Ο Draghi φεύγει, ποιός όμως κάνει κουμάντο; Του Πέτρου Μηλιαράκη*

Λοιπόν ο Mario Draghi φεύγει και οι πάντες ομιλούν οτι αφήνει μια πιό «ενωμένη ευρωζώνη».
Ο 72χρονος Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης πιστώνεται ευρύτατα με τη διάσωση της ευρωζώνης από την κατάρρευση, αλλά ορισμένοι επικριτές του λένε ότι συνέθλιψε όσους είχαν διαφορετική άποψη και ότι έτεινε να προακαταλαμβάνει δημοσίως τη νομισματική πολιτική της European Central Bank (ECB) , ήτοι της Ερωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).Η προσέγγισή αυτή  του Draghi  τροφοδοτούσε διαφωνίες που εκδηλώνονταν δημόσια, αποδυναμώνοντας σημαντικά το ενιαίο μέτωπο της Τράπεζας. Αυτό είναι κοινή παραδοχή. 

Ωστόσο ουδείς ασχολείται με την αλήθεια των πραγμάτων  ως προς την πράγματι νομισματική κυριαρχία! Έτσι δεν γίνεται στα ΜΜΕ κουβέντα για το «ποιός» πράγματι κάνει κουμάντο. 
Ως εκ τούτου χρήσιμα να επισημειωθούν είναι τα εξής: 

ο European Stability Mechanism (ESM), ήτοι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), είναι ΕΚΕΙΝΟΣ που κάνει κουμάντο!
Υπ´όψιν εμφαντικώς, για να μην γίνονται λάθη, οτι ο ESM , είναι διεθνής Οργανισμός, ενώ αντιθέτως

η ΕΚΤ, είναι Θεσμικό Όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 
Παρ’ όλο δε που η ΕΚΤ θεωρείται ότι είναι ο ηγέτης του ευρωσυστήματος, δεν μπορεί να θεωρηθεί η «έσχατη καταφυγή» ως δανειστής.  Και τούτο παρά το ότι παραμένει ο μεγάλος αγοραστής στις αγορές ομολόγων.

Έχει δε ήδη διευκρινιστεί ότι η ΕΚΤ, θα πραγματοποιήσει αγορές αντικατάστασης για κρατικά και εταιρικά ομόλογα που λήγουν. Συνολικώς εκτιμάται ότι η ΕΚΤ το 2019, θα έχει επενδύσει 210 δισ. ευρώ σε επανεπενδύσεις, ενώ από τα 210 δις ευρώ που θα επανεπενδυθούν, τα 173 δισ. ευρώ θα αφορούν σε κρατικά ομόλογα.

Ωστόσο παραμένει ασχολίαστο ότι «τελικός δανειστής έσχατης λύσης» είναι ESM.
ως προς το ευρωσύστημα

Για να εστιάσoυμε όμως στα ζητήματα δομής και λειτουργίας του ευρωσυστήματος, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι εξ αρχής για την ΕΚΤ δεν προβλέφτηκε η διαδικασία, ώστε να είναι ο «τελευταίος δανειστής». Η ΕΚΤ δηλαδή δεν είναι «πιστωτής εσχάτου ανάγκης». 
Η ΕΚΤ δανείζει με βάση ενέχυρα που μπορεί να ρευστοποιήσει αμέσως και μάλιστα δανείζει με ενέχυρα πολύ υψηλής ποιότητας και απόδοσης (π.χ. γερμανικά ομόλογα). 
Αντιθέτως στο χώρο του ευρωσυστήματος επελέγη ο μηχανισμός Επείγουσας Αρωγής Ρευστότητας, ήτοι η διαδικασία «Emergency Liquidity Assistance» (ΕLA). Η διαδικασία αυτή δεν αφορά στην ΕΚΤ, αλλά στις Κεντρικές Τράπεζες και εν προκειμένω «δια τα καθ’ ημάς», η διαδικασία αυτή αφορά στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ).
                                         •ως κατακλείδα
Ο ESM προσφάτως έχει το ρόλο του τελευταίου δανειστή (“the lender of last resort”). Του απονέμεται δηλαδή όχι μόνο ρόλος αντίστοιχος του «ΔΝΤ», αλλά και του «πιστωτή εσχάτου ανάγκης» με ό,τι αυτό συνεπάγεται. 
————————
* ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).