Η ξενιτειά και το brain drain δεν είναι μονόδρομος: Υπάρχει ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ. Του Νότη Μαριά*

Κοινός τόπος σε όλες τις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν για τις συνέπειες των Μνημονίων στην εθνική οικονομία και την κοινωνία είναι το γεγονός ότι στο βωμό των μνημονιακών πολιτικών και δεσμεύσεων θυσιάστηκαν οι νέοι μας, το παραγωγικότερο και πιο ανταγωνιστικό ανθρώπινο δυναμικό της πατρίδας μας.

Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό στην ανεργία των νέων στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η ανεργία των νέων στην Ελλάδα το Φεβρουάριο 2018 ήταν στο 45%, στην Ισπανία στο 35,5% και στην Ιταλία στο 32,8%, ενώ στον αντίποδα βρίσκονται η Γερμανία με 6,2% και η Ολλανδία με 7,2%. Μεγάλη, δυστυχώς, είναι και η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από την ΕΕ των 28, όπου ο μέσος όρος της ανεργίας των νέων είναι 15,9%.

Η ανεργία, οι αλλαγές στις εργασιακές συνθήκες και η εργασιακή ζούγκλα που διαμόρφωσαν τα Μνημόνια, με ανασφάλιστη εργασία, ημιαπασχόληση, μισθούς των 200 ευρώ και εκμετάλλευση προκάλεσαν μαζική διαρροή εγκεφάλων (brain drain). Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι με σπουδές και ικανότητες, με πτυχία και μεταπτυχιακά, αναγκάζονται  να εγκαταλείψουν την πατρίδα μας, όπου είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται ανασφάλιστοι, με μισθούς πείνας, χωρίς προοπτική και να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπου υπάρχουν θέσεις εργασίας, αξιοπρεπείς αμοιβές και κίνητρα για εξέλιξη.

Μάλιστα έρευνες κατέδειξαν ότι οι άνεργοι με το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο είναι πιο έτοιμοι να μεταναστεύσουν. Με βάση την Ευρωπαϊκή Έρευνα Εργατικού Δυναμικού για το 2016 της Eurostat, το 59% των ανέργων νεαρής ηλικίας στην Ελλάδα δηλώνει πως δεν θα δίσταζε σε μια μετεγκατάσταση εντός ή εκτός Ε.Ε. για να εργαστεί.

Πράγματι, όπως καταδεικνύεται και από τα στοιχεία έρευνας της Τράπεζας της Ελλάδας, από το 2008 έως το 2013 τριπλασιάστηκε ο μέσος όρος μετανάστευσης Ελλήνων επιστημόνων, ενώ από το 2014 έως το 2016 η διαρροή ανθρώπινων πόρων αυξήθηκε ακόμη περισσότερο.

Η Ελλάδα αιμορραγεί, χάνοντας πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο, ενώ χώρες όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο προσφέρουν κίνητρα για την προσέλκυση καταρτισμένου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Με βάση τις εκτιμήσεις των δεικτών ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum για το 2015 και 2016, η Ελλάδα είναι ένας από τους μεγαλύτερους τροφοδότες επιστημόνων και μηχανικών στην ψηφιακή τεχνολογία.

Όμως δεν χάνουμε μόνο ανθρώπινους αλλά και οικονομικούς πόρους.  Σύμφωνα με τις  εκτιμήσεις της Endeavor Greece οι άνθρωποι που έφυγαν στο εξωτερικό, κυρίως ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης, συνεισφέρουν ετησίως 12,9 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ των χωρών υποδοχής (κυρίως στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο) και 9,1 δισ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα, εκ των οποίων 7,9 δισ. ευρώ σε φόρους εισοδήματος και εισφορές και 1,2 δισ. ευρώ σε ΦΠΑ. Εκτιμάται ότι μέσα σε οκτώ χρόνια, από το 2008 ως το 2016, οι Έλληνες του brain drain έχουν παράξει περισσότερα από 50 δισ. σε ΑΕΠ στις χώρες όπου μετανάστευσαν, ενώ η φυγή των επιστημόνων την ίδια περίοδο κόστισε στη χώρας μας 15. δισ. ευρώ.

Οι νέοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την Πατρίδα μας, για να υπηρετήσουν ξένες πατρίδες.
Έχουμε χρέος να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να μένουν στην πατρίδα μας, να απεγκλωβιστούμε από την πολιτική των Μνημονίων και της λιτότητας και να ξαναπάρουμε πίσω την Ελλάδα.

Επιβάλλεται να διεκδικήσουμε: α) την μείωση της φορολογίας και τη δημιουργία κινήτρων για την ενθάρρυνση της απασχόλησης των νέων, β) την διάθεση κονδυλίων, ώστε να δοθούν κίνητρα στους Έλληνες επιστήμονες να εργαστούν στην Ελλάδα, γ) την αύξηση της χρηματοδότησης του προγράμματος Erasmus και την προσαρμογή του στις οικονομικές ανάγκες κάθε χώρας, δ) την επανένταξη των νέων που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και εργασίας (ΝΕΕΤ), καθώς οι νέοι αυτής της κατηγορίας είναι οι πιο ευάλωτοι και απειλούνται με άμεση φτωχοποίηση.

Πρωτίστως, οφείλουμε να αγωνιστούμε για να αλλάξουμε το κυρίαρχο μοντέλο πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να περάσουμε από την επιβολή των πολιτικών που ευνοούν τις αγορές και προωθούν την κινεζοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας, σε πολιτικές που θα σέβονται τις εθνικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες και θα επιτρέπουν στα κράτη μέλη, κυρίως σε όσα επλήγησαν βάναυσα από την κρίση, όπως η Ελλάδα, να ασκήσουν πολιτική με βάση τις αναπτυξιακές τους ανάγκες σε καίριους τομείς της οικονομίας. Η ξενιτειά και το brain drain δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχει ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ.

*Νότης Μαριάς είναι Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- O ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Ευρωβουλευτής και Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης