Κινδυνεύει να χρεοκοπήσει ξαφνικά η Βενεζουέλα

Η Βενεζουέλα δεν χρεοκοπεί σταδιακά, αλλά πολύ ξαφνικά, γράφει η αμερικανική εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ. Τα τρόφιμα τελειώνουν, η μπίρα τελειώνει, τα δολάρια τελειώνουν, και είναι λάθος της κυβέρνησης. Περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, ο σοσιαλισμός θα έπρεπε να έχει λειτουργήσει στη Βενεζουέλα. Διαθέτοντας τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, θα έπρεπε να έχει την οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτήσει ένα «δίχτυ ασφαλείας». Αντί να δημιουργήσει, όμως, ένα κράτος νορβηγικού τύπου, η Βενεζουέλα επέλεξε να γίνει ένα σοβιετικό κράτος. Ολα ξεκίνησαν όταν ο Ούγκο Τσάβες μετέτρεψε την αρκετά αυτόνομη κρατική εταιρεία πετρελαίου της χώρας στην προσωπική του τράπεζα. Κέρδη υπήρξαν, αλλά νέες επενδύσεις δεν εμφανίσθηκαν, με αποτέλεσμα την πτώση της πετρελαϊκής παραγωγής μεταξύ 1999-2013. Οι εξαγωγές πετρελαίου βυθίσθηκαν.

Η βενεζουελανή κυβέρνηση δεν ήθελε μόνο να ελέγχει τα πετροδολάρια, αλλά όλα τα δολάρια. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να υποδείξει στις επιχειρήσεις, οι οποίες χρειάζονταν δολάρια, τι τιμές, κέρδη και παραγωγή μπορούσαν να προσφέρουν για να παραμείνουν στην αγορά. Το καθεστώς της Βενεζουέλας έχει δημιουργήσει μια συναλλαγματική ισοτιμία τριών επιπέδων που επιτρέπει στις εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε δολάρια, που είναι εκατό φορές ακριβότερα στη μαύρη αγορά και τα οποία υποτίθεται ότι προορίζονται για τις εισαγωγές.

Το πρόβλημα, όπως αναφέρει η εφημερίδα "Καθνμερινή" είναι ότι το σύστημα αυτό έχει δημιουργήσει ελλείψεις, οι οποίες εντείνονται όταν δεν λειτουργεί σωστά. Η κυβέρνηση δεν αποφασίζει μόνο για το ποιος θα λάβει τα φθηνά δολάρια, αλλά και για τις τιμές. Οι εταιρείες που δεν διαθέτουν δολάρια με την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία θα είχαν απώλειες εάν πωλούσαν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους στις επίσημες τιμές, οπότε επιλέγουν να αφήνουν τα καταστήματά τους άδεια. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, και εκείνες οι επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση στο φτηνό δολάριο μπορούν να πουλήσουν το νόμισμα στη μαύρη αγορά και να έχουν μεγαλύτερο κέρδος από αυτό που θα είχαν εάν πωλούσαν προϊόντα στις επίσημες τιμές. Ετσι, και τα δικά τους καταστήματα παραμένουν άδεια. Για τους παραπάνω λόγους, τα σούπερ μάρκετ στη Βενεζουέλα δεν έχουν αρκετά τρόφιμα και τα εργοστάσια δεν έχουν αρκετό πολτό για να φτιάξουν χαρτί τουαλέτας.

Σήμερα, η Βενεζουέλα είναι αντιμέτωπη με μία νέα έλλειψη. Το πετρέλαιο έχει επιστρέψει στα 50 δολάρια το βαρέλι, πράγμα που σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει οριακά τα απαραίτητα χρήματα για να αποπληρώσει τα χρέη της, πόσο μάλλον για να δανείσει σε επιχειρήσεις. Αναγκάσθηκε, λοιπόν, να τυπώσει περισσότερα χρήματα από το σύνηθες, οδηγώντας το εθνικό νόμισμα της χώρας, το μπολίβαρ, σε κατάρρευση. Με αυτούς τους ρυθμούς, ο υπερπληθωρισμός δεν είναι μακριά, εάν δεν είναι ήδη εδώ. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η Βενεζουέλα είχε 68,5% πληθωρισμό, αλλά ο αριθμός αυτός πρέπει να έχει αυξηθεί πολύ περισσότερο από τότε. Πρόκειται για ακόμη μία χρεοκοπία. Η έλλειψη σε τρόφιμα, φάρμακα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης είναι το αποτέλεσμα της χρήσης των δολαρίων από την κυβέρνηση για την αποπληρωμή των ξένων δανειστών και όχι των εγχώριων. Το ερώτημα είναι εάν ο λαός της Βενεζουέλας θα χάσει την υπομονή του με ένα οικονομικό σύστημα που δύσκολα μπορεί να αποτύχει περισσότερο, καθώς οι εκλογές πλησιάζουν.