Επιχείρηση ΝΙΚΗ: Οι Καταδρομείς από την Κρήτη μπαίνουν στην κόλαση του πολέμου
Το Γιατί, πλανάται πάνω από τα μνήματα των πεσόντων στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας στη Κύπρο, αλλά και σε κάθε πόλη και χωριό της χώρας που έχει ως σημείο αναφοράς την θυσία των Ελλήνων καταδρομέων και των Ιπταμένων που συμμετείχαν στην αποστολή Νίκη, την μεταφορά των επίλεκτων της Α’ Μοίρας Καταδρομών και μιας Διμοιρίας της Γ' Μοίρας Αμφίβιων Καταδρομών στη φωτιά του πολέμου, στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας τον Ιούλιο του 1974.
Προκειμένου να μη γίνουν αντιληπτά από τον εχθρό, 15 συνολικά μεταγωγικά αεροσκάφη Noratlas της 354 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών της Πολεμικής Αεροπορίας απογειώθηκαν από την 115 Πτέρυγα Μάχης της Σούδας στις 22:35 της 21ης Ιουλίου 1974 με προορισμό την Κύπρο, μεταφέροντας καταδρομείς για ενίσχυση του αγώνα κατά της τουρκικής εισβολής.
Κύρια χαρακτηριστικά της επιχείρησης με την επωνυμία «ΝΙΚΗ» (σ.σ. το κάθε αεροπλάνο έφερε την ονομασία ΝΙΚΗ 1, ΝΙΚΗ 2 κ.λπ.), ήταν ιδιαίτερα χαμηλή πτήση (στα 500 πόδια/152 μέτρα αλλά και χαμηλότερα) πάνω από τη θάλασσα, με σιγή ασυρμάτου και φώτα πλεύσης σβηστά, προς αποφυγή εντοπισμού από τα ραντάρ του εχθρού.
Σε κάθε αεροσκάφος επέβαιναν περίπου 30 καταδρομείς. Τα μόνα βοηθήματα που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι κυβερνήτες ήταν η γυρομαγνητική πυξίδα, το ταχύμετρο, προς διατήρηση σταθερής ταχύτητας, το χρονόμετρο, ώστε να υπολογίζουν το κάθε σημείο στροφής, και το υψόμετρο. Η σιγή ασυρμάτου ήταν επιβεβλημένη, όπως και η πτήση ελάχιστα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Οι κύπριοι πολυβολητές που χειρίζονταν τα αντιαεροπορικά δεν ενημερώθηκαν για την επικείμενη άφιξη της βοήθειας από την Ελλάδα, και όταν αντιλήφθηκαν τα αεροπλάνα ξεκίνησαν να βάλλουν εναντίον τους. Τα δύο πρώτα αεροπλάνα, αν και δέχθηκαν πυρά από τα αντιαεροπορικά της Εθνικής Φρουράς, που βρίσκονταν στην περιοχή του αεροδρομίου, κατάφεραν τελικά να προσγειωθούν. Σκοτώθηκαν, ωστόσο, δύο καταδρομείς και τραυματίστηκαν άλλοι 11. Το μεγαλύτερο πλήγμα το δέχθηκε το «ΝΙΚΗ 4», το οποίο κατέπεσε με αποτέλεσμα να σκοτωθούν οι 29 από τους 30 καταδρομείς που επέβαιναν, καθώς και τα τέσσερα μέλη του πληρώματος.
Συγκλονιστική περιγραφή
“Ήμασταν στο Μάλεμε, υπηρετούσαμε στην Α’ Μοίρα Καταδρομών, διοικητής μας ήταν ο Ταγματάρχης Γεώργιος Παπαμελετίου, όταν έγινε η εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου του 1974… Σε όλη τη χώρα ξεκίνησε η γενική επιστράτευση, ενώ η Μονάδα μας τέθηκε σε επιφυλακή. Την επόμενη μέρα το μεσημέρι, πήραμε εντολή να ετοιμαστούμε και να αναχωρήσουμε για το αεροδρόμιο της Σούδας όπου από εκεί θα μεταβαίναμε το ίδιο κιόλας βράδυ στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας με τα μεταγωγικά αεροσκάφη Νοράτλας”, μας λέει συγκινημένος ο πρώην Δήμαρχος Τυλίσου Βασίλης Φθενός, ο οποίος το 1974 υπηρετούσε με το βαθμό του Υπολοχαγού στην Α’ Μοίρα Καταδρομών.
“Φύγαμε από τη Σούδα 17 αεροπλάνα, γεμάτα με Καταδρομείς έτοιμους να πέσουν στη φωτιά του πολέμου, το ηθικό μας ήταν στα ύψη, ξέραμε τι έπρεπε να κάνουμε και ήμασταν έτοιμοι, λέει χαρακτηριστικά. Στη πορεία για τη Λευκωσία, δύο αεροσκάφη έχασαν τον προσανατολισμό τους, όπως τουλάχιστον είπαν μετά οι υπεύθυνοι, ελπίζω να έγινε όντως έτσι τα πράγματα”, σημειώνει με νόημα ο βετεράνος Καταδρομέας.
Και συνεχίζει: “Στη Λευκωσία φτάσαμε 15 αεροπλάνα, μέσα σε μια κόλαση πυρός… Δυστυχώς ένα αεροσκάφος καταρρίφθηκε από φίλια πυρά καθώς τα αντιαεροπορικά όπλα δεν είχαν δεσμευτεί εγκαίρων και μας πέρασαν για Τούρκους και χάθηκαν όλοι πλην ενός, ο Καταδρομέας Θανάση Ζαφειρίου ο οποίος επέβαινε στο μοιραίο Νοράτλας πήδηξε από το αεροπλάνο την τελευταία στιγμή και έζησε από θαύμα. Και σε άλλα αεροπλάνα που χτυπήθηκαν υπήρχαν νεκροί και τραυματίες.
Ανασυγκροτηθήκαμε και στο προσκλητήριο που ακολούθησε πολλοί δεν ήταν ανάμεσά μας.
Αναλάβαμε αποστολές, όπως την προστασία του αεροδρομίου της Λευκωσίας το οποίο κρατήσαμε έπειτα από σκληρή μάχη. Οι Τούρκοι το ήθελαν και κινήθηκαν για την κατάληψή του, όπως πήραν την απάντηση που έπρεπε από της Καταδρομείς της Α΄ Μοίρας. Το παραδώσαμε στο προσωπικό του ΟΗΕ, όταν απωθήσαμε τους Τούρκους, διαφορετικά κανείς δεν ξέρει πια θα ήταν η τύχη ολόκληρης της Λευκωσίας αν έπεφτε το αεροδρόμιο στα χέρια τους”.
Ο Βασίλης Φθενός (ο οποίος διακρίνεται στην παραπάνω φωτογραφία καθήμενος πρώτος από τα δεξιά) αναφέρεται και στις επιχειρήσεις της Μοίρας κατά τη διάρκεια της δεύτερης φάσης της εισβολής, όταν και πάλι οι Καταδρομείς κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους: “Επιχειρήσαμε και στον Αττίλα 2 όταν οι Τούρκοι προσπάθησαν να κυκλώσουν την Λευκωσία με επιτυχία, δεν τους αφήσαμε να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους. Η Α΄ Μοίρα Καταδρομών δεν είχε καμία απώλεια στα πεδία των μαχών αυτών… Αν δεν είχαμε την τραγωδία με αεροσκάφος κατά την διάρκεια της μεταφοράς μας στην Κύπρο, θα μιλάγαμε σήμερα για μια μεγάλη επιτυχία...”.
Γιώργος Λαμπράκης
