Ο καθένας μας έχει ακούσει από κάτι. Και αυτό δεν είναι καλό. Έτσι, η ανησυχία δεν αποτελεί έκπληξη. Όταν αυτή μας οδηγεί σε κραυγές πανικού, είναι καιρός να δούμε τα δεδομένα (και τους αγνώστους).
Τα χημικά όπλα δεν έχουν θέση σε καμιά περιοχή του πλανήτη. Και όμως υπάρχουν. Και όπου υπάρχουν, πρέπει να καταστραφούν.
Στη Συρία, με δεδομένη τη ρευστότητα της εμπόλεμης κατάστασης και τη στάση της κυβέρνησης, η απομάκρυνσή τους είναι η απόλυτη προτεραιότητα. Όχι μόνο για την ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη, αφού δεν ξέρουμε σε ποια χέρια μπορεί να καταλήξουν. Η παρουσία των όπλων εκεί, γεννά τεράστιες ανησυχίες. Η απομάκρυνση και η καταστροφή τους είναι απαραίτητη και αποτελεί μια θετική εξέλιξη. Μεγάλες ανησυχίες όμως γεννά και η τύχη τους μετά την απομάκρυνση από εκεί μια και δεν υπάρχει ούτε ιδανική ούτε καθαρή λύση. Αναζητούμε την οδό με τους λιγότερους κινδύνους. Για κάποια από τα χημικά όπλα (και τις πρόδρομες ουσίες) η καύση (θερμική επεξεργασία σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες) αποτελεί τη βέλτιστη (λιγότερο κακή) επιλογή. Για κάποια άλλα χημικά όπλα (κυρίως νευροτοξικά αέρια) βέλτιστη διαθέσιμη λύση είναι η υδρόλυση και στη συνέχεια η θερμική επεξεργασία των παραγώγων της. Το γεγονός ότι η μόνη κατάλληλη μονάδα για την υδρόλυση χημικών όπλων είναι εγκατεστημένη σε πλοίο του αμερικανικού ναυτικού αυξάνει δικαιολογημένα το βαθμό ανησυχίας.
Ναι, όλοι θα θέλαμε να μην υπήρχαν τα χημικά όπλα, η κυβέρνηση της Συρίας να μην τα χρησιμοποιούσε σαν διαπραγματευτικό χαρτί, να υπήρχε 100% καθαρή και ασφαλής λύση (πολλοί θα ήθελαν απλώς όλα αυτά να συνέβαιναν πιο μακριά).
Αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική, είναι σκληρή και απαιτεί λύσεις άμεσα.
Στην πράξη, βρισκόμαστε ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη.
Σύμφωνα με τους Όρους της Σύμβασης για τα Χημικά όπλα η ακριβής σύνθεση του χημικού οπλοστασίου της Συρίας παραμένει εμπιστευτική. Εκτιμήσεις αναφέρονται σε περίπου 300 τόνους χημικών που θα πάνε για υδρόλυση και θα παράγουν ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες (λιγότερο τοξικών) παραπροϊόντων τα οποία, με τη σειρά τους, πρέπει να οδηγηθούν σε θερμική επεξεργασία. Οι ποσότητες και οι τελικοί αποδέκτες σκεπάζονται από πέπλο μυστηρίου.
Αυτό που μάθαμε στα μέσα Γενάρη από ΜΜΕ ήταν το σχετικό πλάνο του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ). Αυτός ο οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών έχει την αποκλειστική ευθύνη και την αρμοδιότητα. Έχει και την τεχνογνωσία. Αυτό που δεν φαίνεται να διαθέτει είναι τη δυνατότητα ή/και την πρόθεση να ενημερώνει συστηματικά και με σοβαρότητα αυτούς που δικαιολογημένα ανησυχούν. Βλέπετε, δεν κυκλοφορούν χημικά όπλα κάθε μέρα στη γειτονιά μας, ούτε χρησιμοποιείται η Μεσόγειος ως χώρος επεξεργασίας τους συχνά! (Ευτυχώς)
Ενώ ο ΟΑΧΟ αναζητά πώς και σε ποιον θα επικοινωνήσει τι, η Ελληνική κυβέρνηση … αρμενίζει και εμείς ενημερωνόμαστε από ΜΜΕ! Ακόμα καλύτερα: η κυβέρνηση ενημερώνεται από την Greenpeace. Όμως ο ρόλος της Ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι να ενημερώνεται, αλλά να αναζητήσει σαφείς και συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις από τον ΟΑΧΟ που θα εγγυώνται την ασφάλεια των ακτών και των θαλασσών μας. Ο κόσμος, της Κρήτης βγαίνει στο δρόμο. Ο κυβερνοχώρος βοά από δικαιολογημένες ανησυχίες, αλλά και κραυγές, υπερβολές και κάθε είδους συνομωσιολογία. Και θα συνεχίσει μέχρις ότου οι θεσμικοί παίκτες (Ηνωμένα Έθνη και κυβερνήσεις) κάνουν τη δουλειά τους και ρίξουν φως στα αρκετά σκοτεινά σημεία της υπόθεσης.
Η αρχή του «μακριά από εμένα κι όπου θέλει ας είναι», μιλώντας για χημικά όπλα, δεν έχει ισχύ.Διαφάνεια και ενημέρωση είναι τα μόνα όπλα που μπορούν να διαλύσουν την ανησυχία. Και μια κυβέρνηση που ενημερώνεται και ενημερώνει, ψύχραιμα, έγκαιρα και συστηματικά.
*Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace.
