3 Νοεμβρίου 1898: 122 χρόνια από την απελευθέρωση της Κρήτης

122 χρόνια πέρασαν από την 3η Νοεμβρίου του 1898, όταν αποχώρησε ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης από το λιμάνι της Σούδας στην Κρήτη. Η απελευθέρωση του νησιού ήταν γεγονός, με τον αγώνα των Κρητών αγωνιστών να δικαιώνεται ύστερα από αιώνες.

Η τουρκική κατοχή στην Κρήτη ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1645 και κράτησε για 253 χρόνια.

Πριν από το 1898 το Κρητικό Ζήτημα είχε ραγδαίες εξελίξεις με απανωτές εξεγέρσεις που εντάθηκαν μετά την επανάσταση του 1821. 20 χρόνια νωρίτερα και συγκεκριμένα το 1878, με την Σύμβαση της Χαλέπας, στην οποία συμμετείχε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, οι Κρητικοί πέτυχαν την δέσμευση του Σουλτάνου ώστε το νησί να αστυνομεύεται μόνο από Κρητικούς. Αυτό σήμανε και την ίδρυση της Κρητικής Χωροφυλακής, στην οποία μπορούσαν να γίνουν αξιωματικοί μόνο χριστιανοί.

11 χρόνια αργότερα, ο Σουλτάνος κατήργησε το συγκεκριμένο άρθρο και ανέθεσε στο συνταγματάρχη Ταξίν να αστυνομεύσει το νησί ως επικεφαλής ενός σώματος 200 ανδρών από τη Μακεδονία. Οι ταραχές ξεκίνησαν σχεδόν άμεσα, και το 1896, ο σουλτάνος υπό την πίεση των ξένων δυνάμεων δέχθηκε τη δημιουργία και αποστολή στο νησί σώματος 100 Μαυροβούνιων χωροφυλάκων, με διοικητή τον Άγγλο ταγματάρχη Μπορ.

Η ύπαιθρος ήταν υπό τον έλεγχο των επαναστατημένων Κρητικών ενώ οι πόλεις από τους Τούρκους. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν να στείλουν στόλους στο νησί για να βοηθήσουν στην εκτόνωση της κατάστασης.

Το 1898 οι Τούρκοι έκαναν άγριες σφαγές χριστιανών στο Ηράκλειο, κάτι που οδήγησε τους ξένους ναυάρχους να πάρουν την απόφαση για την απομάκρυνση των Τούρκων. Η τουρκική χωροφυλακή αποχώρησε πλήρως μαζί με τον τουρκικό στρατό, στις 3 Νοεμβρίου 1898, ενώ οι ναύαρχοι ανέλαβαν τη διοίκηση της Μεγαλονήσου.

Με την άφιξη του πρίγκηπα Γεωργίου της Ελλάδος, ορίστηκε ως Ύπατος Αρμοστής της Κρήτης για τρία χρόνια, την ίδια στιγμή που την διοίκηση κατείχαν οι διοικητές των διεθνών στρατευμάτων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία). Η Κρήτη τελικά ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος την 1η Δεκεμβρίου του 1913, με την επίσημη ανακήρυξη της Ένωσης στα Χανιά, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου.