Βαλεντίνα Τερέσκοβα: Η πρώτη γυναίκα στο διάστημα

Έπειτα από σκληρή εκπαίδευση δύο ετών, σαν σήμερα στις 16 Ιουνίου του 1963, η Βαλεντίνα Τερέσκοβα, έγινε η πρώτη γυναίκα, που ταξίδεψε στο διάστημα, με το μονοθέσιο διαστημικό σκάφος «Βοστόκ 6» («Ορίζων 6», στα ελληνικά). Σκοπός της αποστολής ήταν να μελετηθεί η λειτουργία του γυναικείου σώματος στο διάστημα. Η Τερέσκοβα ολοκλήρωσε την αποστολή της στις 19 Ιουνίου και προσγειώθηκε με το αλεξίπτωτό της.

Η Βαλεντίνα Βλαντιμίροβνα Τερεσκόβα ή Τερέσκοβα, όπως είναι γνωστή στη χώρα μας, γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου του 1937 σ’ ένα μικρό ρωσικό χωριό της Κεντρικής Ρωσίας, το Μασλενίκοβο. Αφού τελείωσε το σχολείο, έπιασε δουλειά ως εργάτρια σε εργοστάσιο ελαστικών και στη συνέχεια σε υφαντουργείο. Παράλληλα, έλαβε εκπαίδευση αλεξιπτωτιστή σε τοπική αερολέσχη και το 1961, παρότι δεν ήταν πιλότος, επιλέχτηκε μεταξύ εκατοντάδων υποψηφίων, ως μία από τις πέντε πρώτες γυναίκες του διαστημικού προγράμματος της Σοβιετικής Ένωσης.

Ο επικεφαλής του διαστημικού προγράμματος της Σοβιετικής Ένωσης, Σεργκέι Κορολιόφ, την επέλεξε προσωπικά ανάμεσα σε πέντε υποψήφιες για να πιλοτάρει το διαστημικό σκάφος «Βοστόκ 6» στο διάστημα. 

Το «Βοστόκ 6», με μοναδική επιβάτιδα την Τερέσκοβα, εκτοξεύτηκε το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζαχστάν. Η νεαρή κοπέλα, παρά την προφανή απειρία της, έφερε σε πέρας την αποστολή. Δεν ήταν, όμως, λίγες οι φορές στη διήμερη πτήση της στο διάστημα, που αντιμετώπισε στομαχικά προβλήματα και ναυτία.

Συνολικά, η Τερέσκοβα με το «Βοστόκ 6» πραγματοποίησε 48 περιφορές γύρω από τη Γη και μετά από 2 ημέρες, 22 ώρες και 50 λεπτά στο διάστημα, προσγειώθηκε με επιτυχία στις 19 Ιουνίου, σε μία περιοχή κοντά στο Μπαϊκονούρ. Η προσγείωση έγινε με τον τρόπο, που η Τερέσκοβα ήξερε καλύτερα, με αλεξίπτωτο, αφού λίγα λεπτά νωρίτερα είχε αποχωριστεί το διαστημικό σκάφος. Πάντως, δεν απέφυγε έναν μώλωπα στη μύτη, κατά τη στιγμή που προσπαθούσε να απελευθερωθεί από τα σχοινιά του αλεξιπτώτου.

Ανάμεσα στις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε στην επιστήμη η αποστολή της, ήταν και οι φωτογραφίες που τράβηξε κατά τη διάρκεια της πτήσης, οι οποίες αποτέλεσαν βασική πηγή πληροφόρησης για τη μελέτη των στρωμάτων αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα, που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του καιρού.

Αμέσως μετά, η Τερέσκοβα εγκατέλειψε το διαστημικό πρόγραμμα και στις 3 Νοεμβρίου παντρεύτηκε τον συνάδελφό της Άντριαν Νικολάγεφ (1929-2004), τον μοναδικό διαθέσιμο εργένη κοσμοναύτη εκείνη την περίοδο. Το ζευγάρι απέκτησε μία κόρη, τη γιατρό Έλενα Νικολάγεβα (γεν. 1964) και χώρισε το 1982. Η Τερέσκοβα ξαναπαντρεύτηκε με τον ορθοπεδικό Γιούλι Σαποσνίκοφ, ο οποίος πέθανε το 1999.

Μετά τον πρώτο γάμο της, η Τερέσκοβα έγινε δεκτή στην Πολεμική Αεροπορία της Σοβιετικής Ένωσης. Σπούδασε διαστημική μηχανολογία και αποστρατεύτηκε το 1997 με τον βαθμό του υποπτεράρχου. Παράλληλα, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) την προώθησε σε αρκετές πολιτικές θέσεις. Από το 1966 έως το 1974 διετέλεσε μέλος του Ανωτάτου Σοβιέτ, από το 1974 έως το 1989 μέλος του πρεζίντιουμ του Ανωτάτου Σοβιέτ, ενώ από το 1969 έως το 1991 υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ.

Η Τερέσκοβα τιμήθηκε με πλήθος βραβείων σ' όλο τον κόσμο και για την εποχή της θεωρήθηκε ένα από τα σύμβολα της γυναικείας απελευθέρωσης. Η πατρίδα της την ανακήρυξε «Ηρωίδα της Σοβιετικής Ένωσης» και της απένειμε δύο φορές το Βραβείο Λένιν. Τον Απρίλιο του 1980 η Βαλεντίνα Τερέσκοβα επισκέφτηκε την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, προσκεκλημένη του ΚΚΕ.