Κορωνοϊός και αναδιάρθρωση χρέους. Του Νότη Μαριά*

Οι τεράστιες οικονομικές συνέπειες του κορωνοϊού είναι βέβαιο ότι απαιτούν τη λήψη συντονισμένων μέτρων. Οι διάφορες χώρες όμως κατά κύριο λόγο επικεντρώνονται στη διοχέτευση πακτωλού χρημάτων για δανειοδότηση των επιχειρήσεων αποφεύγοντας να αγγίξουν τον πιο αδύναμο κρίκο της παγκόσμιας οικονομίας που δεν είναι άλλος από το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος. Γιατί είναι βέβαιο ότι χωρίς αναδιάρθρωση του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο δεν πρόκειται να αντιμετωπιστούν αποφασιστικά και με κοινωνικά δίκαιο τρόπο οι συνέπειες του κορωνοϊού για την παγκόσμια οικονομία η οποία αναμένεται να υποστεί ύφεση ανάλογη με εκείνη της κρίσης του 2008, χωρίς να αποκλείεται και ένα κραχ αντίστοιχο του 1929. Φυσικά κάθε σκέψη για αναδιάρθρωση χρέους θεωρείται αδιανόητη για τη Γερμανία η οποία ήδη τρίζει τα δόντια της και αρνείται (μέχρι την ώρα που γράφονται οι σκέψεις αυτές) ακόμη και την πρόταση για έκδοση ευρωομολόγου που διατύπωσαν 9 ηγέτες κρατών της ΕΕ (Naftemporiki.gr 25/3/2020).

Μάλιστα σε ορισμένες χώρες υιοθετείται η πολιτική του «helicopter money» δηλαδή ένα είδος «ποσοτικής χαλάρωσης για τον λαό» (QE for people). Έτσι ακόμη και η Ουάσιγκτον οδηγείται στη λύση αυτή καθώς στις ΗΠΑ το πακέτο κατά του κορονοϊού φτάνει πλέον στα 6 τρις δολάρια και ο Τράμπ δίνει σε κάθε Αμερικανό που πληροί τα κριτήρια 1.200 δολάρια συν 500 δολάρια για κάθε παιδί (euro2day 25/3/2020).

Από την άλλη πλευρά στην Ευρώπη των Δανειστών η Ελλάδα καλείται να καταβάλει 5 δις ευρώ για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, δηλαδή για την εξόφληση χρεολυσίων του 2019, συν τουλάχιστον άλλα 6,5 δις ευρώ που κατέβαλε ήδη για τόκους το 2019. Και όμως λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού η κυβέρνηση όφειλε να θέσει στο Eurogroup το ζήτημα της μη καταβολής του εν λόγω ποσού των χρεολυσίων του 2019 ύψους 5 δις ευρώ προκειμένου να το διαθέσει για τη στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας της χώρας. Απ΄ ότι προκύπτει από τις συνεδριάσεις του Eurogroup τόσο στις 16/3 όσο και στις 24/3 τέτοιο θέμα από ελληνικής πλευράς δεν τέθηκε καν με αποτέλεσμα τα 5 δις ευρώ του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2019 να οδεύουν στις τσέπες των δανειστών εκ των οποίων περίπου 20% στη Γερμανία. Έτσι οι Ευρωπαίοι δανειστές αφού διέλυσαν με τα μνημόνια το δημόσιο σύστημα υγείας της Πατρίδας μας τώρα θα απομυζήσουν εν μέσω κορωνοϊού επιπλέον 5 δις ευρώ από τον ιδρώτα του Ελληνικού λαού για να τα ρίξουν στη δική τους μάχη κατά του κορωνοϊού. Επιπροσθέτως στις εν λόγω αποφάσεις του Eurogroup δεν περιλαμβάνεται τίποτε και για τις επιστροφές των κερδών της ΕΚΤ και των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα. Το συνολικό ποσό ανέρχεται σε 3,6 δις ευρώ εκ των οποίων 1,2 δις ευρώ για το 2020. Όφειλε λοιπόν η κυβέρνηση επίσης να ζητήσει το ποσό αυτό προκειμένου να το χρησιμοποιήσει άμεσα για την ενίσχυση του νοσοκομειακού συστήματος της Ελλάδας ενόψει κορονοϊού. Έτσι η Ελλάδα θα μπορούσε άμεσα να έχει στη διάθεσή της 6,2 δις ευρώ καθαρό χρήμα και όχι δανεικά τα οποία θα μπορούσε χωρίς κανένα έλεγχο και περιορισμό να τα ρίξει στη μάχη για την ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας για τη δημιουργία ΜΕΘ και ΜΑΘ, για την άμεση πρόσληψη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού καθώς και για έρευνα στον τομέα του φαρμάκου.

Επιπλέον όπως αναλύσαμε και την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση οφείλει να ξεκόψει στους δανειστές την όποια καταβολή πρωτογενούς πλεονάσματος και τόκων και για το 2020. Διότι ακόμη και αν το πρωτογενές πλεόνασμα, δηλαδή το ποσό για την εξόφληση του κεφαλαίου των δήθεν δανεικών για το 2020, μειωθεί από το 3,5% περίπου στο 2% όπως εκτιμούν διάφοροι κύκλοι, και πάλι 3-3,5 δις ευρώ θα καταβληθούν στους δανειστές ως χρεολύσια συν 6 δις ευρώ για τόκους το 2020.

Επομένως η Ελλάδα πρέπει να απαιτήσει τόσο την μη καταβολή πρωτογενών πλεονασμάτων και τόκων για τα επόμενα χρόνια όσο και την αναδιάρθρωση αυτή καθ΄ αυτή του Ελληνικού δημοσίου χρέους με διαγραφή του μέγιστου μέρους του Ελληνικού δημοσίου χρέους το οποίο άλλωστε όπως έχουμε αποδείξει είναι και επονείδιστο.

Επιπλέον από τα 12 δις ευρώ που προσδοκά η Ελλάδα λόγω της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, (ποσό βέβαια χαμηλότερο από τα 20 δις ευρώ που δικαιούται κανονικά η χώρα μας εν προκειμένω), η κυβέρνηση πρέπει να διαθέσει 4,5 δις ευρώ για τη δημιουργία Ταμείου Σωτηρίας Δανειοληπτών που θα αγοράσει κόκκινα δάνεια ύψους τουλάχιστον 50 δις ευρώ στην τιμή πρώτης προσφοράς που κάνουν τα κοράκια και εν συνεχεία με βάση το κυπριακό μοντέλο οι δανειολήπτες στην ίδια τιμή να μπορούν να αγοράσουν τα δάνεια τους για να σώσουν τα σπίτια τους. Το υπόλοιπο ποσό των 7,5 δις ευρώ να δοθεί για ανακεφαλαιοποίηση των Ασφαλιστικών Ταμείων ως μερική αποζημίωση για τη ζημιά που έπαθαν λόγω PSI.

Εννοείται βέβαια ότι τα παραπάνω δεν επηρεάζουν στο ελάχιστο το οικονομικό πακέτο των 10 δις ευρώ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

*Ο Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ –Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής