Σάββατο πρωί, 5 του Σεπτέμβρη…
Μέρα από τις πιο ζεστές του καλοκαιριού κι όμως μια μεγάλη παρέα ανθρώπων που αγαπούν τούτη την πόλη, τους περιπάτους και την ιστορία της, δεν πτοήθηκαν ούτε για μια στιγμή. Μια βόλτα στα σοκάκια του Ηρακλείου, στην ιστορία, με οδηγό έναν άνθρωπο που την ξέρει από τα σπλάχνα της, που την έζησε, τη ζει, την αγαπά και πάντα προσπαθεί να την αναδείξει. Λιάνα Σταρίδα, χωρίς περαιτέρω συστάσεις.
Ο λόγος της μεγάλης τούτης βόλτας; Μια συνοικία του Ηρακλείου, παρατημένη χρόνια, περιθωριασμένη , όπως άλλωστε ήταν για πολλούς παλαιότερα , αλλά και για σύγχρονους, λόγω αδιαφορίας. Αιτία πάλι μια προσπάθεια ανθρώπων που την βάφτισαν The Lakkos Project και δεν είναι άλλο από ένα όραμα ενός Αυστραλού ζωγράφου, κάτοικου πια της πόλης του Ηρακλείου και της αυτής περιοχής, του Mathew Halpin. Ένα όραμα που κανένας ΜΑΣ δεν είχε τόσο έντονα, ποτέ, αλλά εκείνος το προσπάθησε και τα κατάφερε. Κατάφερε να «ζωντανέψει» και να ομορφύνει τον Λάκκο… να μας θυμίσει την ιστορία του, την απίστευτη ζωή που είχε κάποτε, μέσα από ένα σωρό δράσεις. Σαν αρχή, πήρε τα πινέλα του κι έδωσε χρώμα. Έδωσε χρώμα στη θύμηση, την άγνοια, στην ασχήμια και στο τόπο μας!
Η προσπάθεια συνεχίζεται κι αποφέρει καρπούς. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να νοιάζονται, να βοηθούν μέχρι κι ο Δήμος Ηρακλείου κι η Περιφέρεια Κρήτης κατάλαβαν πως αξίζει τον κόπο. Κι εμείς πολίτες μιας πόλης που, εν αγνοία μας, κάποτε κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της , είπαμε να μάθουμε, να περπατήσουμε, να ξαναδούμε με άλλο μάτι, αυτό της γνώσης και του σεβασμού, τους δρόμους, τα σπίτια, τα καφενεία, τα ταβερνεία, τα χαμόσπιτα και γιατί όχι τα πορνεία, που …ξαναζωντάνεψαν.
Η Λιάνα Σταρίδα λοιπόν ακούραστη, μας συγκέντρωσε στο προαύλιο μιας από τις πιο ιστορικές εκκλησιές του Ηρακλείου, την Αγία Παρασκευή κάπου εκεί στις 10.00 το πρωί. Κι αφού μάθαμε ότι δεν ξέραμε και θυμηθήκαμε όσα ξέραμε , θαυμάζοντας για μια ακόμα φορά τις μοναδικές τοιχογραφίες του κ. Βασιλάκη και το χριστιανικό τρικάμαρο κλίτος που σώζεται αιώνες τώρα, ανηφορήσαμε το δρόμο για τον Λάκκο. Κατά μήκος της οδού Μονής Καρδιωτίσσης με μια παλιά αίγλη νοσταλγίας αλλοτινών καιρών. Με στάσεις και σεβασμό πάντα στα όσα έμειναν. Στη φαντασία που ξανάπλασε το Μικρό Χαμαμάκι και την άδικη καταστροφή του… Και προχωρήσαμε στο πάρκο πίσω από το Υγειονομικό. Άλλο ένα θαύμα που έφτιαξαν και καθάρισαν άνθρωποι με μεράκι, με γούστο κι ευαισθησίες, πάντα με την αμέριστη συμβολή του Mathew Halpin, των Minoistas, του Δήμου Ηρακλείου και πολλών άλλων επώνυμων και ανώνυμων συμπολιτών μας. Kι ύστερα μπήκαμε στην καρδιά του Λάκκου… σαν να ακούγαμε την μουσική από το ρεμπέτικο τραγούδι… Σαν να βλέπαμε εκείνες τις γυναίκες που ετοιμάζονταν για το νυχτοκάματο ή μεροκάματο, σαν μια σκηνή από τα Κόκκινα Φανάρια, μιας ταινίας που έμοιαζε να γυρίστηκε και σε τούτη δω τη γειτονιά. Σεβασμό στον κ. Νικήτα, κάτοικο της περιοχής , αν θυμάμαι σωστά τ΄ όνομά του, που ήθελε να τον φωτογραφήσουμε, μαζί με το « κοπέλι» του γιατί τον αγαπά τούτο τον τόπο, εκεί μπροστά στο καφενείο του Χου… Στην πλατεία με την μοναδική πια ζωγραφιά του Μathew Halpin με τους ρεμπέτες της Αρμένικης Κομπανίας σε καφενείο του Μικρού Χαμαμάκι… την απίστευτη! Και περιπλανηθήκαμε, και μυρίσαμε μυρωδιές αλλοτινές, σε σπίτια κλειστά, σε χρώματα ξεφτισμένα, σε σκαλάκια που οδηγούσαν σε χορταριασμένες πόρτες… Και θαυμάσαμε τους καινούργιους τοίχους, με τον παγοπώλη και τόσα άλλα μέχρι τον Άγιο Ματθαίο, το Σιναϊτικό μοναστήρι ….Τα σπιτάλια… τον μικρό Άγιο Μηνά.
Μνήμες, ιστορίες με ξεθωριασμένη ομορφιά και πίκρα που φτιασιδώνεται. Κι έχει πετύχει τούτο το πείραμα , αλλά θέλει ακόμα δουλειά, δουλειά και συνείδηση από όλους μας για να γίνει ο Λάκκος …χώρος πολιτισμού, ιστορίας και να μην χαθεί τίποτα ξανά… Τίποτα.
Ευχαριστίες εκατοντάδες , σ όλους τους υπευθύνους όλου αυτού του εγχειρήματος. Όσο για την βόλτα μας στην ιστορία τα ευχαριστώ ανήκουν αποκλειστικά στην Λιάνα Σταρίδα και στον Γιάννη τον Σκουλά.
Κι αν θέλετε να ζήσετε κι εσείς όλες αυτές τις μνήμες ακολουθείστε τους τα επόμενα Σάββατα … αξίζει να ζωντανεύουν « ξεχασμένα φαντάσματα » , πολλές φορές, ειδικά αν κρύβουν μέσα τους τόση ομορφιά, τόσο πόνο, τόση ιστορία και αίγλη που ακόμα υπάρχει!
Ελένη Μπετεινάκη
