Ο «πόλεμος» των αγωγών χτυπάει κόκκινο. Του Νότη Μαριά*

Χτύπησε πλέον κόκκινο ο «πόλεμος» των αγωγών στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήδη από τις πρώτες μέρες του 2020 γίνεται σαφές ότι το ιδιότυπο μπρα-ντε-φερ των διαφόρων κρατών γύρω από το ζήτημα των αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου εντείνεται ενώ δρομολογείται ήδη νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή λόγω της  όξυνσης των σχέσεων ΗΠΑ-Ιράν.

Έτσι στις 2 Ιανουαρίου έπεσαν στην Αθήνα οι υπογραφές για τον αγωγό φυσικού αερίου East Med ανάμεσα σε Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ με τον Ερντογάν να γίνεται  κυριολεκτικά «τούρκος» ιδίως  μετά την διεθνή απομόνωση της Άγκυρας λόγω της επέμβασής της στη Λιβύη αλλά και της υπογραφής της άκυρης και παράνομης τουρκο-λυβικής συμφωνίας.  Ενέργειες που έχουν καταδικαστεί όχι μόνο από Ελλάδα και Κύπρο αλλά και από ΕΕ, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία  και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.  Επιπλέον στις Βρυξέλλες στις 7 Ιανουαρίου ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ και οι  υπουργοί εξωτερικών Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ηνωμένου Βασιλείου καταδίκασαν την τουρκική επέμβαση στη Λιβύη καθώς και την   άκυρη και παράνομη τουρκο-λυβική συμφωνία.

Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η πενταμερής συνάντηση στις 8 Ιανουαρίου στο Κάιρο των Υπουργών Εξωτερικών Αιγύπτου, Γαλλίας, Ιταλίας, Ελλάδας και Κύπρου.

Σημαντική για τα ενεργειακά και όχι μόνο χαρακτηρίζεται από διπλωματικούς κύκλους τόσο η συνάντηση Μητσοτάκη-Τράμπ στον Λευκό Οίκο, όπου ο  Έλληνας πρωθυπουργός  παρουσία των εκπροσώπων του τύπου κατήγγειλε δημόσια την άκυρη και παράνομη τουρκο-λυβική συμφωνία, όσο  και οι άλλες συναντήσεις   Μητσοτάκη με Πενς,  Πομπέο και στελέχη του Κογκρέσου.

Επιπλέον αναμένεται στα μέσα Ιανουαρίου η σύγκληση επίσης στο Κάιρο του East Med Gas Forum όπου συμμετέχουν Αίγυπτος, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Ιορδανία, Παλαιστινιακή Αρχή και Ιταλία με τη στήριξη ΗΠΑ και Γαλλίας.

Με τον τρόπο αυτόν διαμορφώνεται σταδιακά ο ένας πόλος στον «πόλεμο» των αγωγών που έχει ξεσπάσει στην Ανατολική Μεσόγειο.

Από την άλλη πλευρά η Τουρκία επιχειρεί να συγκροτήσει τη δική της συμμαχία με Ιράν, Κατάρ και Ρωσία, με τον Τράμπ πάντως να συνεχίζει ακόμη και παρουσία του Μητσοτάκη στο Λευκό Οίκο να χαρακτηρίζει ως φίλο του τον Ερντογάν . Μάλιστα την επομένη της συνάντησης Μητσοτάκη-Τράμπ στην Ουάσιγκτον ακολούθησε συνάντηση Ερντογάν-Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη για τα εγκαίνια του Turkish Stream. Ενός αγωγού που εφοδιάζει με ρωσικό φυσικό αέριο τόσο την τουρκική οικονομία όσο και  τμήμα της ευρωπαϊκής αγοράς μέσω Τουρκίας.

Βεβαίως κανείς δεν θα πρέπει να έχει αυταπάτες για τις πραγματικές αιτίες πίσω από τον «πόλεμο» των αγωγών στην Ανατολική Μεσόγειο και τη συνακόλουθη έκδοση της Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act που έθεσε σε ισχύ ο Τράμπ στα τέλη του 2019.

Οι ΗΠΑ καθώς και ορισμένη μερίδα κρατών-μελών της ΕΕ επιθυμούν τον δραστικό περιορισμό της Ρωσίας στον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ μιας και μέχρι σήμερα η Μόσχα είναι ο κυριότερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Έτσι στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ και ορισμένων κυρίαρχων κύκλων της ΕΕ είναι η με κάθε τρόπο  απεξάρτηση της ΕΕ από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό και για τον λόγο αυτόν προωθούν διαφοροποιημένες επιλογές ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται ο East Med αλλά και ο TAP που μεταφέρει αζέρικο αέριο στην ΕΕ. Μόνο που στην περίπτωση του TAP η Άγκυρα  διατηρεί κυρίαρχη θέση μιας και το αζέρικο αέριο μεταφέρεται στην ΕΕ μέσω Τουρκίας. Κάτι αντίστοιχο βέβαια θα ήθελε ο Ερντογάν  και για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από Ισραήλ και Κύπρο μέσω Τουρκίας που όμως δεν του βγαίνει λόγω των εξελίξεων στον East Med και γι΄ αυτό προσπαθεί να τον ακυρώσει με την υπογραφή της άκυρης και παράνομης τουρκο-λυβικής συμφωνίας. Επιπλέον η Τουρκία λόγω Turkish Stream αποτελεί σημαντικό εταίρο της Ρωσίας , ενώ η Μόσχα λόγω Nord Stream 1 και 2 θα συνεχίσει σε σημαντικό βαθμό να τροφοδοτεί με ρωσικό αέριο την ευρωπαϊκή αγορά και κυρίως τη Γερμανία που δεν βλέπει με ιδιαίτερο ενθουσιασμό την ενεργειακή απομόνωση της Ρωσίας και των εταίρων της συμπεριλαμβανομένης και της Άγκυρας.

Ο «πόλεμος» λοιπόν των αγωγών στην Ανατολική Μεσόγειο κορυφώνεται.

Οψόμεθα.  

*ο Νότης Μαριάς είναι πρόεδρος του κόμματος “Ελλάδα – Ο Άλλος Δρόμος”, καθηγητής, πρώην ευρωβουλευτής