Συνάντηση Λαφαζάνη με Gazprom και τη Ρωσική Δούμα

Αφού «πέταξε» τη δήλωση-βόμβα για ρήξη με τους δανειστές, εν  μέσω διαπραγματεύσεων της Ελλάδας και των «Θεσμών», ο Παναγιώτης Λαφαζάνης αναχωρεί την Κυριακή για τη Μόσχα, μαζί με τον Θανάση Πετράκο, έπειτα από πρόσκληση του υπουργού Ενέργειας της Ρωσίας κ.Aλεξάντερ Νόβακ. 

Ο υπουργός θα έχει τη Δευτέρα  συνάντηση στη ρωσική πρωτεύουσα με τον ομόλογό του κ. Νόβακ, κατά την οποία θα συζητηθούν ενεργειακά θέματα, με επίκεντρο τις ενεργειακές σχέσεις των δύο χωρών. 

Επίσης, θα συναντηθεί με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Gazprom κ. Αλεξέι Μίλερ, καθώς και με εκπροσώπους της Ρώσικης Δούμας και κυβερνητικούς αξιωματούχους. 

Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο η Ρωσική Δούμα επικύρωσε την αναδιάρθρωση του δανείου της Ρωσίας προς την Κύπρο, ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ύστερα από σχετική πρόταση που κατέθεσε η ρωσική κυβέρνηση. Η έναρξη εξόφλησης του δανείου παρατείνεται από το 2018 στο 2022 και το επιτόκιο μειώνεται από 4,5% σε 2,5%. Κάποιοι συνέδεσαν τότε τη θετική αυτή απόφαση για την Κύπρο με την Ελλάδα. 

Ακόμη, σημειώνεται ότι ο κ. Λαφαζάνης εμμέσως έχει στείλει μηνύματα θετικά προς τη Ρωσία, με χαρακτηριστικό την ομιλία του στο συνέδριο Athens Energy Forum, ο οποίος έκανε λόγο για διαφοροποίηση της ελληνικής κυβέρνησης από τις ενεργειακές στρατηγικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκαθαρίζοντας ότι η Ελλάδα είναι πολύ μικρή για να είναι σε ένα καθεστώς ενεργειακής μπανανίας.

Κατά την ομιλία του στο ενεργειακό συνέδριο πέρασε κρυφά μηνύματα για το σχεδιασμό της κυβέρνησης, δημιουργώντας ερωτήματα, αλλά και την αίσθηση για το αν ο υπουργός Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας αφήνει να εννοηθεί ότι η Ελλάδα αναζητά και άλλες συνεργασίες, εκτός Ευρώπης, και ειδικά με τη Ρωσία. 

Πάντως, το υπουργείο έχει διαψεύσει τυχόν συνεργασία με τη Μόσχα στο θέμα των πετρελαίων. 

«Τα δημοσιεύματα που αναφέρονται σε συνεργασία της Ελλάδας και της ρώσικης κρατικής εταιρείας γεωλογικών ερευνών "ΟΑΟ Rosgeologia" είναι απολύτως αναληθή και απλά συνεχίζουν μυθεύματα τα οποία ήδη έχουμε διαψεύσει», είχε επισημάνει το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας πριν από ένα περίπου μήνα.

Ειδικότερα, ο υπουργός αντιτάχθηκε εντόνως στην πρόταση της Κομισιόν να ελέγχει εκ των προτέρων, στο όνομα της ΕΕ, όπως είπε, τις ενεργειακές συμφωνίες των κρατών μελών με τρίτες χώρες. Όπως πρόσθεσε, ένα τέτοιο μέτρο όχι μόνο υπονομεύει καίρια, κατά τη γνώμη μας, την εθνική κυριαρχία αλλά και επιτείνει τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, ενώ εκμηδενίζει και κάθε εθνική ευελιξία στην εφαρμογή ενεργειακών πολιτικών που θα υπηρετούν το εθνικό συμφέρον και τις καλές σχέσεις στην περιοχή μας και στην Ευρώπη.

Επίσης, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα δεν είναι εξαρτημένος ενεργειακός δορυφόρος καμιάς μεγάλης δύναμης και κανενός συνασπισμού χωρών και τόνισε χαρακτηριστικά ότι «επιδιώκουμε πολύπλευρες, πολυεπίπεδες και πολυδιάστατες, διεθνείς ενεργειακές σχέσεις και διασυνδέσεις, χωρίς αγκυλώσεις και μονομέρειες, με όλες τις χώρες της περιοχής μας και της Ευρώπης», δίνοντας έμφαση στη φράση «με την ευρεία γεωγραφική έννοια της τελευταίας».

Πρόσθεσε δε ότι «η Ελλάδα δεν πρόκειται με την κυβέρνησή μας να γίνει εξαρτημένο πιόνι μονομερών ενεργειακών επιλογών ή και αξόνων, στο όνομα, δήθεν, της, κατά τα άλλα αναγκαίας, διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών τροφοδοσίας της ΕΕ».

Πώς σκέφτεται ο Πούτιν να «εκμεταλλευτεί» την Ελλάδα - Ποιος ο ρόλος της ΔΕΠΑ

Ας θυμίσουμε ότι, κατά την επίσκεψή του στην Άγκυρα τον Δεκέμβριο του 2014 ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι η κατασκευή του South Stream -ένας μεγάλος αγωγός που θα μεταφέρει στην Ευρώπη ρωσικό αέριο μέσω της Μαύρης Θάλασσας- σταματά. Ένας σημαντικός λόγος για την ακύρωση του South Stream είχε αποδοθεί στην αποχώρηση της Βουλγαρίας από το πρότζεκτ, μία από τις βασικές χώρες μέσω των οποίων ο αγωγός αυτός θα περάσει. Αντ' αυτού, η Ρωσία και η Τουρκία, συζητούν για τον Turkish Stream ήTurk Stream.

Αναλυτές αναφέρουν ότι καθίσταται ολοένα και πιο φανερό ότι η Ρωσία και η Τουρκία θέλουν να εξασφαλίσουν ότι το έργο Turkish Stream θα έχει μια σταθερή οικονομική βάση. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Άγκυρα, ο Αλεξέι Μίλερ διευθύνων σύμβουλος της Gazprom της Ρωσίας, συναντήθηκε με τον Τούρκο υπουργό Ενέργειας της χώρας Τανέρ Γιλντίζ. 

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους περαιτέρω τεχνικές λεπτομέρειες αποκαλύφθηκαν: Ο αγωγός θα έχει δυναμικότητα 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου, 15,75 bcm από τα οποία θα διατεθούν στην αγορά της Τουρκίας και το άλλο θα διατίθενται στο εμπόριο στην Ευρώπη από την Ελλάδα. Ο αγωγός φυσικού αερίου έχει προγραμματιστεί να προχωρήσει σε μια διακυβερνητική συμφωνία κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και η πρεμιέρα μεταφοράς του φυσικού αερίου έχει προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο του 2016. Σύμφωνα με τον Μίλερ, αυτό είναι ένα αρκετά ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα. Σημειώνεται ότι η Gazprom καλύπτει περίπου το 1/3 της Ευρωπαϊκής κατανάλωσης αερίου που ισοδυναμεί με το 50% των συνολικών εισαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έτσι, ο αγωγός υπόσχεται να αυξήσει σημαντικά τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας ως χώρας διαμετακόμισης ενέργειας και σημαντικό ενεργειακό κόμβο. Αναλυτές, αλλά και τουρκικά μέσα σχολιάζουν και βάζουν στο κάδρο την Ελλάδα και τη νέα κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι η άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να επιβάλλει νέες οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία ερμηνεύεται ως ένα σήμα για πιθανή στενότερη συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και η Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας. Αυτό οδήγησε επίσης σε μια προσδοκία ότι η Ελλάδα μπορεί να επανεξετάσει την προηγούμενη απόφασή της να μην πωλήσει τις μετοχές της ΔΕΠΑ στη Ρωσία. 

Παρά την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τσίπρα ότι η συμφωνία αυτή δεν θα πρέπει να επανεξεταστεί, ορισμένοι ειδικοί έχουν τονίσει, ωστόσο, τη στενή, ανοικτή σχέση μεταξύ της νέας διακυβέρνησης της Ελλάδας και της Μόσχας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει συμφωνήσει να πωλήσει το 65% του ΔΕΣΦΑ στη SOCAR, αλλά προς το παρόν η Ευρωπαϊκή Ένωση διεξάγει έρευνα για την πώληση αυτή. 

Οι αναλυτές δεν αποκλείουν ενδεχόμενες πολιτικές εντάσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν στο εγγύς μέλλον μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας λόγω των ΑΝΕΛ και είναι υπό εξέταση το πώς θα μπορέσει η Ελλάδα και η Ρωσία τελικά να συνεργαστούν. Έτσι, εξαιτίας μίας σειράς ανοιχτών ζητημάτων που παραμένουν μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας οι πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι είναι μάλλον απίθανο το σενάριο για ενιαίο, ενοποιημένο ενεργειακό άξονα να δημιουργηθεί άμεσα ανάμεσα στην Ελλάδα, την Τουρκία και τη Ρωσία. Πιο πιθανό, η Μόσχα να επιδιώξει να βελτιώσει τη συνεργασία της ξεχωριστά και με την Άγκυρα και την Αθήνα, ή να προσπαθήσει να ενεργήσει ως μεσολαβητής ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα για τη συνέχιση του διαλόγου ώστε να ενισχύσει τη θέση της Ρωσίας στην περιοχή της Μεσογείου. 

Το σχέδιο της Gazprom είναι η δημιουργία κόμβου στην Ελληνο-Τουρκική μεθόριο και από εκεί προώθηση προς την Ευρώπη. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η Βουλγαρία και οι βαλκανικές χώρες θα προμηθεύονται το αέριο τους μέσω Ελλάδος, λόγω της κατασκευής του ελληνικοβουλγαρικού interconnector μέχρι το 2018. Αναλυτές εκτιμούν δε ότι ο Turk Stream θα αναβαθμίσει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδος, αφού αναμένεται να διέλθει ένας πολύ μεγάλος κύριος αγωγός που θα διασχίζει όλη τη βόρεια Ελλάδα, θα καταλήγει στην Ηγουμενίτσα και  θα κατευθύνεται στη Νότια Ιταλία.