Επιστροφές στροφάλων, του Κώστα Γεωργουσόπουλου

ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ
 

Αισθάνθηκα άφατη χαρά όταν άκουσα για πρώτη φορά το σύνθημα «Το Πρώτο Πρόγραμμα επιστρέφει», γιατί πρέπει να το ομολογούμε κάθε φορά πως η παλιά ραδιοφωνία μάς επαίδευσε, κυρίως εμάς τους επαρχιώτες (και πόσοι άραγε σημερινοί πρωτευουσιάνοι δεν είναι επαρχιώτες).

ΕΤΣΙ ακούγοντας πως το Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας επιστρέφει ξεχάστηκα για μια στιγμή και θάρρεψα πως το πηδάλιό της θα ξανακουμαντάρουν ο Διονυσάκης ο Ρώμας, ο Σπυρομήλιος, ο Πλωρίτης, ο Αλέξης Σολομός, ο Γκάτσος, ο Ελύτης, ο Καμπανέλλης, ο Μυράτ. Γιατί αυτοί οι μείζονες Έλληνες διηύθυναν κατά καιρούς την παλιά Ελληνική Ραδιοφωνία. Όταν τον Οκτώβριο του 1944 επέστρεφε από την εξορία η κυβέρνηση, ο Γεώργιος Παπανδρέου διόρισε τηλεγραφικώς εν πλω πρώτο διευθυντή της Απελευθέρωσης τον Δημήτρη Ροντήρη, όχι βέβαια κανέναν ανεπάγγελτο μεροκαματιάρη του δημοσιογραφικού περιθωρίου. Όταν επέστρεψε από την αυτοεξορία του ο Καραμανλής το 1974 διόρισε ως διευθυντές των τομέων του μεταπολιτευτικού Ραδιοφώνου τον Άγγελο Βλάχο, τον Αλέξη Σολομό, τον Δημήτρη Χορν. Τότε διευθυντής του Τομέα Λόγου ήταν ο Κώστας Ταχτσής.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου έστειλε στην Αγία Παρασκευή το 1981 τον Βασιλικό και στη Ραδιοφωνία τον Καμπανέλλη. Ο Χατζιδάκις βέβαια δόξασε το Τρίτο Πρόγραμμα. Ο Μυράτ το 1977 προΐστατο του θεατρικού τμήματος.

Γι' αυτό αναγάλλιασα όταν άκουσα πως το Πρώτο Πρόγραμμα επιστρέφει. Νόμισα πως θα ξαναγυρίσουμε σ' εκείνη την εποχή που τις εκπομπές βιβλίου, κριτικής και βιβλιοπαρουσίασης τις γέμιζε το τεράστιο κύρος του Καραντώνη. Τότε που τις εκπομπές για την πνευματική κίνηση της Ευρώπης εκάλυπτε ο μυθικός Ντίμης Αποστολόπουλος· τότε που ο Κωστής Μεραναίος δίδασκε από μικροφώνου Νίτσε, Σαρτρ και Καμύ. Τότε που διευθυντής του ειδησεογραφικού τομέα ήταν ο Βάσος Βαρίκας. Τότε που διασκευαστές των θεατρικών εκπομπών ήταν ο Καμπανέλλης, ο Γκάτσος, ο Δημήτρης Κωνσταντινίδης. Τότε που ραδιοσκηνοθετούσε ο Μεγάλος Κώστας Κροντηράς, ο αιρετικός Μήτσος Λυγίζος. Τότε που μάς μυούσε στη μουσική ζωή και στα μυστικά της όπερας η Σπανούδη, συνοδεία της θείας φωνής του Γιώργου Κάρτερ. Τότε που κατέγραφε κάθε βδομάδα τη θεατρική μας ιστορία με άκρα δημοσιογραφική και θεατρολογική επάρκεια «Το θέατρο στο μικρόφωνο» του Μαμάκη, με βασικό συνεργάτη τον αλησμόνητο ιστορικό και δάσκαλό μας Γιάννη Σιδέρη. Τότε που τους αρχαιολογικούς περιπάτους τούς κάλυπτε ως ραδιοφωνικός ξεναγός ο μεγάλος Γιάννης Μηλιάδης και ο ανεξάντλητος Βελούδιος. Τότε που κάθε νύχτα στις 11.00 εναλλάσσονταν στις «Λογοτεχνικές σελίδες» η Παξινού που διάβαζε «Φόνισσα», ο Κωτσόπουλος «Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ», ο Παρασκευάς «Ζητιάνο» του Καρκαβίτσα, ο Βόκοβιτς, η Βεργή, ο Μυράτ, ο Γληνός, ο Γιώργος Παππάς.

Τότε μάς μυούσε στην ελληνική μουσική η υποβλητική φωνή της «Τόνιας Καράλη» και μάς ξεναγούσε στα μονοπάτια της συμφωνικής μουσικής ακόμη και από το επάρατο Στρατιωτικό Ραδιόφωνο ο Γιάννης Κωνσταντινίδης ή αλλιώς ο Κώστας Γιαννίδης.

Όταν επιμελείτο της επτανησιακής μουσικής ο Τσιλίφης και μας μυούσε ακόμη και στην οπερέτα ο Κατριβάνος.

Ήταν τότε που ο Ρώμας θεωρούσε «Γεγονός της ημέρας» (καθημερινή εκπομπή) την «Εκάβη» της Παξινού στην Επίδαυρο και την προλόγιζε σε κατευθείαν μετάδοση. Έτσι τότε τιμούσαν αυτόν τον πολιτισμό. Ήταν τότε που ο Πλέσσας με την Ζωΐτσα Κουρούκλη και τη νεαρά Μούσχουρη μάς έμαθαν την τζαζ. Ήταν τότε που τα «λαϊκά» ραδιοφωνικά σίριαλ έγραφαν ο Γκούφας και ο Πρετεντέρης αφήνοντας εποχή.

Σ' αυτό το ραδιόφωνο είχα προς στιγμήν την ψευδαίσθηση πως «επιστρέφει» το Πρώτο Πρόγραμμα. Ύστερα σκέφτηκα πως πολλοί από τους μυθικούς αυτούς ανθρώπους έφυγαν. Ύστερα πάλι πίστεψα πως θα επιστρέψουν ο Γιώργος Παπαστεφάνου, η Σοφία Μιχαλίτση, η Βίκη Μουνδρέα που λάκισαν από καιρό. Πίστεψα πως θα αξιοποιηθούν η Δουλτσίνου, πως θα αναστηθεί από την περιφέρεια που τον έχουν στριμώξει ο Παύλος Ναθαναήλ (ο άνθρωπος που έχει φάει το BBC με το κουτάλι διευθύνοντας το Ελληνικό Πρόγραμμα, πρώην γενικός διευθυντής της ΕΡΑ έχει καταδικαστεί σε αδράνεια).

Συνήλθα και ήπια το ρεαλιστικό ποτήρι της πραγματικότητας όταν έμαθα πως ο Μπακογιαννόπουλος, η πολύτιμη Γιολάντα Τερέντσιο και η αφεντιά μου δεν θεωρήθηκαν μόνο περιττοί αλλά χαρακτηρίστηκαν και Ραδιοφωνική Σπιναλόγκα με αποτέλεσμα να σταλούν στο «Λεπροκομείο» του Τρίτου Προγράμματος που το κρατάει προς το παρόν αλώβητο ο ακάματος Γιώργος Τσαγκάρης.

Τώρα μάλιστα που μαθαίνω πως διαλύεται και το Τμήμα Εκφωνητών (των εξόχων αυτών μαστόρων του προφορικού μας λόγου) ξέρω πού επιστρέφει το Πρώτο Πρόγραμμα· στον τόπο του εγκλήματος. Στην ιδιωτική ραδιοφωνία.

Στο μοντέλο: «Ένα μαρκούτσι, ένα ψεύδισμα, λίγο τηλέφωνο και πολύς χαβαλές».

11/11/1997