13 Ιουνίου 1942: Το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου και τα σκληρά αντίποινα των Γερμανών
Μια από τις σημαντικότερες αποστολές των Συμμάχων στην Κρήτη και ένα σαμποτάζ που έμεινε στην ιστορία πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, πριν από 75 χρόνια. Πρόκεται για την επιδρομή κομάντος στον αερολιμένα του Ηρακλείου, οι οποίοι κατάφεραν να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους μέσα από απίστευτες δυσκολίες και περιπέτειες, όμως λίγο αργότερα, οι 4 από τους 6 πρωταγωνιστές του σαμποτάζ έπεσαν στα χέρια των Γερμανών...
Το 1942 οι Βρετανοί έθεσαν σε εφαρμογή μια μεγάλη επιχείρηση που προέβλεπε επιδρομές από Κομάντος της SAS στα αεροδρόμια της κατεχόμενης από τους Γερμανούς Κρήτης. Τα αεροδρόμια του Ηρακλείου, του Καστελίου, του Τυμπακίου και του Μάλεμε, αποτελούσαν σημαντικές πηγές ανεφοδιασμού των ναζιστικών στρατευμάτων, που, υπό τον στρατηγό Ρόμελ, προέλαυναν στην Βόρεια Αφρική, με τους συμμάχους να πιέζονται ασφυκτικά από τις δυνάμεις του Άξονα.
Έπειτα από το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Καστελίου, στις 7 Ιουνίου 1942, ακολούθησε η επίθεση τη νύχτα της 13ης Ιουνίου 1942 στο αεροδρόμιο Ηρακλείου, από ομάδα στρατιωτικών του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας ελληνικών, βρετανικών και γαλλικών υπηρεσιών εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Υλοποιήθηκε από έξι άνδρες της S.A.S., ("Special Air Service"), σε συνεργασία με την S.B.S. (υπηρεσία «ειδικού στολίσκου») των «Ελεύθερων Γάλλων» (France Libre), που ήταν μέλη της μονάδος "Special Air Service", τον Γάλλο κυβερνήτη G. Bergé (Μπερζέ), ως αρχηγό της αποστολής, τον Βρετανό κυβερνήτη G. Lord Jellicoe (Λόρδο Τζέλικο), και τέσσερις άνδρες, τρεις εκ των οποίων Γάλλοι, τον λοχία J. Mouhot (Ζακ Μουό), τους δεκανείς Jack Sibard (Ζακ Σιμπάρ) και Pierre Léostic (Πιέρ Λεοστίκ), καθώς και τον κρητικό ανθυπολοχαγό Κώστα Πετράκη.
Οι επιδρομείς πέτυχαν να ανατινάξουν αριθμό αεροσκαφών, αποθηκών και πολεμοφοδίων, σε ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ που πραγματοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Κοντά στην περιοχή Βασιλικά Ανώγεια, οι τέσσερις από τους έξι σαμποτέρ (Μπερζέ, Μουό, Λεοστίκ, Σιμπάρ) πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τους Γερμανούς, οι οποίοι είχαν ειδοποιηθεί από ένα ντόπιο, ενώ παράλληλα ο Πετράκης και ο Λόρδος Τζέλικο είχαν φύγει για το χωριό Κρότος για να ενημερωθούν για την ακριβή ώρα και τοποθεσία της επιστροφής. Στη συμπλοκή που ακολούθησε ο Λεοστίκ πέφτει νεκρός από τα γερμανικά πυρά, μόλις στα 18 του χρόνια. Σύμφωνα με το σχέδιο ο Λόρδος Τζέλικο και ο Πετράκης, αφού μάταια περίμεναν τους συντρόφους τους, επέστρεψαν στην Αλεξάνδρεια.
Οι συνέπειες και τα αντίποινα των Γερμανών ήταν σκληρά για τους Κρητικούς, καθώς εκτελέστηκαν την επόμενη μέρα 50 επίλεκτα πρόσωπα του τόπου μας ενώ με τους 12 εκτελεσθέντες που είχαν προηγηθεί, συμπλήρωσαν τους 62 εθνομάρτυρες, εκείνου του "μαύρου" Ιουνίου.
Όμως, το σαμποτάζ του αεροδρομίου του Ηρακλείου, αναπτέρωσε το ηθικό των Κρητικών και έδειξε ότι η πανίσχυρη πολεμική μηχανή των Γερμανών δεν ήταν άτρωτη.
Επιμέλεια: Γιώργος Λαμπράκης
Πηγές:
1. S.A.S. Raids in North Africa 1941 - 1942
2. Beevor, Antony. Crete: The Battle and the Resistance, John Murray Ltd, 1991. Penguin Books, 1992.
3. Thompson, Leroy. SAS: Great Britain's Elite Special Air Service, Zenith Press, ISBN 978-0-87938-940-6, 1994.
4. Sibard, Jack L. Mission En Crete, Société des Etudes Historiques Crétoises, ISBN 978-960-87170-5-3, 2006.
5. Αρχείο ΕΡΤ
