Θεοφόροι Πατέρες - Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις

Ως έβδομη Κυριακή του Πεντηκοσταρίου η Αγία μας Εκκλησία προβάλλει τους 318 θεοφόρους Πατέρες, οι οποίοι συνεκρότησαν την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. και ομολόγησαν την πίστη των Προφητών και Αποστόλων.

Η Σύνοδος αυτή απέκρουσε την αρειανική αίρεση και όρισε ως κριτήριο ορθοδοξίας το α΄ μέρος του Συμβόλου της Πίστεως, τα 7 πρώτα άρθρα. Το β΄ μέρος, τα υπόλοιπα 5 άρθρα που αναφέρονται στο Άγιο Πνεύμα, την Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, το βάπτισμα, την ανάσταση των νεκρών και την αιώνια ζωή, συμπληρώθηκαν και παγιώθηκαν με την Β΄ Οικουμενική Σύνοδος το 381 μ.Χ. [3], η οποία συγκλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον Μέγα Θεοδόσιο.

Με την μνήμη των Πατέρων της εν Νικαία Συνόδου τονίζεται η πιστότητα της Εκκλησίας στην ορθή και αληθινή διδασκαλία. Με το αίμα των αναρίθμητων Πατέρων της Εκκλησίας και με τη διδασκαλία των Θεοφόρων Πατέρων στερεώθηκε η αληθινή διδασκαλία και πίστη.

Όπως κάθε Κυριακή έτσι και σήμερα θα προσπαθήσω να εστιάσω περισσότερο στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής το οποίο και θα δούμε ευθύς αμέσως.

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ιωάν. ιζ΄ 1-13

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐπάρας ὁ  Ἰησοῦς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε,  καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας  Ἰησοῦν Χριστόν.  ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω·  καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί. 

Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν·  ὅτι τὰ ρήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. ᾿Εγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι,  καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς. καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς. ὅτε ἤμην μετ' αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ. νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς.

Είναι τα δεκατρία πρώτα εδάφια, από το  υπέροχο ευαγγελικό απόσπασμα της αρχιερατικής προσευχής του Κυρίου. Ως άνθρωπος ποτέ δεν έπαψε να προσεύχεται. Σε αρκετά σημεία τον βλέπουμε να κάνει εκτενείς δεήσεις προς τον πατέρα. Η σαράντα ημέρες νηστείας και προσευχής πριν τους πειρασμούς του στην έρημο, στην Ανάσταση του Λαζάρου, στο όρος Θαβώρ που μεταμορφώθηκε μπροστά στους μαθητές του, στον κήπο της Γεσθημανής όπου από την ένταση της προσευχής έτρεχε "ως θρόμβοι αίματος" από το πρόσωπο του...γενικά τον βλέπουμε να προσεύχεται πολύ έντονα και αδιαλείπτως.

Ήταν λίγο πριν τα  γεγονότα των παθών Όταν ο κύριος βαθιά φορτισμένος συναισθηματικά γνωρίζοντας το τι θα του συμβεί, και ακόμα πριν προσευχηθεί στην Γεσθημανή για να αντέξει αυτή την μεγάλη δοκιμασία, ένιωσε την ανάγκη να προσευχηθεί για τους αγαπημένους του πρώτα μαθητές αλλά και για όλους εμάς που τον αγαπάμε.

"πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε"
Εν αντιθέσει με τις δικές μας φιλοδοξίες ο κύριος ζητάει από τον πατέρα δυναμη για να μπορέσει να τελειώσει το τελευταίο κομμάτι της αποστολή του που είναι ο σταυρικός θάνατος η ταφή και η ανάσταση του, και αυτό προϋποθέτει άκρα ταπείνωση. Με την ανάδειξη  και δια της Αναστάσεως και αναλύψεώς του στους ουρανούς, με την τελείωση αυτού του κοσμοσωτήριου έργου του ο υιός αναδεικνύεται από τον πατέρα ως μέγας  αρχιερεύς μένοντας εις τον αιώνα ως μεσίτης υπέρ ημών και του πατέρα. Κάθεται "εις τα δεξιά του πατρός" και λαμβάνει την δόξα "ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί."

"Καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον.
Όταν ο Πιλάτος τον απείλησε ότι με την εξουσία που έχει μπορεί να τον θανατώσει ή να τον ελευθερώσει, εκείνος του απάντησε! «Οὐκ εἶχες ἐξουσίαν οὐδεμίαν κατ' ἐμοῦ, εἰ μὴ ἦν δεδομένον σοι ἄνωθεν» (Ιω. 19,11)

Έστω και αν αυτός ο κόσμος είναι προβληματικός, έστω και αν άλλον ο Ιησούς κατονομάζει ως "άρχοντα αυτού του κόσμου" ο Θεός δεν τον αφήνει ανεξέλεγκτο. Τίποτε δεν γίνεται αν δεν το επιτρέψει ή δεν το θελήσει. Επιβλέπει όλη την κτίση  "εμβλέψατε εις τα πετεινά του ουρανού, ότι ου σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν ουδέ συνάγουσιν εις αποθήκας, και ο πατήρ υμών ο ουράνιος τρέφει αυτά• ουχ υμείς μάλλον διαφέρετε αυτών;"

Ότι λοιπόν και να συμβαίνει στην ζωή μας, όλων όσων αγαπάμε τον Χριστό, είναι υπό την επίβλεψη του.  Γνωρίζει πολύ καλά τι περνάμε και το επιτρέπει για λόγους που είναι μέσα στα πλαίσια της διαπαιδαγώγησης του πατέρα ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο έργο. Η σωτηρία και η απελευθέρωση των ψυχών μας "αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας  Ἰησοῦν Χριστόν." Η απελευθέρωση και η σωτηρία των ψυχών μας προϋποθέτει την γνώση της μιας και πανανθρώπινης αλήθειας!

Γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς” την αλήθεια που επιμελώς αποκρύβουν οι άρχοντες του κόσμου τούτου, όσον αφορά την δομή, και την ταυτότητα του, προκειμένου να παρατείνουν την σκλαβιά του ανθρώπου, και να τον συντηρούν στην κατάσταση του πνευματικού θανάτου. Η αιώνια ζωή είναι η ζωή που ο Ιησούς Χριστός επιφυλάσσει σε κάθε σεσωσμένη ψυχη στους κόλπους του πατέρα, στην πηγή της ζωής, στην άνω Ιερουσαλήμ, στους πνευματικούς χώρους της αληθείας, στην πατρίδα εκ της οποίας εξέπεσε ο άνθρωπος και ουδέποτε επέστρεψε έως της ημέρας της Αναστάσεως του κυρίου όπου...«Τόν ληστήν αὐθημερόν, τοῦ Παραδείσου ἠξίωσας, Κύριε·"

"Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι.  νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν·"
Για χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι είχαν πλήρη άγνοια για το ποιος πραγματικά είναι ο Θεός. Όντα διεστραμμένα, μισάνθρωποι και ματαιόδοξοι, τους οποίους ο Ιησούς Χριστός τους κατακεραυνώνει με το να τους καλεί"γεννήματα εχιδνών!!" με σημαία το Ταλμούδ, την παλαια διαθήκη και με το πέπλο της θρησκείας παρουσίαζαν τον Θεό ως έναν μεγιστάνα άρχοντα του σκότους!
Ένα ον άδικο που μισεί τους ανθρώπους και περιμένει με το μαστίγιο στο χέρι, δίχως έλεος να σε τιμωρήσει παραδειγματικά, σε κάθε σου λάθος!

Όσοι προφήτες προσπάθησαν να υψώσουν ανάστημα, να διαμαρτυρηθούν για αυτήν την δυσφήμιση και να παρουσιάσουν τον πραγματικό πατέρα της αγάπης, τους λιθοβόλησαν, τους βασάνισαν, τους μαχαίρωσαν, και τους σκότωναν με μαρτυρικό θάνατο! Δεν δίστασαν να θανατώσουν ακόμη και τον ίδιον τον υιό του Θεού, του κυρίου του αμπελώνος που ο ίδιος είχε θέσει αυτούς τους άχρηστους ως διαχειριστές της περιουσίας του!
"και όπως λεει η γνωστή παραβολή "οἱ δὲ γεωργοὶ ἰδόντες τὸν υἱὸν εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτός ἐστιν ὁ κληρονόμος· δεῦτε ἀποκτείνωμεν αὐτὸν καὶ κατάσχωμεν τὴν κληρονομίαν αὐτοῦ. καὶ λαβόντες αὐτὸν ἐξέβαλον ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος, καὶ ἀπέκτειναν"

Είδαν δηλαδή! Αναγνώρισαν ότι "ούτος εστιν ο κληρονόμος!!! ...και τι έκαναν! Τι σκέφτηκαν!
"Ευκαιρία!!" Είπαν!  "Παμε να τον θανατώσουμε  να του κλέψουμε την περιουσία του!"
Γνώριζαν λοιπόν οι άθλιοι ποιον κρεμαγαν επί ξύλου! Ναι γνώριζαν ότι ΑΥΤΟΣ! είναι ο κληρονόμος  ο υιός του Θεού, για τον  οποίον φοβήθηκαν ότι αν τον άφηναν να ζήσει θα τους έπαιρνε την εξουσία που είχαν να καταδυναστεύουν και να βασανίζουν τον λαό, μεθυσμένοι από το μίσος και τυφλωμένοι με την άγνοια από το τι συνεπάγεται μετά το γεγονός αυτό της θανάτωσης δηλαδή του υιού του Θεού!
Τόσο ανόητοι ήταν! και συνεχίζουν να παραμένουν όλοι όσοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο!

Παρόλα όμως τα σατανικά σχέδια τους  ο Ιησούς Χριστός βάζει  τέλος στην άγνοια και ελευθερώνει το ανθρώπινο γένος!
Παρουσιάζει τον πραγματικό Θεό!
" Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις" η δήλωση αυτή του υιού του Θεού σημαίνει ότι ο πραγματικός Θεός για πρώτη φορά παρουσιάζεται στους ανθρώπους! Κανένας άλλος έως τότε δεν τα κατάφερε να υψώσει το όνομα του Θεού της αγάπης, του ελέους, της ειρήνης και της δικαιοσύνης!...του μόνου αληθινού Θεού!!!
"ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν"
Και όχι μόνον αλλά είχαν καταφέρει να συνδέσουν ότι αυτός ο μισάνθρωπος, ο αιμοβόρος, που παρουσίαζαν για Θεό, ήταν ο πατέρας του  Ιησού Χριστού! Όλη αυτή η πλάνη καταρρίπτεται με την παρουσία του Χριστού στην Γη, και τα πράγματα μπαίνουν στην θέση τους...ο πατέρας του Χριστού είναι ο πραγματικός Θεός! και αυτός δεν είναι άλλος από τον πανάγαθο θεό της αγάπης!

"νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν·  ὅτι τὰ ρήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας.  ᾿Εγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι, καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς. καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς.  ὅτε ἤμην μετ' αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ. νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς."

"Σε αντίθεση με τους άθλιους εκείνους που παρόλο που με εγνωρισαν με σταύρωσαν! Εσύ Κυριε φύλαξε εκείνους που μου έδωσες, και οι οποίοι πίστεψαν  στον λόγο σου!
Πίστεψαν ότι ήρθα από εσένα! Σώσε τους και με την Ανάσταση μου πατέρα ελευθέρωσε τους!
Είναι όλοι αυτοί για τους οποίους άξιζε να κατέβω στην Γη, να υπομένω το βάρος της ανθρωπίνης σαρκός, τους εμπαιγμούς, το μαστίγιο, την χλεύη, ύβρεις από αμαρτωλούς ανθρώπους, και να πεθάνω με τον ποιο άτιμο θάνατο!
Για αυτούς αξίζει η ανάσταση μου!
Σε αυτούς... " Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις"
είναι οι Άγιοι μου! που έλαβαν και εδοξασαν το όνομα σου με την ζωή τους
Αμήν!

Μιχάλης Καβλεντακης καθηγητής βυζαντινής μουσικής και Πρωτοψάλτης του ιερού ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ηρακλείου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

- Η συμβολή της Εκκλησίας, μέσω της εκπαίδευσης, στην απελευθέρωση της Κρήτης

- Ο ρόλος της Εκκλησίας της Κρήτης στην Επανάσταση του 1821. Του Μανόλη Κ. Μακράκη*