Σημαίες και λάβαρα της Επανάστασης του 1821
Ο επαναστατικός αγώνας του 1821 δεν διέθετε κοινή σημαία, όπως δεν διέθετε και ενιαία διοίκηση.
Ο κάθε οπλαρχηγός, εμπνευσμένος από τις παραδόσεις της οικογένειάς του, από τις προσωπικές γνώσεις και προτιμήσεις, δημιουργούσε και χρησιμοποιούσε τη δική του σημαία. Κοινός τόπος ο σταυρός, έκφραση της πίστης αλλά και της διαφοροποίησης από την τουρκική ημισέληνο. Σε ορισμένες από τις σημαίες της Επανάστασης, χρησιμοποιείται η κουκουβάγια, ο αετός, η δάφνη, η άγκυρα, όπως επίσης κλασικές ρήσεις «Εν τούτω νίκα», «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», «Ελευθερία ή θάνατος», «Μεθ’ ημών ο Θεός»…
Η πρώτη επαναστατική σημαία
Η πρώτη σαφώς επαναστατική σημαία είναι αυτή που υψώθηκε στο Ιάσιο της Μολδαβίας στις 22 Φεβρουαρίου 1821 από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ευλογήθηκε από το Μητροπολίτη Βενιαμίν στη Μονή των Τριών Ιεραρχών, ήταν τρίχρωμη μαύρο-άσπρο-κόκκινο, από τη μια πλευρά έφερε το μυθικό αναγεννώμενο φοίνικα με την επιγραφή «ΕΚ ΤΗΣ ΣΤΑΚΤΗΣ ΜΟΥ ΑΝΑΓΕΝΝΩΜΑΙ», ενώ από την άλλη έφερε ερυθρό σταυρό πλαισιωμένο από στεφάνι δάφνης και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ». Το λευκό συμβόλιζε την αδελφότητα, το κόκκινο τον πατριωτισμό και το μαύρο τη θυσία.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, χρησιμοποιούσε τη σημαία της οικογένειάς του. Λευκή με γαλάζιο σταυρό στη μέση. Η παράδοση θέλει τον Παπαφλέσσα, στην Τρίπολη, να σχίζει το βαθύ γαλάζιο εσώρασό του (το επονομαζόμενο αντερί) να σχηματίζει ένα τετράγωνο και να διατάζει το πρωτοπαλίκαρό του και γνωστό αγωνιστή, Παναγιώτη Κεφαλά, να σχίσει δύο λουρίδες από την άσπρη φουστανέλα του ώστε να σχηματίζουν σταυρό. Η σημαία αυτή, θεωρείται από πολλούς η βάση της πρώτης επίσημης σημαίας του ελληνικού κράτους, υψώθηκε πανηγυρικά στην απελευθερωμένη Τριπολιτσά.
Η σημαία με την παράσταση της Eλλάδας στη μορφή της θεάς Aθηνάς και την επιγραφή: Ή EΛEYΘEPIA Ή ΘANATOΣ, αρχικά ανήκε στον Θεόδωρο Kολοκοτρώνη, ο οποίος την προσέφερε στον Kωνσταντίνο Δραγώνα, που υπηρέτησε τον Αγώνα, διευκολύνοντας τις επαφές των Ελλήνων με την αγγλική διοίκηση (ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ).
Τα σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας
Η σημαία της Φιλικής Εταιρείας, κατασκευασμένη από λευκό ύφασμα πάνω στο οποίο είχε τα σύμβολα του εφοδιαστικού των ιερέων της Φιλικής Εταιρείας (τον ιερό δεσμό με τις 16 στήλες), κόκκινο σταυρό περιβαλλόμενο από στεφάνι κλαδιών ελιάς και στο κάτω μέρος δύο λογχοφόρες σημαίες με τα αρχικά ΗΕΑ και ΗΘΣ, θεωρείται ως η παλαιότερη επαναστατική σημαία. Κατασκευάστηκε με τις οδηγίες του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Αρκετές φιλικές σημαίες διανεμήθηκαν στα στρατόπεδα της Πελοποννήσου από το Αχαϊκό Διευθυντήριο.
Σχεδίασμα της σημαίας της επαναστατικής ομάδας του Αθανασίου Διάκου.
Σε χρήση από το 1822 (ως ναυτική σημαία) και από το 1978 ως η επίσημη ελληνική σημαία.
Η τωρινή σημαία της Ελλάδας υιοθετήθηκε από την Πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου τον Ιανουάριο του 1822 ως ναυτική σημαία της χώρας. Από το 1822 έως το 1978 η σημαία χρησιμοποιούνταν στη θάλασσα και στις ξένες υπηρεσίες. Το 1978 υιοθετήθηκε ως η μοναδική εθνική σημαία και ως πολεμική και πολιτική σημαία.
Η σημαία της Ελλάδας περιέχει εννέα ισοπαχείς, οριζόντιες εναλλασσόμενες αργυρές και κυανές παράλληλες λωρίδες, καθώς και έναν αργυρό σταυρό μέσα σε κυανό τετράγωνο (πλαίσιο) στο πάνω προΐστιο μέρος.
Τα ναυτικά νησιά: Οι Σπέτσες
Από τα ναυτικά νησιά, οι Σπέτσες ύψωσαν πρώτες τη σημαία της Επανάστασης στις 26 Μαρτίου 1821. Η σημαία τους ήταν λευκή με κόκκινο πλαίσιο, το οποίο οδηγεί τη σκέψη του πολίτη στις επαναστάσεις των φιλελεύθερων λαών. Στο μέσο είχε ανεστραμμένη ημισέληνο (σύμβολο του Ισλάμ) και σταυρό από πάνω της, αναδεικνύοντας την υπεροχή του Χριστιανισμού και την πτώση του Ισλαμισμού. Στο αριστερό του σταυρού υπήρχε όρθια άγκυρα ως σύμβολο ελπίδας και νικηφόρων εκβάσεων στις ναυμαχίες του σπετσιώτικου στόλου. Στην άγκυρα ήταν τυλιγμένο ένα φίδι ως σύμβολο της δύναμης του ελληνικού έθνους, του οποίου τη γλώσσα τσιμπούσε μια κουκουβάγια, που δήλωνε τη φρόνηση με την οποία έπρεπε να διεξαχθεί ο Αγώνας. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη η κουκουβάγια, η οποία συμβολίζει τους Έλληνες, τρώει τη γλώσσα του φιδιού, το οποίο με τη σειρά του συμβολίζει τους Τούρκους. Στη δεξιά πλευρά υπήρχε μια λόγχη, στοιχείο σύνδεσης με τις ένδοξες μάχες των αρχαίων Ελλήνων, ενώ ένθεν και ένθεν του σταυρού υπήρχαν οι λέξεις «Ελευθερία ή Θάνατος». Όλα τα σύμβολα ήταν κόκκινου χρώματος....
Τα ναυτικά νησιά: Η Ύδρα
Στις 2 Απριλίου του 1821 σπετσιώτικα πλοία κατέφθασαν στο λιμάνι της Ύδρας για να εξεγείρουν και τους Υδραίους, οι οποίοι μόλις είδαν τη νέα σημαία τη δέχθηκαν με ενθουσιασμό και κατασκεύασαν μια παρόμοια, παρά τις αντιρρήσεις μερικών, οι οποίοι δεν ήθελαν να υιοθετήσουν το έμβλημα ενός «ανταγωνιστικού» νησιού....
(Επιμέλεια: Μαρία Ζαννιά)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
1821: Οι Έλληνες ξεσηκώνονται - Τα σημαντικότερα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης
Φιλική Εταιρεία: Ο προάγγελος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821
