Το Μουσείο της Μαντάμ Τισώ: Προσωπικότητες από ... κερί

Εκτός από το Βρετανικό μουσείο, το διάσημο ρολόι του Big Ben, τα ατέλειωτα πάρκα και τα πολυάριθμα εμπορικά κέντρα, τα περίπου 10.000.000 τουρίστες που επισκέπτονται το Λονδίνο, κάθε χρόνο, δεν παραλείπουν να περάσουν από το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων της Madame Tussaud. Πρόσωπα γνωστά, διάσημα, πολιτικοί, επιστήμονες, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, καλλιτέχνες και άνθρωποι των media, συγκεντρώνονται σ' ένα μουσείο που εντυπωσιάζει από τον αριθμό των εκθεμάτων του.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η Anne-Marie (Madame) Tussaud, ή Grosholtz, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε στο Στρασβούργο της Γαλλίας την 1η Δεκεμβρίου 1761 και πέθανε στον ύπνο της σε ηλικία 88 ετών, στις 16 Απριλίου του 1850. Ο πατέρας της, Joseph Grosholtz, σκοτώνεται στον επταετή πόλεμο, δυο μήνες ακριβώς πριν γεννηθεί η Marie. Η μητέρα της, Anne-Marie Walder, την πήρε στη Βέρνη όπου εργάστηκε σαν οικονόμος στο σπίτι του γιατρού Philippe Curtius (1741–1794), που έφτιαχνε κέρινα ομοιώματα και τον οποίον η Marie τον αποκαλούσε θείο της. Αρχικά, ο Curtius έφτιαχνε κέρινα ομοιώματα και αργότερα πορτρέτα, για να απεικονίζει ανατομικές λεπτομέρειες, κάτι που δεν άφησε ασυγκίνητη τη μικρή Μαρί. Όταν γνωρίστηκε με τον Philippe Curtius κατέκτησε την τέχνη των κέρινων ομοιωμάτων, που η κατασκευή τους την έκανε διάσημη σε όλο τον κόσμο και δημιούργησε μια νέα διάσταση στις τέχνες. 

Ο Philippe Curtius αφοσιώθηκε στο πάθος του για τα κέρινα ομοιώματα. Το 1765 μετακόμισε μόνιμα στο Παρίσι για να κάνει μια έκθεση κέρινων ομοιωμάτων. Τη χρονιά εκείνη έκανε ένα κέρινο ομοίωμα της ερωμένης του βασιλιά Λουδοβίκου XV, μαντάμ Μποβαρί. Ένα χρόνο αργότερα, η Tussaud και η μητέρα της συνάντησαν τον Curtius στο Παρίσι. Η πρώτη έκθεση των κέρινων ομοιωμάτων του Curtius έγινε στο Παρίσι το 1770 και εντυπωσίασε μεγάλο πλήθος κόσμου. Το 1776, η έκθεση μεταφέρθηκε στο Palais Royal και το 1782, ο Curtius άνοιξε μια δεύτερη έκθεση, την Caverne des Grands Voleurs, έναν πρόδρομο της μετέπειτα «αίθουσας του τρόμου», στο Boulevard du Temple.

Ο Curtius, παράλληλα, δίδαξε στην Tussaud την τέχνη των κέρινων ομοιωμάτων. Η Tussaud, συνεπαρμένη από τη δουλειά του, ανέπτυξε ένα σπάνιο ταλέντο, και άρχισε να δουλεύει γι’ αυτόν σαν καλλιτέχνης, σε ηλικία 17 μόλις ετών. Το 1777, δημιούργησε το πρώτο της κέρινο ομοίωμα, αυτό του Ζαν Ζακ Ρουσώ. Από το 1780 μέχρι την Επανάσταση του 1789, η Tussaud δημιούργησε πολλά από τα πιο διάσημα πορτρέτα της, όπως του Βολτέρου και του Βενιαμίν Φραγκλίνου.

Στη συνέχεια, η φήμη της την οδήγησε στα βασιλικά ανάκτορα των Βερσαλλιών, όπου της ζητήθηκε να φτιάξει τα ομοιώματα μελών της βασιλικής οικογένειας. Στη χλιδή των ανακτόρων έζησε για 9 χρόνια. Στη διάρκεια των ετών που έμεινε στην «πόλη του φωτός», ανέπτυξε σχέσεις με τα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Αργότερα ισχυριζόταν ότι προσλήφθηκε για να διδάξει την Ελισάβετ, την αδελφή του Λουδοβίκου XVI, την τέχνη των αναθηματικών επιγραφών. Ισχυρίζεται, στα απομνημονεύματά της, ότι λόγω αυτής της ιδιότητάς της, την καλούσαν συχνά σε ιδιωτικές συζητήσεις μεταξύ της πριγκίπισσας και του αδελφού της και μελών της αυλής του. Ισχυρίζεται επίσης ότι μέλη της βασιλικής οικογένειας ήταν τόσο ευχαριστημένα με το έργο της που την προσκάλεσαν να ζήσει στις Βερσαλλίες.

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Στο Παρίσι, η Tussaud ανακατεύτηκε με τη Γαλλική Επανάσταση και γνώρισε πολλές από τις σημαντικές φυσιογνωμίες της, μεταξύ των οποίων τον Ναπολέοντα και τον Ροβεσπιέρο. Στις 12 Ιουλίου 1789, τα κέρινα κεφάλια του Jacques Necker και του δούκα της Ορλεάνης, που είχε φτιάξει ο Curtius, μεταφέρονταν σε μια πορεία διαδήλωσης, δυο μέρες πριν την επίθεση στη Βαστίλη. 

Η Tussaud, λόγω των φιλοβασιλικών της αισθημάτων, συνελήφθη στη διάρκεια της «βασιλείας του τρόμου», μαζί με την Joséphine de Beauharnais. Η ποινή που της επιβλήθηκε ήταν αποκεφαλισμός στη λαιμητόμο. Όμως, λόγω της υποστήριξης του Collot d’ Herbois στον Curtius και στο σπιτικό του, απελευθερώθηκε. 

Αργότερα, η Tussaud προσλήφθηκε για να κάνει τις νεκρικές μάσκες των θυμάτων της λαιμητόμου, μεταξύ των οποίων μερικές από τους πιο περιβόητους νεκρούς της Επανάστασης, όπως τον Λουδοβίκο XVI, τη Μαρία Αντουανέτα, τον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο. Οι νεκρικές της μάσκες υψώνονταν σαν επαναστατικές σημαίες και τις έκαναν παρέλαση μέσα από τους δρόμους του Παρισιού. Σύντομα η Tussaud έψαχνε μέσα στα αναρρωτήρια και μάζευε τα πιο διάσημα κεφάλια που μπορούσε να βρει.

Όταν ο Curtius πέθανε το 1794, άφησε τη συλλογή των κέρινων ομοιωμάτων του στην Tussaud. Ένα χρόνο αργότερα, το 1795, παντρεύεται τον François Tussaud, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Joseph και τον François.

ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ

Το 1802, μετά τη Συνθήκη της Amiens, η Tussaud πήγε στο Λονδίνο μαζί με το γιο της τον Joseph, ηλικίας 4 ετών, για να παρουσιάσει τη συλλογή της από πορτρέτα, μετά από πρόσκληση του Paul Philidor, ενός πρωτοπόρου στα «μαγικά φανάρια και τη φαντασμαγορία», για να εκθέσει το έργο της μαζί με το δικό του show, στο Θέατρο Lyceum του Λονδίνου. Δεν τα πήγε ιδιαίτερα καλά οικονομικά, επειδή ο Philidor της πήρε τα μισά από τα κέρδη της.

Η μαντάμ Τισώ σε ηλικία 42 ετών

Λόγω των Ναπολεόντειων Πολέμων, η Tussaud δεν μπορούσε να επιστρέψει στη Γαλλία κι έτσι ταξίδεψε με τη συλλογή της σ’ όλη τη Μ. Βρετανία και την Ιρλανδία. Το 1822, προφανώς όταν πρεσβευτής ήταν ο Chateaubriand, πήγε στην Αγγλία κι ο άλλος της γιος, ο François. Το 1835, έκανε την πρώτη της μόνιμη έκθεση στην Baker Street, στον πάνω όροφο του «Baker Street Bazaar», ενώ το 1838, έγραψε τα Απομνημονεύματά της. Εκτός από την Tussaud, την επιχείρηση ανέλαβαν και οι δυο γιοι της, που την μετατρέπουν στο πιο διάσημο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων του κόσμου. Το 1842, σε ηλικία 81 ετών, έφτιαξε το δικό της πορτρέτο, που σήμερα εκτίθεται στην είσοδο του μουσείου κέρινων ομοιωμάτων του Λονδίνου. Μερικά από τα ομοιώματα που έκανε η ίδια η Tussaud υπάρχουν ακόμα.

Πέθανε στον ύπνο της στο Λονδίνο, στις 16 Απριλίου του 1850, σε ηλικία 88 ετών. Υπάρχει μια αναμνηστική στήλη της Madame Marie Tussaud στη δεξιά πλευρά του σηκού της Καθολικής Εκκλησίας της Αγίας Μαρίας, στην οδό Cadogan, στο Λονδίνο.

ΤΟ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ
Το μουσείο των κέρινων ομοιωμάτων της Madame Tussaud έχει τώρα αυξηθεί και έγινε ένα από τα κύρια τουριστικά αξιοθέατα στο Λονδίνο. Επεκτάθηκε μάλιστα και σε άλλες πόλεις, όπως στο Άμστερνταμ, την Μπανγκόγκ, το Χονγκ Κονγκ (Victoria Peak), το Λας Βέγκας, τη Σαγκάη, το Βερολίνο, την Κοπεγχάγη, την Ουάσιγκτον, τη Νέα Υόρκη και το Χόλυγουντ. Σημερινή ιδιοκτήτρια είναι η Merlin Entertainments Group, εταιρεία που ανήκει στην Blackstone Investment Group LP.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΚΕΡΙΝΩΝ ΟΜΟΙΩΜΑΤΩΝ
Πριν εξηγήσουμε πώς κατασκευάζονται τα περίφημα κέρινα ομοιώματα, πρέπει να δούμε με πιο κριτήριο επιλέγονται τα πρόσωπα και από ποιους. Υπάρχει μια ειδική επιτροπή που διαλέγει τις προσωπικότητες που θα γίνουν κέρινα ομοιώματα με βάση το αν είναι διάσημοι, έχουν κάνει κάτι καλό ή κάτι πολύ κακό στη ζωή τους, κάτι που να έχει αφήσει το στίγμα του παγκοσμίως.

Για την κατασκευή των κέρινων ομοιωμάτων, πρώτα βγαίνουν φωτογραφίες του επιλεγμένου ατόμου και μετά γίνονται οι ακριβείς μετρήσεις απ’ όλες τις γωνίες του προσώπου και για όλα τα μέρη του ανθρώπινου σώματος. Στη συνέχεια, ειδική ομάδα γλυπτών των στούντιο φτιάχνουν ένα ομοίωμα από πηλό. Σημειώνουμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι είναι ειδικοί στην ανατομία του σώματος και ιδιαίτερα του προσώπου. Έπειτα, επάνω στο πήλινο ομοίωμα ρίχνουν το ειδικό κερί και στη συνέχεια αναλαμβάνουν την τελειοποίηση των χαρακτηριστικών του ατόμου. Οι λεπτομέρειες είναι αυτές που δίνουν «ζωντάνια», ακτινοβολία και ένταση στο κέρινο ομοίωμα. Οι τρίχες που χρησιμοποιούνται είναι αληθινές και τοποθετούνται μία-μία. Οι ειδικοί μακιγιέζ και στιλίστες είναι αυτοί που τελειοποιούν το αποτέλεσμα και αναδεικνύουν το πρόσωπο που απεικονίζεται. Η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα και απαιτείται μεγάλη υπομονή.

Για την ένδυση των ομοιωμάτων υπάρχει ολόκληρη γκαρνταρόμπα στο μουσείο, η οποία θεωρείται μοναδική και λέγεται ότι παρόμοια δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Η συλλογή περιλαμβάνει ρούχα που ήταν στη μόδα αρκετές εκατοντάδες χρόνια πριν. Πολλές φορές, αυτοί που θα φιλοξενηθούν στο μουσείο παραχωρούν ρούχα τους για να δείξει ακόμα πιο τέλειο το ομοίωμά τους. Διαφορετικά, ράβονται ακριβή αντίγραφα των ρούχων. Ο Σιλβέστερ Σταλόνε έστειλε το κοστούμι του για να ντυθεί το ομοίωμά του. Ο Λουτσιάνο Παβαρότι έστειλε μέχρι και τα παπούτσια του. Βλέπετε, είναι μεγάλη τιμή να φιλοξενείται το ομοίωμα κάποιου στο μουσείο της Madame Tussaud.

ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΚΑΙ ΕΚΘΕΜΑΤΑ
Στην πιο μεγάλη αίθουσα φιλοξενούνται οι πολιτικές προσωπικότητες. Σ’ ένα άλλο σημείο φτιάχτηκε όπως ακριβώς ήταν ο δρόμος που έκανε τους πιο πολλούς φόνους ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης. Ο επισκέπτης νιώθει τρομοκρατημένος, καθώς βλέπει μπροστά του αναπαραστάσεις των πιο αιματηρών εγκλημάτων και της τιμωρίας τους.

Η λαιμητόμος ήταν καθημερινό φαινόμενο την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης. Είναι ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε για τον αποκεφαλισμό των καταδίκων. Η ισχυρή λεπίδα αφήνεται να πέσει σε ειδική διαμορφωμένη θέση, όπου προσαρμόζεται το κεφάλι του θύματος που εκτελείται. Η Madame Tussaud, που ήταν πολιτικοποιημένο άτομο, γνώρισε από κοντά τη φρίκη εκείνων των ημερών κι ίσως γι’ αυτό απέδωσε τόσο πιστά τις εικόνες στο «δωμάτιο του τρόμου».

Το κέρινο ομοίωμα της Άννας Φράνκ

Όλοι μένουν άφωνοι όταν επισκέπτονται το Garden party, την υπαίθρια αίθουσα όπου φιλοξενούνται διάφορες προσωπικότητες απ’ όλο τον κόσμο. Ένα άλλο αξιοθέατο του μουσείου είναι η διαδρομή στο παλιό Λονδίνο. Ανεβαίνοντας στο κλασικό μαύρο ταξί κάνουμε μια επίσκεψη σε αλλοτινές εποχές. Βλέπουμε τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ να συγγράφει τα αριστουργηματικά του έργα. Ξαναζούμε τον τρόμο της μεγάλης πυρκαγιάς που κατέστρεψε το Λονδίνο του Τσαρλς Ντίκενς και του Τζορτζ Μπέρναντ Σο, το 1666. Θυμόμαστε την επιδημία πανώλης, όταν τα θύματα θάβονταν σε κοινόχρηστους τάφους έξω από την πόλη το 1865.

Κέρινο ομοίωμα της Audrey Hepburn

ΟΙ ΣΤΙΛΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Τα ομοιώματα, τα ρούχα, τα μαλλιά, το μακιγιάζ και όλα τα αξεσουάρ που χρησιμοποιούνται για να δώσουν αυτό το τέλειο αποτέλεσμα στα κέρινα ομοιώματα δεν φτάνει για να διατηρούνται στο χώρο και στο χρόνο. Μια 20μελής ομάδα από έμπειρους στιλίστες αναλαμβάνει ενεργό ρόλο, όταν τα «φώτα» κλείσουν για το κοινό. Τίποτα από ό,τι βλέπουμε δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί χωρίς τη βοήθεια αυτών των ανθρώπων. Αναστατωμένες κομμώσεις, λιωμένο μακιγιάζ, αλλοιωμένα μάγουλα και άκρα, λεκιασμένα υφάσματα κι αντικείμενα που λείπουν, είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή η ομάδα.

Όταν τα προβλήματα περιορίζονται στο κεφάλι, τότε αυτό αφαιρείται και οδηγείται στο εργαστήριο όπου γίνονται οι εργασίες. Κάποιες φορές τα κέρινα ομοιώματα οδηγούνται ολόκληρα για συντήρηση και φρεσκάρισμα. Μη ξεχνάμε τα ομοιώματα πρέπει να ακολουθούν τις τάσεις της μόδας και την εμφάνιση του ατόμου που εκπροσωπούν. Η ομάδα αναλαμβάνει «δράση» καθημερινά από τις 6:30 κάθε πρωί και πρέπει να ολοκληρώσει το έργο της μέχρι τις 9:00, για να μπορέσει το μουσείο να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό.

ΠΗΓΕΣ
Μαρία Χατζηδάκη κι Αγγλική Wikipedia