Την Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2014, πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο Επιστημονικό Σεμινάριο με τίτλο: «Δηλητηριασμένα δολώματα: Ένα αθέατο έγκλημα», που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE+ «Καινοτομίες Ενάντια στην Παράνομη Χρήση Δηλητηριασμένων Δολωμάτων» [LIFE09 NAT/ES/000533].
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης περιελάμβανε τις ακόλουθες ομιλίες:
- «Διαδικασία ποινικής δίωξης περιστατικών χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων», με εισηγητή τον κ. Νικόλαο Μαρκάκη, Αντιεισαγγελέα Εφετών.
- «Εθνική Ομάδα Εργασίας για την Αντιμετώπιση των Δηλητηριασμένων Δολωμάτων – Δράσεις σε εθνικό επίπεδο», με εισηγητή τον Γεώργιο Πολίτη, Δικηγόρο, Μ.Δ.Ε., Γραμματέα Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) και
- «Νομικό πλαίσιο αντιμετώπισης των δηλητηριάσεων οικόσιτων ζώων και ζώων της άγριας πανίδας», με εισηγητή τον κ. Γεώργιο Σμπώκο, Δ.Ν., Υπεύθυνο Επιτροπής Περιβάλλοντος Δ.Σ.Η.
Το σεμινάριο, που απευθύνονταν σε νομικούς, δικαστές και εισαγγελείς, στελέχη και υπαλλήλους των Διευθύνσεων Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης που σχετίζονται με περιβαλλοντικά θέματα (άγρια πανίδα, διαχείριση προστατευόμενων περιοχών κ.ά.), σε επιστήμονες, στελέχη και μέλη της Α’ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Κρήτης & Δωδεκανήσου (ΑΚΟΚΔ) και των Κυνηγετικών Συλλόγων της Κρήτης, σε στελέχη-εργαζόμενους στους ΟΤΑ που εργάζονται στον τομέα του περιβάλλοντος καθώς και σε μέλη του «Ευρωπαϊκού Δικτύου Κτηνοτρόφων Ενάντια στην Παράνομη Χρήση Δηλητηριασμένων Δολωμάτων» (ENSAIP) και σε απλούς πολίτες. Σκοπός του σεμιναρίου ήταν η ενημέρωση των συμμετεχόντων για τη νομοθεσία που καλύπτει το θέμα της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, τις νομικές διαδικασίες που ακολουθούνται σε σχετικά περιστατικά, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η δικαιοσύνη και οι υπηρεσίες κατά την άσκηση ποινικών διώξεων στις περιπτώσεις καταγγελιών των περιστατικών, τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την «Εθνική Ομάδα Εργασίας Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα»[1] για την αποσαφήνιση και ενίσχυση του νομικού πλαισίου που διέπει το θέμα κ.ά.
Είδηση αποτέλεσε το γεγονός ότι στο σεμινάριο γνωστοποιήθηκε ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), ανταποκρινόμενο σε σχετική επιστολή της «Εθνικής Ομάδας Εργασίας Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα» που αφορούσε στην άμεση λήψη μέτρων για την προστασία της ορνιθοπανίδας από τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την παρασκευή παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων και ειδικότερα από τη χρήση των ουσιών Methomyl και Carbofuran που έχουν ανιχνευθεί μέσω τοξικολογικών αναλύσεων σε πλήθος δειγμάτων ανά την Ελλάδα, έχει αποστείλει από τις 17 Ιουλίου 2014 σε όλες τις Περιφέρειας της χώρας εγκύκλιο ζητώντας τα ακόλουθα:
- Παρακολούθηση της διάθεσης προϊόντων με δραστική ουσία Methomyl σε επαγγελματίες χρήστες και ηλεκτρονική καταγραφή των πωλήσεων.
- Άμεση ενημέρωση του ΥΠΑΑΤ για κάθε περιστατικό δηλητηριάσεως ζώων από γεωργικά φάρμακα και διερεύνηση των καταστημάτων πώλησης με σκοπό τον εντοπισμό των υπευθύνων για την παράβαση.
- Υποβολή, μέχρι τις 31.12.14, από την παρασκευάστρια εταιρεία αναλυτικών καταστάσεων καταστημάτων όπου διατέθηκαν φυτοπροστατευτικά προϊόντα με δραστική ουσία Μethomyl, ώστε να ελεγχθούν από τις υπηρεσίες οι εγγραφές στην ψηφιακή υπηρεσία ηλεκτρονικής καταγραφής της λιανικής πώλησης φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Συμπεράσματα του σεμιναρίου με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι τα ακόλουθα:
- Σε περίπτωση δηλητηρίασης δεσποζόμενου, αδέσποτου ή άγριου ζώου, ο οικείος Δήμος γίνεται αυτοδίκαια κάτοχος του νεκρού ζώου, το οποίο τη δεδομένη στιγμή θεωρείται απόβλητο σύμφωνα με το άρθρο 11, παρ. 6 του Ν. 4042/12. Ο Δήμος μπορεί να αντιμετωπίσει έως και ποινική δίωξη βάσει του άρθρου 14, 37 του Ν. 4042/12 εφόσον από το απόβλητο προκύπτει κίνδυνος ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό συνίσταται αφενός η περισυλλογή των αδέσποτων ζώων και μεταφορά τους στα υπάρχοντα καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς, στα δημοτικά κτηνιατρεία ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις σε ιδιωτικά κτηνιατρεία βάσει του άρθρου 9, παρ. 4 του Ν. 4039/12.
- Για την ίδρυση κυνοκομείων από πλευράς Δήμων ακολουθείται η συνήθης διαδικασία ίδρυσης μιας δημοτικής υποδομής, όπως αυτή περιγράφεται σε Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Νομοθετικά ακολουθείται η διαδικασία της ΚΥΑ 280262/2003, που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, σύμφωνα με το Ν. 604/1977 και το Π.Δ. 463/1978.
- Για την ποινική δίωξη περιστατικών δηλητηρίασης είναι σημαντική η μήνυση των δραστών επωνύμως και όχι η κατ’ αγνώστου μήνυση. Παρεπόμενη ποινή του καταδικασμένου για ζωοκτονία βάσει του άρθρου 5 του Ν. 1300/1982 είναι η έκπτωσή του από τη χορήγηση κτηνοτροφικού δανείου ή επιδότησης ή οικονομικής ενίσχυσης άλλης μορφής για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας από οποιοδήποτε φορέα και από κάθε φορολογική απαλλαγή. Επιπλέον, μετά την τελεσίδικη καταδίκη κηρύσσονται ληξιπρόθεσμες όλες οι οφειλές του καταδικαζόμενου προς τους κρατικούς φορείς η τράπεζες.
[1] Η «Εθνική Ομάδα Εργασίας Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα» είναι μία ομάδα εργασίας με σκοπό τον σχεδιασμό και συντονισμό θεσμικών αλλαγών και προτάσεων για την αντιμετώπιση των θανατώσεων της άγριας πανίδας από δηλητηριασμένα δολώματα, καθώς και την ανάδειξη του προβλήματος πανελλαδικά και τοπικά. Στην ομάδα συμμετέχουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ και WWF Ελλάς και το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
