Η ιστορία των Προέδρων της Ελληνικής Δημοκρατίας (αφιέρωμα)

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο ανώτατος άρχων της Ελλάδας. Η θέση αυτή υπήρξε στις περιόδους 1924 - 1935 και 1973 - σήμερα, δηλαδή στις περιόδους που η Ελλάδα δεν είχε ως ανώτατο άρχοντα βασιλιά και από το σημείο που καταργήθηκε η Βασιλεία και μετά. Από το 1975, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται από τη Βουλή των Ελλήνων με πενταετή θητεία.           

Ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας καθιερώθηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά με το Σύνταγμα του 1924.  Μετά το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε και με το οποίο ανακηρύχθηκε η αβασίλευτη δημοκρατία, ο μέχρι τότε Αντιβασιλέας Παύλος Κουντουριώτης έγινε πρώτος προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ο Παύλος Κουντουριώτης (1855-1935) υπήρξε ναύαρχος του Βασιλικού Ναυτικού, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγός του Β΄ Στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και συμμετείχε στην κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως μέλος της τριανδρίας. Το Μάρτιο του 1926, μετά την πραξικοπηματική κατάληψη της εξουσίας από τον Θεόδωρο Πάγκαλο, παραιτήθηκε από το αξίωμα του Προέδρου, το οποίο ανέλαβε ο ίδιος ο Πάγκαλος μετά από μία εκλογική διαδικασία της οποίας η νομιμότητα αμφισβητείται και τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, ύστερα από την ανατροπή του τελευταίου, επανήλθε στον προεδρικό θώκο. Με το Σύνταγμα του 1927 καθιερώθηκε ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος περιοριζόταν στην άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας.              

Το 1929 εξελέγη για δεύτερη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας από τη Γερουσία και τη Βουλή των Ελλήνων ο Παύλος Κουντουριώτης. Τον ίδιο χρόνο όμως, παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ως προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, λόγω του ότι ήταν Πρόεδρος της Γερουσίας, ο οποίος τελικά επιλέχθηκε από τη Γερουσία και τη Βουλή ως καταλληλότερος για το αξίωμα του Προέδρου. Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης (1855-1936) διετέλεσε κατά περιόδους υπουργός, έξι φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, δύο φορές Πρόεδρος της Βουλής και Ύπατος Αρμοστής της Κρήτης, διαδεχόμενος τον παραιτηθέντα Πρίγκιπα Γεώργιο. Είναι ο μόνος πολιτικός που κατέλαβε τόσα πολλά σημαντικά αξιώματα στην πολιτική σκηνή της σύγχρονης Ελλάδας. Επανεξελέγη το 1934 και παρέμεινε μέχρι το 1935, οπότε και λόγω της πολιτειακής μεταβολής καταργήθηκε ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας.            

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως θεσμός επανήλθε επί του δικτατορικού καθεστώτος των Συνταγματαρχών με το δεύτερο "Σύνταγμα" του 1973, το οποίο συγκέντρωνε δύναμη στο πρόσωπό του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθιερώνοντας παράλληλα και τη θέση του Αντιπροέδρου. Σε αυτό το χουντικό καθεστώς, Πρόεδρος διετέλεσε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Κατά την πρώτη εκλογική διαδικασία μετά τη Μεταπολίτευση, ο Μιχαήλ Στασινόπουλος εξελέγη από τη Βουλή και διετέλεσε πρώτος Πρόεδρος της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας.

Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1903. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αναγορεύθηκε Διδάκτωρ Νομικής το 1934. Στις βουλευτικές εκλογές του 1974 εξελέγη Βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Μετά την καθιέρωση της αβασίλευτης Δημοκρατίας ως οριστικού πολιτεύματος, ο Μιχαήλ Στασινόπουλος εξελέγη κατά πλειοψηφία από τη Βουλή ως προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Άσκησε τα καθήκοντα αρχηγού του κράτους από την 18η Δεκεμβρίου 1974 μέχρι την 20η Ιουνίου 1975, δηλαδή μέχρι την οριστική διαμόρφωση του νέου πολιτεύματος από την Αναθεωρητική Βουλή. Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος απεβίωσε στις 31 Οκτωβρίου 2002.

Στις 20 Ιουνίου 1975, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος εξελέγη από τη Βουλή Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με 210 ψήφους επί 295 παρόντων βουλευτών. Διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας μέχρι το Μάιο του 1980.Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος γεννήθηκε το 1899 στην Αθήνα όπου και έζησε μέχρι το θάνατό του, το 1987. Μετά τη Μεταπολίτευση το 1974, ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Στις βουλευτικές εκλογές του 1974 εξελέγη Βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος απεβίωσε στις 8 Οκτωβρίου 1987, σε ηλικία 88 ετών.

Τον Κωνσταντίνο Τσάτσο διαδέχθηκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δυο φορές, στις 5 Μαΐου 1980 αλλά και στις 4 Μαΐου 1990 όταν διαδέχθηκε τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Στο μεταξύ διετέλεσε τέσσερις φορές Πρωθυπουργός της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας. O Κωνσταντίνος Καραμανλής γεννήθηκε το 1907 στην κωμόπολη Πρώτη Σερρών της τότε υπόδουλης Μακεδονίας.  Συνολικά, στην ευρύτερη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας, εξελέγη 12 φορές βουλευτής, διαδοχικά, του Λαϊκού Κόμματος, του Ελληνικού Συναγερμού, της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως (ΕΡΕ) και της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ). Τα δυο τελευταία κόμματα ίδρυσε ο ίδιος, αντίστοιχα, το 1956 και το 1974. Διετέλεσε, μεταξύ 1946 – 1955, υπουργός Εργασίας, Μεταφορών, Κοινωνικής Πρόνοιας, Εθνικής Άμυνας και, τέλος, Δημοσίων ΄Εργων. Το 1995, αποχώρησε οριστικά από το δημόσιο βίο, έχοντας συμπληρώσει 60 χρόνια πολιτικής ζωής.  Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απεβίωσε στις 23 Απριλίου 1998.

Μετά την παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στις 10 Μαρτίου του 1985 ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Ιωάννης Αλευράς, παράλληλα με την προεδρία της Βουλής (10 Μαρτίου 1985 - 30 Μαρτίου 1985) . Ο Ιωάννης Αλευράς γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1912 ήταν Έλληνας συνδικαλιστής και πολιτικός. Ήταν επί πολλά χρόνια βουλευτής και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ.  Απεβίωσε στις 6 Απριλίου 1995.

Μετά τη προσωρινή θητεία του Ιωάννη Αλευρά, το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ανέλαβε ο Χρήστος Σαρτζετάκης. Κατά την Προεδρική εκλογή του 1985 ο Χρήστος Σαρτζετάκης προτείνεται από το κόμμα του Πα.Σο.Κ. και εκλέγεται από αυτό και τα κόμματα της αριστεράς στις 29 Μαρτίου 1985 ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι τις 5 Μαΐου 1990. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης  γεννήθηκε στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης το 1929 είναι ανώτατος δικαστικός εν συντάξει και διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας την περίοδο 1985-1990. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, άσκησε τα καθήκοντά του με εξαιρετική προσήλωση στο Σύνταγμα, ιδιαίτερα κατά την ταραχώδη περίοδο 1989-1990, όταν οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν έδωσαν απόλυτη πλειοψηφία σε κανένα κόμμα. Η διαδικασία εκλογής του Χρήστου Σαρτζετάκη το 1985 έχει καταγραφεί ως η πιο ταραχώδης, γιατί στη διάρκειά της προέκυψαν ζητήματα νομιμότητας της διαδικασίας από την αντιπολίτευση.

Μετά τη θητεία του Χρήστου Σαρτζετάκη τα καθήκοντα του προέδρου της Δημοκρατίας ανέλαβε ξανά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής από τις 5 Μαΐου 1990 έως τις 10 Μαρτίου 1995.

Στις 10 Μαρτίου 1995 τα καθήκοντα του προέδρου της Δημοκρατίας ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, ο οποίος διετέλεσε δύο θητείες έως τις 12 Μαρτίου 2005. Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1926 είναι Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός. Ήταν ο έκτος κατά σειρά, μετά τη Μεταπολίτευση του 1974 και την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος διαδέχθηκε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στις 10 Μαρτίου 1995. Επανεξελέγη στο Προεδρικό αξίωμα στις 8 Φεβρουαρίου 2000 με την πρώτη ψηφοφορία αφού έλαβε 269 ψήφους επί 298 παρόντων βουλευτών, παραμείνας στη θέση αυτή μέχρι τις 12 Μαρτίου 2005.Έτυχε διαφόρων τιμητικών διακρίσεων και των ανωτάτων παρασήμων ξένων κρατών και είναι Επίτιμος δημότης πολλών Δήμων και Κοινοτήτων της χώρας μας.

Στις 12 Μαρτίου του 2005 το αξίωμα του προέδρου της Δημοκρατίας αναλαμβάνει ο Κάρολος Παπούλιας και στη θέση αυτή παραμένει μέχρι και σήμερα. Γεννήθηκε στο χωριό Μολυβδοσκέπαστος Ιωαννίνων  4 Ιουνίου 1929. Στις 12 Δεκεμβρίου 2004 προτάθηκε από τον Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Υπέρ της πρότασης εκφράστηκε και το ΠΑΣΟΚ. Στην ψηφοφορία που έγινε στη Βουλή ο Κάρολος Παπούλιας εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας από τον πρώτο γύρο με 279 ψήφους. Οι βουλευτές του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν «παρών».

Στις 3 Φεβρουαρίου 2010 ο Κάρολος Παπούλιας επανεξελέγη στο ύπατο αξίωμα της χώρας με 266 ψήφους στο σύνολο των 298 ψηφισάντων. Υπερψηφίστηκε από σύσσωμες τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ, ενώ 32 βουλευτές των ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν «παρών». Με το αποτέλεσμα αυτό έγινε ο τρίτος Πρόεδρος που επανεκλέγεται για δεύτερη θητεία. Ορκίστηκε για δεύτερη φορά στις 12 Μαρτίου 2010.

Στη σημερινή ψηφοφορία θα αναδειχθεί ο όγδοος κατά σειρά, μετά τη Μεταπολίτευση, Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Πηγές: presidency.gr, historyreport.gr, wikipedia.org