Ο φαύλος κύκλος σχολείου – φροντιστηρίου στο Λύκειο. Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Ένας Κρητικός είπε «όλοι οι Κρητικοί λένε ψέματα». Ναι αλλά το είπε Κρητικός, άρα αυτό που είπε είναι ψέματα. Άρα όλοι οι Κρητικοί λένε την αλήθεια. Άρα κι αυτός λέει την αλήθεια αφού είναι Κρητικός. Είναι αλήθεια λοιπόν ότι όλοι οι Κρητικοί λένε ψέματα. Άρα κι αυτός λέει ψέματα αφού είναι Κρητικός. Καταλαβαίνετε ότι η παραπάνω στιχομυθία δεν έχει τέλος γιατί είναι ένας φαύλος κύκλος της λογικής. Δυστυχώς όμως φαύλοι κύκλοι υπάρχουν και στα Λύκεια της Ελλάδας και τα εμποδίζουν να ανθίσουν.

Γνωρίζετε ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που οι μαθητές διδάσκονται δυο φορές το ίδιο μάθημα, μια στο σχολείο και μια στο φροντιστήριο. Βέβαια δεν είναι ακριβώς το ίδιο γιατί το σχολείο (πρέπει να) έχει στόχο την σοβαρή επιστημονική κατάρτιση των μαθητών, ενώ το φροντιστήριο έχει στόχο μόνο την επιτυχία των μαθητών στις εξετάσεις, πανελλαδικές και μη. Για παράδειγμα σε κανένα φροντιστήριο στα μαθήματα των φυσικών επιστημών που η διδακτέα ύλη δίνει αφορμές, δεν θα σχολιαστεί ότι η ύλη είναι κενή, ότι τα χημικά στοιχεία που φτιάχνουν τα σώματα των μαθητών υπήρχαν και στις προηγούμενες γενιές των ανθρώπων και κάποτε αυτά τα χημικά στοιχεία ήταν αστρική σκόνη, ότι ευτυχώς που η κλασική φυσική του Νεύτωνα που μας ενθουσίαζε κάποτε ήταν λάθος γιατί αν ήταν σωστή δεν θα υπήρχε ο κόσμος, και πολλά παρόμοια που νοστιμίζουν το μάθημα και εξάπτουν την φαντασία τους. Ακόμα το σχολείο επειδή είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας (πρέπει να) έχει και παιδαγωγικούς στόχους, όσο κι αν προσπαθούν οι υπουργοί παιδείας να μην έχει, ενώ το φροντιστήριο δεν έχει σχέση με τέτοιους στόχους.  

Στα μαθήματα λοιπόν που μαθητές διδάσκονται δυο φορές το ίδιο μάθημα φανταζόμαστε ότι θα είναι αστεράκια. Δυστυχώς όμως σπάνια συμβαίνει αυτό. Οι μαθητές είτε επειδή κουράζονται υπερβολικά (κρυφό σχολειό θυμίζουν ειδικά οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου), είτε επειδή δεν μπορούν και δεν προλαβαίνουν να ανταποκριθούν στο ίδιο μάθημα σε τόσες απαιτήσεις, είτε επειδή τους συμβουλεύουν καθηγητές των φροντιστηρίων να μην ασχολούνται με το σχολείο και μπερδεύονται, είτε επειδή βολεύει στην τεμπελιά τους, επιλέγουν να αδιαφορούν για το σχολείο. Κι έτσι δημιουργείται φαύλος κύκλος. Ο καθηγητής του σχολείου βλέποντας την αδιαφορία τους συχνά υποχωρεί στον πειρασμό και ρίχνει το επίπεδο του μαθήματος, οι μαθητές αδιαφορούν ακόμα περισσότερο και πάει λέγοντας. Συνάδελφος φυσικός που είχε για χρόνια δικό του φροντιστήριο πριν διοριστεί, λέει συχνά «ακούστε με γιατί ξέρω, το φροντιστήριο χαλάει το σχολείο».

Πολύ συχνά οι μαθητές από την Β΄ Λυκείου (καμιά φορά κι από την Α΄) επιλέγουν να ασχολούνται μόνο με τα μαθήματα της κατεύθυνσής τους. Έτσι συχνά είναι καλοί μαθητές σε μερικά μαθήματα και άσχετοι στα υπόλοιπα.  Στα δικά μας μαθητικά χρόνια ακόμα και οι αδύνατοι μαθητές δεν είχαν κάποιο επίπεδο σε όλα τα μαθήματα ; Αυτό δυστυχώς δεν υπάρχει σήμερα. Στα μαθήματα που αδιαφορούν οι μαθητές είναι εντελώς άσχετοι κι αν ήταν αντικειμενική η βαθμολογία μας και δεν είχαν το δικαίωμα με μέσο όρο 09,5 από όλα τα μαθήματα να περνούν την τάξη οι μισοί θα έμεναν στάσιμοι. Η κ. Μπέκα Αναστασία, Διευθύντρια του παιδοψυχιατρικού τμήματος του Νοσοκομείου Παπανικολάου, σε ομιλία της στα πλαίσια του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστημίου Γιαννιτσών, είπε για το θέμα αυτό: «η αδιαφορία των μαθητών για την εκπαίδευση που παίρνουν  τώρα (Λύκειο), επειδή το ενδιαφέρον τους είναι σε άλλη εκπαίδευση που θα πάρουν αργότερα (Πανεπιστήμιο), δημιουργεί ψυχολογικά κενά στην προσωπικότητά τους».

Η νομοθεσία ορίζει όλες οι δραστηριότητες των σχολείων όπως οι σχολικοί αγώνες να γίνονται εκτός του σχολικού ωραρίου. Ναι αλλά οι μαθητές τις ώρες εκείνες έχουν φροντιστήρια. Γι’ αυτό και γίνονται όλες τις ώρες του σχολείου και λείπουν συνέχεια μαθητές από τα μαθήματα. Και ποιο είναι το πρόβλημα ; Έτσι δεν είναι η κοινωνία μας ; Σήμερα να περνάμε καλά και τι μας νοιάζει για το αύριο.  Κι ας έλεγε ο μεγάλος σοφός Πλάτων : «η κοινωνία που δεν λέει την αλήθεια στους νέους της είτε για να τους κολακέψει είτε επειδή τους φοβάται είναι κοινωνία παρακμής».

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός που στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας όργωνε την Ελλάδα ίδρυσε εκατοντάδες σχολεία γιατί πίστευε ότι μέσα από τα σχολεία θα έρθει η ανάσταση του Γένους. Ναι αλλά εκείνα ήταν σχολεία θεμελιωμένα πάνω στην πίστη στον Χριστό. Την πίστη όμως αυτή εδώ και δεκαετίες αγωνίστηκαν να την ξεριζώσουν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας, κι έδιωξαν από τα σχολεία τους πνευματικούς που εξομολογούσαν τους μαθητές και προσπαθούν με «προγράμματα» και «ενημερώσεις» να τιθασεύσουν τους θύελλες που ξεσηκώθηκαν μέσα στα σχολεία όπως ασέβεια, ενδοσχολική βία, ναρκωτικά και τόσα άλλα.   

Χαράλαμπος Παπαδόπουλος