«Brain drain» και μετανάστευση των νέων μας. Του Νότη Μαριά

Τη στιγμή που η ανεργία των νέων στη Νότια Ευρώπη παραμένει στα ύψη η αυξημένη ανάγκη για εργατικό δυναμικό, κυρίως στη Γερμανία, εντείνει τη διαδικασία διαρροής εγκεφάλων στο εξωτερικό, το γνωστό brain drain.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία στην Ευρωζώνη το Φεβρουάριο 2018 η ανεργία των νέων στην Ελλάδα κατέγραψε το ιλιγγιώδες ποσοστό του 45%, στην Ισπανία το 35,5% και στην Ιταλία το 32,8%, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται η Γερμανία με 6,2% και η Ολλανδία με 7,2%. (Η Ναυτεμπορική 5/4/2018). 
Επιπλέον ο μέσος όρος της ανεργίας των νέων στην ΕΕ των 28 ανέρχεται στο 15,9%.
Αλλά και στα γενικά ποσοστά ανεργίας ο Ευρωπαϊκός Νότος παραμένει στην κορυφή μια και στην Ελλάδα το ποσοστό ανεργίας ανέρχεται στο 20,8%, στην Ιταλία στο 16,1% και στην Ισπανία στο 10,9%, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται πάλι η Γερμανία με 3,5% και η Ολλανδία με 4,1%.
Καθώς ενισχύεται συνεχώς η ανάπτυξη στον σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης,  στην Γερμανία η έλλειψη εργατικού δυναμικού απειλεί ολόκληρη την οικονομία με τις επιχειρήσεις να πασχίζουν να καλύψουν περίπου 1,6 εκατ. κενές θέσεις εργασίας, όπως ανακοίνωσε το Γερμανικό Βιομηχανικό και Εμπορικό Επιμελητήριο (DIHK) (capital.gr, 13/3/2018). Σχεδόν μία στις δύο εταιρίες δεν μπορεί να βρει κατάλληλους υποψηφίους για τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας σε μακροπρόθεσμη βάση και έξι στους δέκα διευθυντές βλέπουν την έλλειψη καταρτισμένων εργαζομένων ως απειλή για τις επιχειρήσεις τους, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε το DIHK με δείγμα περίπου 24.000 επιχειρήσεις. 

Για τον λόγο αυτόν πολλές γερμανικές επιχειρήσεις προκειμένου να βρουν εργαζομένους προσφέρουν διάφορα κίνητρα ακόμη και δωρεάν ταξίδια στο υπό πρόσληψη προσωπικό (Η Καθημερινή 28/3/2018 σελ. 27). 
Τη στιγμή λοιπόν που οι ελλείψεις σε εργατικά χέρια στη Γερμανία  γίνονται όλο και πιο εμφανείς το μεταναστευτικό ρεύμα από τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου προς τον σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης αυξάνεται συνεχώς.

Από τον Αύγουστο του 2016 με άρθρο μου είχα προτείνει συγκεκριμένα μέτρα προκειμένου να σταματήσει το brain drain προς το εξωτερικό (Η Kontra News 21/8/2016).
Δυστυχώς τίποτε το σημαντικό δεν έγινε έκτοτε σε σχέση με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με αξιοπρεπείς αμοιβές. Αντίθετα παγιώθηκε στην Ελλάδα η κινεζοποίηση των μισθών αλλά και το «δημοφιλές σπορ» διαφόρων εργοδοτών να αφήνουν συχνά απλήρωτους τους εργαζομένους τους με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι νέοι μας να παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της ηλεκτρονικής έκδοσης της Καθημερινής στις 15/11/2017,  κατά το διάστημα 2008-2013, 427.000 μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας εγκατέλειψαν τη χώρα. Η αυξανόμενη φυγή των νέων εργαζομένων από την Ελλάδα, πολλοί από τους οποίους είναι και υψηλά εξειδικευμένοι, καθιστά την προοπτική της Ελληνικής οικονομικής ανάπτυξης θολή.

Επιπλέον, με βάση τις εκτιμήσεις των δεικτών ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum για το 2015 και 2016, η Ελλάδα είναι ένας από τους μεγαλύτερους τροφοδότες επιστημόνων και μηχανικών στην ψηφιακή τεχνολογία. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τις  εκτιμήσεις της Endeavor Greece οι Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό, κυρίως ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης, συνεισφέρουν ετησίως 12,9 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ των χωρών υποδοχής (κυρίως Γερμανία και Αγγλία) και 9,1 δισ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα, εκ των οποίων 7,9 δισ. ευρώ σε φόρους εισοδήματος και εισφορές και 1,2 δισ. ευρώ σε ΦΠΑ. Αθροιστικά, από το 2008 μέχρι τα μέσα του 2016 οι Έλληνες του brain drain εκτιμάται ότι έχουν παράξει περισσότερα από 50 δισ. ευρώ σε ΑΕΠ στους τόπους όπου διαβιούν (Pronews, 19/7/2016)!!!

Επισημαίνεται επίσης ότι οι άνεργοι με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης είναι πιο έτοιμοι για μία μετακίνηση με σκοπό την εύρεση εργασίας. Μάλιστα, αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο καθώς η φυγή των Ελλήνων επιστημόνων την περίοδο 2008-2016 κόστισε στην Ελληνική οικονομία πάνω από 15 δισ. ευρώ (kathimerini.gr, 5/2/2018). 

Το σύγχρονο αυτό μεταναστευτικό brain drain δείχνει να συνεχίζεται αμείωτο. 
Μάλιστα όπως προκύπτει από στοιχεία της Eurostat με βάση την Ευρωπαϊκή Έρευνα Εργατικού Δυναμικού του 2016, πάνω από το ήμισυ των ανέργων ηλικίας 20 έως 34 ετών στην Ελλάδα προτίθεται να αλλάξει τόπο κατοικίας για μια θέση εργασίας, είτε εντός των συνόρων, είτε σε μια άλλη χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε σε τρίτες χώρες. Το 59% των ανέργων νεαρής ηλικίας στην Ελλάδα δηλώνει πως δεν θα δίσταζε σε μια μετεγκατάσταση εντός ή εκτός Ε.Ε. για να εργαστεί, ενώ είναι υψηλό και το ποσοστό για τα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Ειδικότερα, το 50% ανέργων ηλικίας 20 έως 34 ετών στην Ε.Ε. δηλώνει πως θα άλλαζε τόπο κατοικίας για μια δουλειά, εκ των οποίων το 21% θα μετέβαινε σε κάποια άλλη περιοχή στη χώρα του, το 13% θα μετανάστευε εντός Ε.Ε. και το 17% σε τρίτες χώρες (Καθημερινή, 28/3/2018). 

Μόνη λύση για να ανατραπεί το σύγχρονο brain drain είναι η απαλλαγή της Ελληνικής κοινωνίας από τους τοκογλύφους δανειστές. 
Σ΄ αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δράσουμε όλοι μαζί ενωμένοι προκειμένου να πετάξουμε την τρόικα έξω από την Πατρίδα μας και να ξαναπάρουμε πίσω την Ελλάδα».