Νότης Μαριάς: Επαναπροωθήσεις παρανόμων μεταναστών και ΟΧΙ επιτάξεις. Του Νότη Μαριά*

Η κυβέρνηση αντί να εφαρμόσει την από 13 Φεβρουαρίου 2020 σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, η οποία έκρινε νόμιμες τις απελάσεις αλλοδαπών που εισέρχονται  παράνομα σε χώρες μέλη του Σένγκεν συμπεριλαμβανομένων και όσων διατείνονται ότι είναι δήθεν πρόσφυγες,  προτίμησε να προβεί σε επιτάξεις στα νησιά του Αιγαίου για τη δημιουργία «κλειστών» κέντρων
στέλνοντας ταυτόχρονα εκεί τα ΜΑΤ. Τελικά η καθολική αντίδραση των κατοίκων των νησιών του Αιγαίου και τα γενικευμένα επεισόδια σε Λέσβο και Χίο ανάγκασαν την κυβέρνηση να επανέλθει στο διάλογο και να αποσύρει τα ΜΑΤ.

Οι εξελίξεις αυτές δικαιώνουν όλους εμάς που επιμένουμε  ότι η παραπάνω απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στα χέρια της εκάστοτε Ελληνικής κυβέρνησης προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά όχι μόνο τη φύλαξη των συνόρων, χερσαίων και θαλασσίων, αλλά και για να εξαλείψει όλες εκείνες τις περιπτώσεις καταχρηστικής άσκησης αιτήσεως ασύλου.

Έτσι θα προχωρήσουμε σε μια περαιτέρω ανάλυση της εν λόγω δικαστικής απόφασης την οποία παρουσιάσαμε σε προγενέστερο άρθρο μας καθώς θεωρούμε ότι η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα και να δρομολογήσει τις  αντίστοιχες διαδικασίες σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης προκειμένου να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η εν λόγω απόφαση.

Στο πλαίσιο αυτό θα έπρεπε ήδη η κυβέρνηση να είχε ζητήσει από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους να μελετήσει τον φάκελο της υπόθεσης και να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες προς «ναυτιλομένους». Κορυφαία θέση της απόφασης είναι το δικαίωμα κάθε κράτους και ιδίως
των κρατών μελών της Συνθήκης Σένγκεν να φυλάσσουν τα σύνορά τους. Είτε χερσαία είτε θαλάσσια. Ακολούθως η απόφαση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην τήρηση του Κώδικα Συνόρων του Σένγκεν καθώς αυτός επιβάλλει απαγόρευση παράνομης διέλευσης των συνόρων Σένγκεν και  απαγόρευση κάθε παράνομης εισόδου. Επισημαίνεται δε από την απόφαση η ύπαρξη νόμιμης οδού προς τον χώρο Σένγκεν που δεν είναι άλλη από τις επίσημες πύλες εισόδου Σένγκεν οι οποίες λειτουργούν.

Στην περίπτωση της Ελλάδας σε σχέση με την Τουρκία υπάρχουν τουλάχιστον δύο πύλες Σένγκεν στην περιοχή του Έβρου στους Κήπους και στις Καστανιές ενώ στα πέντε νησιά του Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος, Λέρος, Κως) λειτουργούν επίσης πύλες εισόδου Σένγκεν. Μάλιστα στη Σάμο λειτουργούν τρεις πύλες εισόδου, στο Βαθύ, στο Καρλόβασι και στο
Πυθαγόρειο.

Η λειτουργία επαρκούς αριθμού νομίμων εισόδων στα εξωτερικά σύνορα Σένγκεν, οι οποίες μάλιστα πρέπει να λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως, θεωρείται ως αποφασιστικής  σημασίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς έτσι καμία χώρα δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι δεν προσφέρει γνήσια και αποτελεσματική πρόσβαση στις διαδικασίες νόμιμης εισόδου στον χώρο Σένγκεν.

Εξίσου σημαντική κρίνεται από το Δικαστήριο και η δυνατότητα υποβολής αίτησης ασύλου ή αίτησης έκδοσης βίζα στις πρεσβείες και στα προξενεία των χωρών Σένγκεν. Αυτό είναι κρίσιμο για την Ελλάδα και ως εκ τούτου θα πρέπει το Υπουργείο Εξωτερικών να δώσει τις ανάλογες οδηγίες στις πρεσβείες και στα προξενεία της χώρας ανά την υφήλιο για τον τρόπο χειρισμού των αιτήσεων ασύλου που τυχόν θα υποβληθούν εκεί. Μάλιστα στην εν λόγω υπόθεση η ισπανική κυβέρνηση επικαλέστηκε σχετικές αποφάσεις της για το ζήτημα αυτό. Σε σχέση με την αίτηση χορήγησης βίζας δεν υπάρχει θέμα καθώς ήδη τα ελληνικά προξενεία χορηγούν βίζες στους διάφορους ανά την υφήλιο αιτούντες.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η χώρα διαθέτει νόμιμες πύλες εισόδου Σένγκεν και μάλιστα σε επαρκή αριθμό στα εξωτερικά της σύνορα με την Τουρκία και τις άλλες γειτονικές χώρες όπως επίσης και πρεσβείες και προξενεία ανά την υφήλιο για χορήγηση ασύλου ή βίζας. Επομένως η κυβέρνηση και η ελληνική διοίκηση γενικότερα έχουν λυμένα τα χέρια τους προκειμένου να εφαρμόσουν την παραπάνω δικαστική απόφαση στέλνοντας πίσω στην Τουρκία όλους όσους εισέρχονται παράνομα στην ελληνική επικράτεια, ακόμη και αν διατείνονται ότι δήθεν είναι πρόσφυγες.
Διερωτάται βέβαια κανείς εύλογα για ποιο λόγο οι χιλιάδες παράνομοι μετανάστες διακινδυνεύουν να πνιγούν στο Αιγαίο έχοντας δώσει στους δουλέμπορους 1000 και 2000 ευρώ αντί να μεταβούν στο Ελληνικό προξενείο στη Σμύρνη ή στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να υποβάλλουν αίτηση ασύλου και αίτηση βίζας. Για τον απλό λόγο ότι από αυτούς ελάχιστοι πληρούν τις προϋποθέσεις να χαρακτηριστούν πρόσωπα που χρήζουν διεθνούς προστασίας  καθώς είναι οικονομικοί μετανάστες και επομένως η αίτησή τους θα απορριφθεί. Προτιμούν λοιπόν να εισέλθουν παράνομα στην Ελλάδα και να διαμείνουν στην ελληνική επικράτεια επί 3-5 έτη αναμένοντας την έκδοση απόφασης επί της αιτήσεως ασύλου λαμβάνοντας ταυτόχρονα τα επιδόματα της ΕΕ.

Επομένως η κυβέρνηση αντί να κάνει επιτάξεις και να τα βάζει με τους Έλληνες ακρίτες θα πρέπει άμεσα να προχωρεί καθημερινά στην απέλαση όλων όσων εισέρχονται παράνομα στην Ελλάδα.

*Ο Νότης Μαριάς είναι Καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής.