Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ενόσω οι Ηνωμένες Πολιτείες βυθίζονταν στην οικονομική ύφεση, οι σοβιετικοί αξιωματούχοι επιδίδονταν σε έναν πραγματικό αγώνα: τη στρατολόγηση εξειδικευμένων αμερικανών εργαζομένων οι οποίοι είχαν τους δικούς τους λόγους να μεταναστεύσουν. Ανάμεσα στους περίπου 18.000 που έκαναν το μεγάλο ταξίδι για την πρώην Σοβιετική Ενωση ήταν και εκατοντάδες Αφροαμερικανοί. Κάποιοι έλκονταν από την κομμουνιστική ιδεολογία, άλλοι αναζητούσαν απλώς μία διέξοδο από την ανεργία και τις φυλετικές διακρίσεις.
Η Αν Σίμονς, από τους Los Angeles Times, συνάντησε πρόσφατα ορισμένα παιδιά και εγγόνια εκείνου του μεταναστευτικού κύματος. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ιστορικών, στη Ρωσία και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης ζουν σήμερα περίπου 100 με 200 απόγονοι εκείνων των Αφροαμερικανών της γενιάς του ’30.
Η Εμίλια Τίνες-Μενσάχ είναι μία από αυτούς. Στις ΗΠΑ της Μεγάλης Υφεσης, υποστηρίζει στους Los Angeles Times, η μοναδική επαγγελματική προοπτική που είχε ο πατέρας της ήταν να εργαστεί ως λαντζέρης σε εστιατόριο. Στη σταλινική Ρωσία απεναντίας μπόρεσε να αξιοποιήσει το πτυχίο της Γεωπονικής. Εγινε ειδικός κτηνοτρόφος πουλερικών και στη συνέχεια ανέλαβε να εκπαιδεύσει τους αγρότες της ρωσικής επαρχίας.
Το ταξίδι του στην ΕΣΣΔ – όπως και πολλών άλλων Αμερικανών - οργάνωσε έως και την τελευταία εκκρεμότητα ο Ολιβερ Γκόλντεν, ένας στρατευμένος μαύρος κομμουνιστής από το Μισισιπί. Η κόρη τού Γκόλντεν, η Γιελένα Κάνγκαν, ακόμη ζει και εργάζεται ως παρουσιάστρια τοκ σόου στη Μόσχα - μία από τις πολύ λίγες μαύρες παρουσιάστριες της ρωσικής τηλεόρασης.
Οι συγκεκριμένοι μετανάστες έχαιραν ιδιαίτερα καλής μεταχείρισης, επισημαίνει ο Αλισον Μπλέικλι, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. «Η σοβιετική ηγεσία ήθελε να τους χρησιμοποιήσει σαν σύμβολα των προσπαθειών της να δημιουργήσει μία πρότυπη δημοκρατία», εξηγεί.
Οι σοβιετικές Αρχές είχαν όντως δημιουργήσει μία σειρά από προπαγανδιστικές ταινίες με θέμα τις φυλετικές διακρίσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, εν μέρει για να αποδείξουν την ηθική ανωτερότητά τους έναντι των Αμερικανών, αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμά της η Washington Post. Σε ένα από τα πλέον γνωστά φιλμ του σταλινικού καθεστώτος, στο «Tsirk» (Τσίρκο), ξετυλίγεται η ιστορία ενός Αφροαμερικανού ο οποίος ξεκινά με το μωρό του για την ΕΣΣΔ, όπου όλος ο κόσμος τον υποδέχεται με ανοιχτές αγκάλες.
Το «λαμπρό μέλλον» για όλους εκείνους τους ανθρώπους άρχισε να σκοτεινιάζει περί τα μέσα της δεκαετίας του ’30, όταν στόχος των σταλινικών εκκαθαρίσεων άρχισαν να γίνονται και άτομα ξένης προέλευσης. Δεκάδες – ίσως και περισσότεροι – Αμερικανοί φυλακίστηκαν και στη συνέχεια εκτελέστηκαν.
Σήμερα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα πράγματα δεν είναι ρόδινα για τους αφρικανούς μετανάστες στη Ρωσία. Σύμφωνα με την αντιρατσιστική οργάνωση SOVA, τους τελευταίους μήνες έχουν καταγραφεί 177 περιστατικά βίας εις βάρος μαύρων στη Ρωσία, εκ των οποίων έξι έχουν χάσει τη ζωή τους.
Αναγνωρίζοντας ότι η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην από τότε που ο πατέρας της άφηνε τις ΗΠΑ αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο στην ΕΔΔΔ, η Εμίλια Τίνες-Μενσάχ έχει δημιουργήσει μια οργάνωση, η οποία βοηθά τα παιδιά των αφρικανών μεταναστών που ζουν στη Ρωσία να εξελιχθούν σε μια κοινωνία συχνά εχθρική απέναντί τους.
