Στα τσαμπιά των σταφυλιών "κρύβεται" πλούσια αντικαρκινική δράση

Τις βιοδραστικές ιδιότητες ουσιών που βρίσκονται στους βόστρυχους (τα τσαμπιά δηλαδή) των σταφυλιών μελέτησαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι τα τσαμπιά εμφανίζουν σημαντική αντικαρκινική δράση. Η μελέτη έγινε υπό την επίβλεψη του καθηγητή Δημήτρη Κουρέτα και του λέκτορα Δημήτρη Στάγκου καθώς και του καθηγητή Σέρκου Χαρουτουνιάν από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Οι βόστρυχοι, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κουρέτας, αποτελούν ένα από τα υπολείμματα της επεξεργασίας των σταφυλιών κατά την οινοποίηση. Υπολογίζεται πως η συνολική ετήσια ποσότητα βόστρυχων που απομένει κατά την οινοποίηση στην Ελλάδα είναι περίπου 25.000 τόνοι.

Αυτά τα υποπροϊόντα δεν αξιοποιούνται βιομηχανικά, παρά μόνο σε πολύ μικρό ποσοστό για ζωοτροφές. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, η απόρριψή τους δημιουργεί περιβαλλοντολογικά προβλήματα.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα, αρχικά βρήκαν ότι στους βόστρυχους περιέχονται φυτικές πολυφαινόλες παραπλήσιες με αυτές που υπάρχουν στον καρπό του φυτού και στο κρασί, όπως για παράδειγμα η ρεσβερατρόλη.

Στη συνέχεια, διαπίστωσαν ότι πολυφαινολικά εκχυλίσματα βόστρυχων είχαν σημαντικές βιολογικές ιδιότητες, όπως αντιοξειδωτική και αντιμεταλλαξιγόνο δράση, ενώ μπορούσαν να αναστείλουν και την αύξηση ανθρώπινων καρκινικών κυττάρων. Επίσης, πρόσφατη μελέτη τους έδειξε ότι πολυφαινολικά εκχυλίσματα βόστρυχων έχουν σημαντικές αντιαγγειογενετικές ιδιότητες, δηλαδή μπορούν να αναστείλουν τον σχηματισμό αγγείων.

Η αναστολή του σχηματισμού των αγγείων θεωρείται σήμερα, όπως αναφέρει ο κ. Κουρέτας, μία από τις σημαντικότερες στρατηγικές για την καταπολέμηση του καρκίνου, γιατί αν σταματήσει ο σχηματισμός αγγείων, τότε ο καρκινικός όγκος δεν μπορεί να αναπτυχθεί λόγω έλλειψης θρεπτικών στοιχείων. Ήταν σημαντικό, διευκρινίζει, ότι τα πολυφαινολικά εκχυλίσματα βόστρυχων μπορούσαν να αναστείλουν το σχηματισμό αγγείων σε μικρές μη τοξικές συγκεντρώσεις.

Επίσης, βρέθηκε ότι ο μοριακός μηχανισμός αυτής της δράσης γινόταν μέσω μείωσης της σύνθεσης του μορίου VEGF, του σημαντικότερου παράγοντα που προωθεί την ανάπτυξη των αγγείων στον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι φαρμακευτικές εταιρείες δαπανούν μεγάλα ποσά για την εύρεση ουσιών που έχουν ως στόχο τη μείωση της σύνθεσης ή την αναστολή της δράσης του VEGF.

Συνεπώς, σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, εκχυλίσματα βόστρυχων θα μπορούσαν πιθανώς να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή φαρμακευτικών προϊόντων ή συμπληρωμάτων διατροφής, όπως γίνεται με τα εκχυλίσματα σταφυλιών.

Τα τελευταία χρόνια, επισημαίνουν οι ερευνητές, έχουν γίνει αρκετές μελέτες σχετικά με τις ευεργετικές επιδράσεις που μπορούν να έχουν στην ανθρώπινη υγεία βιοδραστικές ουσίες που περιέχονται στα σταφύλια και το κρασί.

Κυριότερες από αυτές τις βιοδραστικές ουσίες είναι οι φυτικές πολυφαινόλες. Μέχρι σήμερα, όμως, στις περισσότερες μελέτες είχαν χρησιμοποιηθεί εκχυλίσματα από τον καρπό του φυτού και κυρίως από τα σπέρματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκχυλίσματα από σπέρματα σταφυλιών με την ονομασία "Grape seed extract" χρησιμοποιούνται διεθνώς ως συμπλήρωμα διατροφής κυρίως λόγω των ισχυρών αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων τους.