Bιολογική καταπολέμηση Δάκου

Ο Δάκος ( Bactrocera oleae ) θεωρείται ο σημαντικότερος εχθρός της ελιάς στη χώρα μας, καθώς και σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες. Προσβάλει μόνο τον καρπό και συμπληρώνει περίπου 4-5 γενεές το χρόνο ενώ στην Κρήτη γύρω στις 7 .

Mε την άνοδο της θερμοκρασίας (τέλος Απριλίου με αρχές Μαΐου), δραστηριοποιείται η 1η γενεά του εντόμου, και παρατηρείται μια σταδιακή εκκόλαψη των ακμαίων του δάκου.

Την άνοιξη (αρχές έως μέσα Ιουλίου) εμφανίζεται η 2η γενεά του δάκου. Τα θηλυκά ωοτοκούν σε νέους πράσινους καρπούς. Το θηλυκό γεννά περίπου 12 αυγά την ημέρα και είναι δυνατό να γεννήσει μέχρι 250.

Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο εμφανίζεται η 3η και 4η γενεά αντίστοιχα. Με όψιμο καλοκαίρι μπορεί να ακολουθήσει και 5η γενεά (φθινοπωρινή). Στις φθινοπωρινές προσβολές, όταν ο καρπός έχει αυξηθεί σε μέγεθος και ο πληθυσμός του εντόμου έχει αυξηθεί, παρατηρούνται στον ίδιο καρπό περισσότερα από ένα νύγματα.

Για την παρακολούθηση του πληθυσμού των ενήλικων του δάκου χρησιμοποιούνται τροφικές, φερομονικές παγίδες φύλου καθώς και μπουκάλια με νερό που περιέχουν συνήθως διάλυμα 2% -3% θειικής αμμωνίας  ή υδρολυμένης πρωτεΐνης.

Για να κάνουμε όμως βιολογική καταπολέμηση του δάκου της ελιάς γίνεται μεγάλη προσπάθεια χρησιμοποίησης νέων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, τεχνικών και μεθόδων.

Ας δούμε τις βασικότερες :

1.Καολίνης

 Μεταξύ των προϊόντων αυτών ιδιαίτερη πρακτική εφαρμογή αποκτά η χρησιμοποίηση του επεξεργασμένου Καολίνη. Κι αυτό γιατί το φυτοπροστατευτικό αυτό προϊόν διαπιστώθηκε πως ελέγχει και άλλους σοβαρούς εχθρούς της ελιάς, όπως τον Πυρηνοτρήτη (Prays oleae), το Ρυγχίτη  (Rhynchites cribripennis) και το Λεκάνιο (Saissetia oleae).

Ο Καολίνης ψεκαζόμενος δημιουργεί στη φυλλική επιφάνεια της ελιάς μία λεπτή άσπρη κονιώδη υδροφοβική μεμβράνη που δρα απωθητικά στο δάκο τόσο για τη σίτιση, όσο και για την εναπόθεση των αυγών. Η απωθητική αυτή δράση του Καολίνη αποδίδεται στο γεγονός ότι προκαλεί οπτική ή σιτική απόκρουση και παρεμβαίνει αρνητικά στη βιοχημική αναγνώριση από τον Δάκο του ελαιόδεντρου.

2. Ζεόλιθος

Παρόμοια χρήση με τον καολίνη για τη μείωση των πλυθησμών ακμαίων του δάκου κάνουμε με τη χρήση ζεόλιθου. Στη φύση απαντώνται περισσότερα από 30 είδη ζεόλιθων από τα οποία τα 20 βρίσκονται σε ιζηματογενή πετρώματα. Ο καλύτερος είναι αυτός που περιέχει τον κλινοπτιλόλιθο σε μεγάλη αναλογία.

Για ψεκασμούς χρησιμοποιούμε ζεόλιθο πούδρα κοκκομετρίας 0,02 mm σε αναλογία 1,5 - 2% (200 λίτρα νερό 3-4 κιλά ζεόλιθο). Κατά τον ψεκασμό θα πρέπει κατά διαστήματα να κάνουμε ανάδευση του νερού, γιατί ο ζεόλιθος ως ορυκτό κατακάθεται.

Η χρήση του ζεόλιθου είναι σημαντική για την προφύλαξη του καρπού, γιατί δημιουργεί στην επιφάνεια του μια μεμβράνη που δρα απωθητικά στο δάκο σαν ένα φίλτρο προστασίας που ενοχλεί το έντομο. Το φύλλωμα, τα κλαδιά και ο κορμός των ελαιόδεντρων, μπορούν να ψεκαστούν πάντα με χρήση προσκολητικού.

 3. Παγίδες

 Η μαζική προσέλκυση, παγίδευση και θανάτωση των ακμαίων με ή χωρίς φερομόνη φύλου σε περιοχές με μικρούς πληθυσμούς του δάκου μπορούν να προστατεύσουν την ελαιοπαραγωγή. Αρκεί η ανάρτηση των παγίδων να γίνεται κατά τέτοιο τρόπο και σε κατάλληλη πυκνότητα, ώστε να δημιουργεί περιφερειακό φράγμα παρεμπόδισης εισόδου των ακμαίων στον ελαιώνα. Η τεχνική αυτή σε συνδυασμό με τα άλλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα αυξάνει την αποτελεσματικότητά τους.

4. Βιοεντομοκτόνα

 Για τον έλεγχο του Δάκου της ελιάς ένα βιοεντομοκτόνο με βάση το Bacillus thurigiensis παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συμπεριλαμβάνονται ολοένα και συχνότερα στις μέρες μας στα προγράμματα οικολογικής δακοπροστασίας.

.5. Άλατα Χαλκού

Ιδιαίτερα το υδροξείδιο του χαλκού πέρα από την εντομοαπώθηση που προκαλούν με την αντιβακτηριακή τους δράση καθιστούν τον ελαιόκαρπο μη ελκυστικό για τον Δάκο γιατί καταστρέφουν τη βακτηριακή χλωρίδα του καρπού.

Το υδροξείδιο του χαλκού 35% για παράδειγμα στη δόση 300gr./100lt. νερό περιόρισε σε πρακτικά αποδεκτό ποσοστό τη δακοπροσβολή.

6. Δολωματικοί ψεκασμοί

Πολύ καλά αποτελέσματα έχει δώσει το οικολογικό σκεύασμα με βάση το spinosad της ομάδας των φυσικών νατουραλυτών σπινοσυνών.

Το δολωματικό υγρό σε ποσότητα 300 ml κατευθύνεται στο εσωτερικό σκιερό μέρος του ελαιόδεντρου και η διάμετρος της σταγόνας για να μην αποξηραίνεται γρήγορα θα πρέπει να κυμαίνεται από 4 – 5 mm (χιλιοστόμετρα). Ανάλογα με την περιοχή, την πυκνότητα του δέντρου και το ύψος του δακοπληθυσμού οι επεμβάσεις γίνονται σε κάθε ή ανά δεύτερο ελαιόδεντρο.

Πάντως η ποσότητα της δραστικής ουσίας που πρέπει να «πέφτει» στο στρέμμα θα πρέπει να είναι της τάξης των 100 – 120 ml.

Οι δολωματικοί ψεκασμοί με το σκεύασμα αυτό μπορούν να εναλλάσσονται με τις επεμβάσεις με τον Καολίνη, τα άλατα χαλκού και τα βιοεντομοκτόνα.

Μπορούμε να συνδυάσουμε λοιπόν ένα η παραπάνω τρόπους βιολογικής καταπολέμησης του δάκου πετυχαίνοντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

 Τάσος Χαραλαμπής

 Τεχν.Γεωπονίας Σχολής Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών

 & Ανθοκομίας Α.Τ.Ε.Ι. Κρήτης.

 Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας για απορίες και ερωτήσεις

 στη διεύθυνση [email protected]