πότε θα λειτουργήσει; 
   Απ. Δεν είμαι καθ' ύλην αρμόδια, το βιβλίο είναι ο έρωτας μου κι έχουμε αδυναμίες στους έρωτες. Ξεκινήσαμε διαβούλευση με τους εκδότες, συνεχίζουμε με συγγραφείς και οι περισσότεροι θέλουν τη δημιουργία του νέου οργανισμού. Περιμένω όμως να υπάρξει και η έκφραση συλλογικών οργάνων του βιβλίου. Αυτό που καταλαβαίνω από τη συζήτηση είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε μια επανάληψη του ΕΚΕΒΙ ύστερα από 20 χρόνια αλλά σε μια νέα βάση με περιφερειακή διάσταση, να συνδέεται ο φορέας του βιβλίου με τα περιφερειακά γραφεία που θέλουμε να ιδρύσουμε και τους χώρους κι όχι μόνο σε ένα κέντρο. Να έχει δηλαδή κι άλλες αρμοδιότητες εκτός από έρευνες που θεωρώ ότι πρέπει να συνεχίσει να τις κάνει, και πέρα από τη συλλογή στοιχείων τα οποία μας λείπουν.
   Ερ. Υπάρχει κάποια νομική εμπλοκή με το παλιό ΕΚΕΒΙ;
   Απ. Υπάρχει μια νομική εκκρεμότητα η οποία εκκαθαρίζεται και περνάμε στον νέο οργανισμό του βιβλίου.
    Ερ. Ο περιφερειακός πολιτισμός είναι ένα από τα κομβικά προγράμματα που έχετε εξαγγείλει. Με τι κονδύλια θα το εφαρμόσετε;
    Απ. Κατ' αρχήν είναι απολύτως απαραίτητο να σχεδιάσουμε μια περιφερειακή πολιτική για τον σύγχρονο πολιτισμό. Έχει καθυστερήσει πολύ κι αυτή τη στιγμή συγκροτούμε ένα τέτοιο σχέδιο. Όταν το ολοκληρώσουμε και το κοστολογήσουμε έχουμε αρκετές προσδοκίες ότι θα μπορέσει να γίνει γρήγορα αντιληπτή η σημασία του και να χρηματοδοτηθεί πέρα από τα ποσά που διαθέτουμε σήμερα. Το πιστεύω κι εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση.
    Ερ. Το περιμένει η περιφέρεια;
   Απ. Ναι, θεωρώ ότι είναι ένα παράπονο μεγάλο αυτό, το οποίο καθηλώνει και γεννάει κάποιες φορές έναν τοπικισμό, έναν περιορισμό. Όταν όμως δίνεται η δυνατότητα τότε ξεπηδούν δυνάμεις που διεκδικούν περισσότερο, ανθίζουν και ανασαίνουν.
   Ερ. Πώς θα υποστηριχτεί από το υπουργείο Πολιτισμού ;
   Απ. Κατ' αρχήν με την εγκατάσταση του ειδικού γραμματέα που ψηφίσαμε για τον σύγχρονο πολιτισμό και την Ειδική Γραμματεία Σύγχρονου Πολιτισμού που οργανώνουμε με υπηρεσιακούς υπαλλήλους και εξωτερικούς συνεργάτες, ακριβώς για να μπορεί να αισθάνεται τις ανάγκες που υπάρχουν έξω στην κοινωνία. Θα δημιουργηθούν γραφεία σύγχρονου πολιτισμού στις περιφέρειες και στους μεγάλους δήμους της χώρας που θα φέρουν σε επαφή και δικτύωση βιβλιοθήκες, δημοτικούς πολιτιστικούς οργανισμούς, ωδεία, κινηματογραφικές λέσχες, λέσχες ανάγνωσης, κινήσεις και ενώσεις πολιτών που ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό, τα ΔΗΠΕΘΕ - ένα άλλο μεγάλο ζήτημα που θα πρέπει κι αυτό να βρει τον βηματισμό του. Περιφερειακά κέντρα στα οποία θα μπορούν μικροί και μεγάλοι να βρίσκουν πληροφορίες και υλικό, να κατεβάσουν ηλεκτρονικά στοιχεία που θα τους κάνουν να αισθάνονται ότι είναι μια κοινότητα που ζει και ανασαίνει τον πολιτισμό στην περιοχή της και ταυτόχρονα, συνδέεται και είναι δικτυωμένη με όλη την υπόλοιπη χώρα. Με τη διπλανή περιφέρεια, τη διπλανή πόλη, με τη μακρινή πόλη, με το νησί, με την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη. Χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
   Ερ. Η νεότερη ιστορία της Ελλάδας δεν γίνεται αντιληπτή στην περιφέρεια ούτε στις μεγαλουπόλεις. Πώς ένας επισκέπτης αντιλαμβάνεται τα νεότερα χρόνια της χώρας;
   Απ. Η ανάπτυξη είναι αυτή που θα αναδείξει τα κτίρια και τους χώρους, πάντα πλαισιωμένα από τους ανθρώπους. Βλέπετε, δηλαδή, στη Θεσσαλονίκη. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι τόπος συνάντησης, ανταλλαγής και τις μέρες που διαρκεί είναι σημείο αναφοράς της πόλης. Ελπίζω σύντομα να δημιουργηθούν και στην Αθήνα περισσότερα σημεία επίσκεψης. Ήδη θα μας δοθεί η ευκαιρία να πηγαίνουμε στην Ελευσίνα όπου γίνονται πράγματα, συντελούνται γεγονότα πολιτισμού.
   
   Ερ. Η Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021 είναι πράγματι σε εξέλιξη καλλιτεχνικά, όμως έχει μείνει πίσω στα έργα των κτιριακών υποδομών της. Θα προλάβει;
   Απ. Έχει δρόμο ακόμα, θέλει γρήγορες αποφάσεις.
    Ερ. Πολλά τα σχέδια, πολλές οι απαιτήσεις. Ποιο απ' όλα τα προγράμματα πολιτισμού που εξαγγείλατε είναι για εσάς η μεγαλύτερη πρόκληση; 
   Απ. Παρόλο που είναι η περιφερειακή πολιτική πολιτισμού, το βιβλίο, το Ακροπόλ, υπάρχει κάτι που το ΥΠΠΟ δεν το έχει απασχολήσει ποτέ: το παιδί. Στη σχέση του παιδιού με τον πολιτισμό είναι που δίνουμε εξετάσεις, εκεί επενδύουμε. Βεβαίως στους μεγάλους πολιτιστικούς θεσμούς αλλά αυτοί είναι ανθεκτικοί, το είδαμε και στη διάρκεια της κρίσης. Το πρόγραμμα πολιτισμός και παιδιά θα το στηρίξουμε σε έρευνα που εκπονεί το Παιδαγωγικό τμήμα του ΕΚΠΑ, θα είναι θεματικό και θα απευθύνεται σε όλες τις τέχνες. Δίνουμε επίσης προτεραιότητα σε δημιουργικές ομάδες παραγωγών και καλλιτεχνών, νεότερες και φρέσκες που μπορούν να επικοινωνήσουν καλύτερα με αυτές τις ηλικίες. Υπάρχουν ζωντανές δυνάμεις που δεν είχαν τη δυνατότητα να εκφραστούν. Ξέρετε, στέλνοντας πρόσκληση σε διάφορες υπηρεσίες του υπουργείου μας για να ενημερώσουμε σχετικά με το πρόγραμμα και να προκαλέσουμε έναν διάλογο διαπιστώσαμε ότι έχουμε πάνω από 100 μεταπτυχιακούς πολιτισμικών σπουδών. Σχεδόν με τους μισούς έχουμε κάνει συναντήσεις ενθουσιώδεις, πρέπει να σας πω. Βρίσκονται σε διάφορες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού. Ποτέ κανείς δεν τους έχει ζητήσει να κάνουν αυτό που σπούδασαν κι εκεί νομίζω ότι ανακαλύπτουμε έναν πόρο αγνοημένο που μπορεί να δώσει και προστιθέμενη αξία σε όσα κάνει το υπουργείο .