Η νέα μάστιγα της ανθρωπότητας δεν θα εξαπλωθεί, όπως πολλοί νομίζουν, με αποκλειστικούς φορείς τους εξαθλιωμένους μετανάστες από τη Δυτική Αφρική. Ο Εμπολα μπορεί να χτυπήσει εξίσου τους ταξιδιώτες των διακεκριμένων θέσεων στις αεροπορικές πτήσεις προς την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, η δήθεν ψυχραιμία που επιδεικνύουν οι οργανισμοί δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο είναι απλώς ένα προσωπείο. Πίσω της κρύβονται η αμηχανία, η απόγνωση, η φρίκη.
Ο αδηφάγος Εμπολα σύμφωνα με δημοσίευμα του Πρώτου Θέματος καλπάζει στη Δυτική Αφρική, επί της ουσίας ανεξέλεγκτος, με τα θύματά του να πολλαπλασιάζονται καθημερινά καθώς η επιδημία απειλεί να βυθίσει ολόκληρη την υφήλιο σε ένα πρωτόγνωρο και σε μεγάλο βαθμό πρωτόγονο χάος.
Στη Δυτική Αφρική οι νεκροί έχουν ήδη ξεπεράσει τους 4.500. Ο φόβος εξάπλωσης του θανατηφόρου ιού απλώνει τα πλοκάμια του σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ οι ειδικοί προειδοποιούν ότι σύντομα η επιδημία θα απειλήσει την Ευρώπη. Ομως, δεν θα φτάσει, όπως εικάζουν πολλοί, μέσω μεταναστών που προσεγγίζουν τις ακτές των ευρωπαϊκών χωρών με υπερφορτωμένα πλοιάρια. Αντιθέτως θα τον μεταφέρουν ταξιδιώτες που θα πετούν από τις πληγείσες περιοχές της Δυτικής Αφρικής με προορισμό την Ευρώπη. Ο φονικός ιός θα προσγειώνεται μαζί τους.
Αργεί το εμβόλιο
Σαν να μην έφταναν οι καταστροφικές προβλέψεις, ανάλογες είναι και οι εκτιμήσεις για τη δημιουργία εμβολίου κατά του Εμπολα. Σύμφωνα με τη βρετανική φαρμακευτική εταιρεία GlaxoSmithKline, όταν το εμβόλιο θα είναι έτοιμο θα είναι πολύ αργά για να καταστείλει την επιδημία. Οπως αναφέρει ανακοίνωση της εταιρείας, το εμβόλιο ενδέχεται να είναι έτοιμο προς τα τέλη του 2015, με αποτέλεσμα μέχρι τότε η εξάπλωση του ιού να έχει περάσει προ πολλού τα σύνορα των χωρών της Δυτικής Αφρικής.
Ολα αυτά ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί πως σύντομα τα κρούσματα θα αγγίξουν τα 10.000 ανά εβδομάδα μέχρι τον ερχόμενο Δεκέμβριο, με τον επικεφαλής του Οργανισμού, Αντονι Μπάνμπερι, να τονίζει ότι, εάν δεν υπάρξει επέμβαση τώρα στην εστία του προβλήματος, θα βρεθούμε ενώπιον μιας ανεξέλεγκτης κατάστασης, για την αντιμετώπιση της οποίας δεν υπάρχει σχεδιασμός. Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει και ο Τζίνο Στράντα, ιδρυτής της «Emergency», της πιο σημαντικής ανθρωπιστικής οργάνωσης στην Ιταλία, η οποία προσφέρει βοήθεια και υγειονομικές υπηρεσίες σε θύματα πολέμου ή πολίτες χωρών που μαστίζονται από τη φτώχεια. Ο Στράντα, λοιπόν, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Il Fatto Quotidiano» τόνισε πως ο Εμπολα «αργά ή γρήγορα θα φτάσει στην Ευρώπη» αν δεν σταματήσει η επιδημία στην Αφρική. Σε μια προσπάθεια, μάλιστα, να αποδείξει ότι η κρίση δεν είναι φυλετική και κοινωνική, επισήμανε ότι ο ιός «δεν θα φτάσει με πλοία, αλλά με πτήσεις στην business class»!
Ο Στράντα, ο οποίος βρίσκεται στη Σιέρα Λεόνε για να βοηθήσει τους ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον ιό, επισημαίνει ότι, ενώ η Δύση ανησυχεί για τα μέτρα που χρειάζεται να ληφθούν ώστε να μπει ένα φρένο στην εξάπλωση του ιού, δεκάδες άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά στη Δυτική Αφρική. Μάλιστα, χαρακτηρίζει την επιδημία τη σοβαρότερη των τελευταίων ετών, καθώς εξαπλώνεται από χώρα σε χώρα, με τις υγειονομικές δομές να είναι ολοένα πιο εύθραυστες στη Δυτική Αφρική και δη στη Σιέρα Λεόνε, στην οποία άφησε ανεξίτηλα σημάδια ο εμφύλιος πόλεμος. Με τα νοσοκομεία να είναι ασφυκτικά γεμάτα, τους κανόνες υγιεινής να μην τηρούνται πλήρως και τους ντόπιους να φοβούνται να απευθυνθούν στους γιατρούς κρύβοντας τους αγαπημένους τους, προβλέπεται πως η χώρα δεν θα βγει άμεσα από την καταστροφική κρίση από την οποία πλήττεται. Αντιθέτως, οι προβλέψεις εξακολουθούν να είναι δυσοίωνες, με τον Στράντα να απευθύνει έκκληση σε διεθνείς οργανισμούς και στις κυβερνήσεις των δυτικών χωρών για ενίσχυση του έργου, είτε οικονομική, είτε ανθρωπιστική. Οπως εξηγεί, καθημερινά καταγράφονται τουλάχιστον 80-90 νέα κρούσματα και προειδοποιεί πως, εάν δεν σταματήσει τώρα η επιδημία, θα μετατραπεί σε ένα νέο AIDS, με τις εκτιμήσεις ειδικών να προβλέπουν ότι τα θύματα θα ανέλθουν σε εκατοντάδες χιλιάδες και ενδέχεται να φτάσουν ακόμα και το 1,5 εκατομμύριο μέχρι τον ερχόμενο Ιανουάριο.
Κενά ασφαλείας στις ΗΠΑ
Ανάλογες προειδοποιήσεις, όμως, έκανε και ο διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, Τομ Φρίντεν, ο οποίος τόνισε πως, αν η εξάπλωση του ιού δεν σταματήσει στη Δυτική Αφρική, είναι πιθανό να απειλήσει το αμερικανικό σύστημα υγείας στο άμεσο μέλλον. Και όλα αυτά ενώ αποκαλύπτονται τα σοβαρά κενά ασφαλείας στα αμερικανικά νοσοκομεία, με το ένα κρούσμα να διαδέχεται το άλλο στο εσωτερικό της ομάδας νοσηλευτών που φρόντισαν τον πρώτο Αμερικανό που διαγνώστηκε με Εμπολα και ο οποίος έχασε τη ζωή του την περασμένη εβδομάδα.
Μετά την πρώτη νοσηλεύτρια, τη Νίνα Φαμ, η οποία προσεβλήθη από τον ιό και νοσηλεύεται με την κατάσταση της υγείας της να σημειώνει βελτίωση και μετά τη δεύτερη νοσοκόμα που φρόντισε τον ασθενή, την Αμπερ Τζόι Βίνσον, υπό παρακολούθηση τέθηκαν περίπου 75 εργαζόμενοι στο νοσοκομείο Presbyterian του Ντάλας με τη σύσταση να αποφεύγουν να βγαίνουν έξω σε δημόσιους χώρους και να μετακινούνται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Την ίδια στιγμή, στις ΗΠΑ ο φόβος για πιθανά νέα κρούσματα έχει οδηγήσει τους αρμόδιους σε Οχάιο και Τέξας να κλείσουν σχολεία, καθώς εκφράστηκε η ανησυχία ότι μαθητές και ενήλικες μπορεί να ήρθαν σε επαφή με τη δεύτερη νοσηλεύτρια, Αμπερ Τζόι Βίνσον, κατά τη διάρκεια αεροπορικού ταξιδιού που πραγματοποίησε από τη μία Πολιτεία στην άλλη. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του CDC, δρα Κρίστοφερ Μπράντεν, η Βίνσον είχε ήδη εκδηλώσει τα πρώτα συμπτώματα του θανατηφόρου ιού πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο, ενώ λέγεται πως είχε ενημερώσει αξιωματούχο του Κέντρου για τον πυρετό και παρ’ όλα αυτά της δόθηκε η άδεια να πραγματοποιήσει το αεροπορικό ταξίδι. Η αμέλεια αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα κρούσματα, την ώρα που η διεύθυνση του νοσοκομείου Presbyterian του Τέξας, όπου νοσηλεύτηκε ο πρώτος ασθενής με Εμπολα, Ερικ Ντάνκαν, ζήτησε συγγνώμη για τα λάθη που σημειώθηκαν. Σε ανακοίνωσή του το Presbyterian παραδέχτηκε ότι δεν χειρίστηκε σωστά τον ασθενή, καθώς, παρόλο που απευθύνθηκε στο νοσοκομείο δηλώνοντας πως έχει υψηλό πυρετό και αποκαλύπτοντας ότι είχε επιστρέψει στις ΗΠΑ έπειτα από ταξίδι στη Δυτική Αφρική, οι γιατροί λίγες ώρες αργότερα του έδωσαν την άδεια να επιστρέψει σπίτι του. «Δυστυχώς, η αρχική μας αντιμετώπιση στην περίπτωση Ντάνκαν, παρά τις καλύτερες προθέσεις μας και το καλά εκπαιδευμένο προσωπικό μας, ήταν λάθος. Δεν διαγνώσαμε σωστά τα συμπτώματα. Λυπούμαστε βαθύτατα», ανέφερε η ανακοίνωση του νοσοκομείου.
«Το τζίνι βγήκε από το μπουκάλι»
Στις τραγικές παραλείψεις εστίασε και ο διευθυντής του Κέντρου Λοιμωδών Ερευνών και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, Μάικλ Οστερχολμ, ο οποίος σε δηλώσεις του τόνισε πως πολλά λάθη διαπράχτηκαν από τον ΠΟΥ, επιρρίπτοντας ωστόσο ευθύνες και στις αρμόδιες υγειονομικές αρχές που δεν έλαβαν υπόψη τους τις προειδοποιήσεις των ειδικών τους περασμένους μήνες.
«Μέχρι να συνειδητοποιήσουν πόσο άσχημα ήταν τα πράγματα, το τζίνι είχε ήδη βγει από το μπουκάλι του», είπε χαρακτηριστικά ο Οστερχολμ, ο οποίος επισήμανε πως δεν ευθύνεται αποκλειστικά ο ΠΟΥ για τις αβλεψίες, αλλά «ευθύνονται όλοι».
Παράλληλα, ο δρ Ντάνιελ Βάργκα, κατά τη διάρκεια κατάθεσής του στην αρμόδια επιτροπή του Κογκρέσου σχετικά με τον χειρισμό της κρίσης, επισήμανε πως δεν υπήρξε καμία εκπαίδευση του νοσηλευτικού προσωπικού για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Την ίδια στιγμή, ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, επιχειρεί να καθησυχάσει την κοινή γνώμη, αποκαλύπτοντας πως χαιρέτησε διά χειραψίας, αγκάλιασε και φίλησε δύο νοσοκόμες του νοσοκομείου Εμορι, οι οποίες φροντίζουν ασθενείς ή ύποπτα κρούσματα Εμπολα. Παράλληλα, εξακολουθεί να απορρίπτει την πρόταση για ταξιδιωτικό εμπάργκο στις χώρες της Δυτικής Αφρικής, εξηγώντας ότι αυτό θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση καθώς δεν θα φτάνουν προμήθειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό, με αποτέλεσμα η επιδημία να συνεχίσει να εξαπλώνεται.
Βέβαια, την ίδια ώρα ο πρόεδρος των ΗΠΑ δίνει το «πράσινο φως» για την ενίσχυση των μελών της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Δυτική Αφρική από τις αμερικανικές στρατιωτικές εφεδρείες, οι οποίες όπως εξήγησε θα αξιοποιηθούν στην ενεργοποίηση των υπηρεσιών υποστήριξης της αποστολής κατά του ιού στις χώρες της Δυτικής Αφρικής. Παρά τη στάση του Ομπάμα σχετικά με την ταξιδιωτική απαγόρευση, η κυβέρνηση της Τζαμάικα επέβαλε εμπάργκο σε ταξιδιώτες που προέρχονται μέσω ή από τις χώρες που πλήττονται σοβαρά από τον Εμπολα, δηλαδή τη Λιβερία, τη Σιέρα Λεόνα και τη Γουινέα. Ωστόσο, το κλείσιμο των εθνικών συνόρων βρίσκει αντίθετο και τον επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας, Τζιμ Γιονγκ Κιμ, ο οποίος τονίζει πως δεν πρόκειται για αποτελεσματική στρατηγική. Παρ’ όλα αυτά, ειδικοί επισημαίνουν πως μια διευρυμένη απαγόρευση στις ΗΠΑ ίσως αποτελέσει το κλειδί στην αποτροπή νέων κρουσμάτων ή ακόμα και θανάτων σε αμερικανικό έδαφος.
Μία από αυτές, η Λι Χάιμπ της Ενωσης Αμερικανών Γιατρών και Χειρουργών, σε συνέντευξή της στο Russia Today τόνισε πως δεν πρόκειται να σταματήσει η εξάπλωση του ιού αν δεν αποφασιστεί ταξιδιωτικό εμπάργκο. Οπως είπε η χειρουργός, δεν θα έπρεπε να επιτρέπονται να προσγειώνονται στις ΗΠΑ αεροσκάφη που προέρχονται από τις περιοχές της Δυτικής Αφρικής, ωστόσο τόνισε ότι «κανείς δεν θέλει να προσβάλει κανέναν». Επισήμανε μάλιστα ότι αν οι πτήσεις δεν σταματήσουν, ούτε η επιδημία θα σταματήσει. «Δεχόμαστε καθημερινά 20 πτήσεις από τις πληγείσες περιοχές. Αυτό δεν βγάζει νόημα. Δεν μπορεί να υποστηρίζεις ότι ενδιαφέρεσαι για την πρόληψη αν δεν σταματήσεις τις μετακινήσεις», τόνισε η Χάιμπ.
«Στη Λιβερία ειδικά πρέπει να απαγορευτούν οι μετακινήσεις, ώστε να σωθεί ο κόσμος. Οι άνθρωποι είναι ασφαλείς στα σπίτια τους, πρέπει μόνο να καταλάβουν ότι η βοήθεια θα φτάσει σε εκείνους και ότι δεν χρειάζεται να μετακινηθούν. Αν δεν κινηθείτε, ο ιός θα σβήσει. Επομένως, η μη μετακίνηση είναι η λύση της κατάστασης», πρόσθεσε η χειρουργός. Οσο για την αφαίρεση των ειδικών στολών γιατρών και νοσηλευτών, όπου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας φέρεται να προσεβλήθη από τον ιό η Ισπανίδα νοσηλεύτρια Τερέζα Ρομέρο Ράμος, η γιατρός έδωσε τη δική της εξήγηση: είπε ότι δεν είναι εύκολο να αφαιρέσει κανείς τη στολή και τα γάντια του χωρίς να ακουμπήσει το δέρμα του και σε μια τέτοια τόσο μεταδοτική ασθένεια ένα λάθος στην αφαίρεσή τους μπορεί να αποβεί μοιραίο.
Μολύνεται και η οικονομία
Μοιραίος, όμως, μπορεί να αποδειχτεί ο ιός και για την οικονομία, καθώς ο αντίκτυπος στις μεγάλες οικονομίες ενδέχεται να είναι καταστροφικός. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, το μελανότερο σενάριο, πέραν των θανάτων, είναι η επίδραση της επιδημίας στην οικονομία, η οποία στη χειρότερη περίπτωση μπορεί να είναι ίδια με αυτή που είχαν άλλα τραγικά περιστατικά, όπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ και η εξάπλωση του ιού SARS στο Χονγκ Κονγκ. Αλλωστε, μετά τις φονικές επιθέσεις της Αλ Κάιντα στους Δίδυμους Πύργους, ο φόβος ήταν τόσο έκδηλος που για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ο κόσμος απέφευγε τους δημόσιους χώρους, τα εμπορικά κέντρα, σημαντική πτώση σημειώθηκε και στις κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων, ενώ προκλήθηκε πτώση της τάξεως του 0,5% στο ΑΕΠ των ΗΠΑ το 2001. Ανάλογες ήταν οι επιπτώσεις και στο Χονγκ Κονγκ, κατά τη διάρκεια της έξαρσης του ιού SARS, με τις λιανικές πωλήσεις να έχουν σημειώσει πτώση κατά 10%, η κίνηση στα αεροδρόμια να έχει ελαττωθεί σημαντικά και το ΑΕΠ να έχει υποχωρήσει κατά 2,6% το 2003.
Επομένως, η Goldman Sachs προειδοποιεί πως, αν η επιδημία ριζώσει, θα μολυνθεί και η οικονομία των χωρών που πλήττονται.
Ενδεικτικό της κατάστασης που μπορεί να επικρατήσει είναι ότι οι πωλήσεις στα εμπορικά καταστήματα του Λάγος της Νιγηρίας, όπου τα κρούσματα Εμπολα είναι λιγοστά, έχουν ήδη μειωθεί στο 20% από το 40%, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
7 οδηγίες προφύλαξης από τον ιό
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, όσοι ταξιδεύουν σε περιοχές που έχουν πληγεί από τον ιό Εμπολα ή έρχονται σε επαφή με ανθρώπους που έχουν προσβληθεί από τον ιό πρέπει:
Να είναι σχολαστικοί με την υγιεινή τους.
Να πλένουν τα χέρια τους με σαπούνι και νερό ή με αντισηπτικό με βάση το οινόπνευμα και να αποφεύγουν την επαφή με αίμα και σωματικά υγρά.
Να μην πιάνουν αντικείμενα που ενδέχεται να είναι μολυσμένα από τον ιό (ρούχα, κλινοσκεπάσματα, βελόνες, ιατρικός εξοπλισμός κ.ά.).
Να αποφεύγουν κηδείες ή ταφικές τελετουργίες που απαιτούν το άγγιγμα νεκρού που έχει πεθάνει από Εμπολα.
Να αποφεύγουν επαφή με νυχτερίδες και πρωτεύοντα θηλαστικά, ή αίμα, υγρά και ωμό κρέας από αυτά τα ζώα.
Να αποφεύγουν νοσοκομεία στη Δυτική Αφρική όπου νοσηλεύονται ασθενείς με Εμπολα.
Nα ελέγχουν την κατάσταση της υγείας τους για 21 ημέρες, αφού επιστρέψουν από τις πληγείσες χώρες.
