Τουρκική εισβολή στη Συρία: τρίτη και φαρμακερή. Του Λεωνίδα Κουμάκη

Η σταθερή και ευθεία πορεία της Τουρκίας προς τα βράχια, συνεχίζεται χωρίς φρένα και χωρίς καμιά σοβαρή εσωτερική αντίδραση – τουλάχιστον μέχρι τώρα. Η ξέφρενη πορεία κραυγών, απειλών, προκλητικής παραβίασης κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου, θρασείας επίκλησης μιας υπερεκτιμημένης στρατιωτικής ισχύος και η ένοπλη εισβολή σε σημεία όπου ανταγωνίζονται «ελέφαντες», ολοκληρώνουν την γενική εικόνα της σημερινής Τουρκίας. 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά:

Η Τουρκία ωρύεται εδώ και εβδομάδες πως ξεκινάει «αύριο» ή «μεθαύριο» η εισβολή στην Συρία με τελεσίγραφα σε δύση και ανατολή, για «να προστατέψει την ασφάλεια της». Στην πραγματικότητα βέβαια, για να εξαπολύσει επιδρομή εθνοκάθαρσης σε ξένα εδάφη, προκειμένου να κάνει ένα ακόμα βήμα στην ψευδαίσθηση δημιουργίας νέο-οθωμανικής αυτοκρατορίας, σύμφωνα με τα όνειρα των Παντουρκιστών που βρίσκονται μέσα σε όλα τα Τουρκικά κόμματα – εκτός του φιλο-κουρδικού ΗDP.

Στις 16 Σεπτεμβρίου 2019 πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα τριμερής συνάντηση Τουρκίας – Ρωσίας – Ιράν για τη Συρία.  Ο Τούρκος πρόεδρος καλωσόρισε τους συμμετέχοντες με κανονικό «δούλεμα»:   «Είμαστε σε πλήρη συμφωνία για την διατήρηση της πολιτικής ενότητας και της εδαφικής κυριαρχίας της Συρίας»!  

Στις 24 Σεπτεμβρίου 2019 ο Ρ. Τ. Ερντογάν σε ομιλία του ενώπιον της Γ. Συνέλευσης του ΟΗΕ «έντυσε» τα επεκτατικά του σχέδια στην Συρία με ωραία λόγια: «Η Τουρκία είναι η πιο γενναιόδωρη χώρα απέναντι στους πρόσφυγες… Ένας ασφαλής διάδρομος κατά μήκος των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία θα επέτρεπε τον επαναπατρισμό 3 εκατομμυρίων Σύριων». Φυσικά, ούτε λέξη για εθνοκάθαρση, για μαζική και βίαιη αλλοίωση του Κουρδικού πληθυσμού μέσα σε ξένη χώρα, ούτε λέξη για στρατιωτική εισβολή σε μια ήδη εμπόλεμη Συρία! 

Στις 5 Οκτωβρίου 2019 το Αμερικανικό Πεντάγωνο προειδοποίησε την Τουρκία πως ενδεχόμενη «μονομερής δράση δεν θα εξυπηρετούσε ούτε την ασφάλεια, ούτε τα συμφέροντα της Τουρκίας». Ταυτόχρονα, οι συμμαχικές δυνάμεις Κούρδων και Αράβων που πολεμούν στο πλευρό της Αμερικής τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) ανακοίνωσαν ότι θα σταματήσουν τις επιχειρήσεις εναντίον του ISIS και θα στραφούν εναντίον της Τουρκίας μόλις τους επιτεθεί. 

Στις 6 Οκτωβρίου 2019 ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου έδωσε στην δημοσιότητα μια παράξενη ανακοίνωση η οποία αναφέρει τα εξής: «Σήμερα ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μίλησε τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Τουρκία θα προχωρήσει σύντομα με την προγραμματισμένη επιχείρηση της στη Βόρεια Συρία». 

Την αμέσως επόμενη ημέρα, στις 7 Οκτωβρίου 2019, σε ανακοίνωση του Λευκού Οίκου διευκρινίζεται πως «Οι Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ δεν θα υποστηρίξουν ούτε θα συμμετέχουν στην Τουρκική «επιχείρηση», ενώ κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής της δεν θα βρίσκονται στη συγκεκριμένη περιοχή» καθώς επίσης πως «η Τουρκία θα καταστεί υπεύθυνη για όλους τους μαχητές του ΙΚ στην περιοχή που έχουν αιχμαλωτιστεί την τελευταία διετία». Ένα περίπου 24ωρο μετά την τηλεφωνική συνομιλία Τράμπ – Ερντογάν, ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέβασε ένα tweet με περιεχόμενο εξ ίσου παράξενο με την πρώτη ανακοίνωση που αφορούσε την συνομιλία των δύο ηγετών: «Όπως έχω δηλώσει στο παρελθόν με απερίφραστο τρόπο κι απλά επαναλαμβάνω, αν η Τουρκία κάνει κάτι που εγώ, με τη σπουδαία και ανυπέρβλητη σοφία μου, θεωρήσω ότι είναι εκτός ορίων, θα καταστρέψω ολοσχερώς και θα εξολοθρεύσω την Οικονομία της Τουρκίας (Το ‘χω ξανακάνει!)». Η Τουρκική λίρα υποτιμήθηκε κατά 2% μέσα σε μια ώρα, μετά την ανάρτηση του Αμερικανού Προέδρου.  Ταυτόχρονα, έγινε γνωστό πως το Αμερικανικό Πεντάγωνο απέκλεισε την Τουρκία από το Κοινό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων και από κάθε πληροφορία και δεδομένο επιτήρησης και αναγνώρισης της Β. Συρίας. Τέλος, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ (από τους πιο στενούς συμμάχους του πρόεδρου Τράμπ), έβαλε το κερασάκι στην πληθωρική τούρτα της ημέρας: Σε μήνυμά του στο Twitter ξεκαθαρίζει πως «Θα εισαγάγουμε δικομματικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, εάν εισβάλει στη Συρία και θα ζητήσουμε την αναστολή της συμμετοχής της στο ΝΑΤΟ, εάν επιτεθεί εναντίον των κουρδικών δυνάμεων, που βοήθησαν τις ΗΠΑ να καταστρέψει το χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους»!

Στις 8 Οκτωβρίου 2019 το Τουρκικό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα για παράταση ενός έτους της εξουσιοδότησής του στην κυβέρνηση, να εκτελεί στρατιωτικές επιχειρήσεις στο βόρειο Ιράκ και στη Συρία. Η έγκριση αυτή δίδεται κάθε χρόνο, από το 2015 όταν δόθηκε για πρώτη φορά. Την υπερψήφισαν όλα τα Τουρκικά κόμματα εκτός του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) πολλά ηγετικά στελέχη του οποίου (όπως ο Σελαχετίν Ντεμιρτάς που δικαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), σαπίζουν στις Τουρκικές φυλακές. Την ίδια ημέρα ανακοινώθηκε επίσημα η επίσκεψη του Ρ. Τ. Ερντογάν στις ΗΠΑ στις 13 Νοεμβρίου 2019, ενώ η Γαλλική Προεδρία εξέφρασε «την αλληλεγγύη της Γαλλίας στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή» και ο Πρόεδρος Ε. Μακρόν δήλωσε «ιδιαίτερα ανήσυχος» από την προοπτική μιας επικείμενης επίθεσης της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, στο πλαίσιο  συνάντησής του με την Τζιχάν Άχμεντ, την εκπρόσωπο των υπό τους Κούρδους Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (FDS).

Και φθάνουμε στην D–Day, δηλαδή την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2019 με τις ραγδαίες εξελίξεις να παίρνουν καταιγιστική μορφή:

Ο Δημοκρατικός Γερουσιαστής Κρις Βαν Χάλλεν κατήγγειλε τον Πρόεδρο Ν. Τράμπ ότι «προδίδει τους Κούρδους» και προειδοποίησε πως «η Τουρκία θα πληρώσει βαρύ τίμημα εάν επιτεθεί στους Κούρδους της Συρίας».

Το μεσημέρι, σε ανάρτηση του στο twitter, ο Ρ. Τ. Ερντογάν γνωστοποίησε πως οι Τουρκικές δυνάμεις σε συνεργασία με τον Συριακό Εθνικό Στρατό, ξεκίνησαν την επιχείρηση «Peace Spring» (Πηγή Ειρήνης) «εναντίον των τρομοκρατών του PKK/YPG (δηλαδή των Κουρδικών δυνάμεων) και του Ντάες στην Βόρεια Συρία». Ταυτόχρονα, ο Ρ. Τ. Ερντογάν έσπευσε να επικοινωνήσει τόσο με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, όσο και με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Άγκυρα.

Ακολούθησαν μαζικές διεθνείς αντιδράσεις οι οποίες σε τίτλους, έχουν ως εξής:

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε τον τερματισμό της στρατιωτικής επιχείρησης που ξεκίνησε η Τουρκία στη βόρεια Συρία και προειδοποίησε ότι καμία Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση δεν πρόκειται να δοθεί «για μια ζώνη ασφαλείας».

Σε κοινό ανακοινωθέν τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσηςαναφέρουν: «Η ΕΕ καλεί την Τουρκία να σταματήσει την μονομερή στρατιωτική δράση. Είναι απίθανο η αποκαλούμενη ‘ζώνη ασφαλείας’ στη βορειοανατολική Συρία, όπως την οραματίζεται η Τουρκία, να ικανοποιεί τα διεθνή κριτήρια για την επιστροφή προσφύγων. Η ΕΕ δεν θα χορηγήσει βοήθεια για τη σταθεροποίηση και την ανάπτυξη σε περιοχές όπου τα δικαιώματα των τοπικών πληθυσμών αγνοούνται».

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα συνεδριάσει εκτάκτως και κεκλεισμένων των θυρών την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2019 μετά από την έναρξη της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον κουρδικών δυνάμεων στη βορειοανατολική Συρία, κατόπιν αιτήματος πέντε Ευρωπαϊκών κρατών-μελών του Συμβουλίου  (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία και Βέλγιο), ενώ ήδη Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία καταλήγουν σε ένα κοινό ανακοινωθέν για την καταδίκη της επίθεσης.

Η Αίγυπτος ζήτησε επείγουσα σύγκληση του Αραβικού Συνδέσμου για την επίθεση της Τουρκίας στη Συρία. Ταυτόχρονα, το Αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωση του αναφέρει: «Η Αίγυπτος καταδικάζει απερίφραστα την Τουρκική επιθετικότητα στη Συριακή επικράτεια».

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε πως «ελπίζει η επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία να είναι μετρημένη και αναλογική».

Ο Αμερικανός Πρόεδρος σε δήλωση του, τονίζει: «Το πρωί, η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, εισέβαλε στη Συρία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν υποστηρίζουν αυτή την επίθεση και κατέστησαν σαφές στην Τουρκία ότι αυτή η επιχείρηση είναι μια κακή ιδέα. Δεν υπάρχουν Αμερικανοί στρατιώτες στην περιοχή».

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μαας δήλωσε ότι «η στρατιωτική επιχείρηση της Άγκυρας θα οδηγήσει σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση της περιοχής και θα ενισχύσει το Ισλαμικό Κράτος» ζητώντας από την Τουρκία να τερματίσει την επιχείρηση.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε δήλωσε πως «Η Τουρκική επιχείρηση διακινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει την περιοχή και να πλήξει αμάχους».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας Γέπε Κόφοντ εξέφρασε σε tweet «την έντονη ανησυχία του για την Τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία» και χαρακτήρισε την εισβολή «θλιβερή και λάθος απόφαση που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τους αμάχους και στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους». 

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας Στεφ Μπλοκ ανακοίνωσε ότι κάλεσε για εξηγήσεις τον Τούρκο πρεσβευτή μετά την έναρξη της Τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία. Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση «Η Ολλανδία καταδικάζει την Τουρκική επίθεση στη βορειοανατολική Συρία. Καλούμε την Τουρκία να μην συνεχίσει στον δρόμο που έχει επιλέξει να ακολουθήσει».

Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ1, χαρακτήρισε την εισβολή της Τουρκίας στην Συρία «ως μεγάλο λάθος, όπως κάνει αλλεπάλληλα λάθη αυτής της φύσης και μορφής τα τελευταία χρόνια».

Ο ασκών χρέη προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, πρεσβευτής της Νότιας Αφρικής Τζέρι Μάθιους Ματζίλα, απηύθυνε έκκληση στην Τουρκία να «λυπηθεί τους άμαχους» και να «επιδείξει τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση» στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία. 

Από το γραφείο του Προέδρου της Περσίας  ανακοινώθηκε πως «Η τουρκική επιχείρηση στη Συρία θα περιπλέξει την κατάσταση, θα επιτείνει την κρίση και θα οδηγήσει σε νέα κύματα προσφύγων».

Ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλλεν έδωσε στην δημοσιότητα την παρακάτω δήλωση: «Σήμερα ο γερουσιαστής Γκράχαμ (σ.σ.: Ρεπουμπλικάνος, από τους θερμούς υποστηρικτές του Προέδρου Ν. Τράμπ) και εγώ ανακοινώνουμε ένα πλαίσιο για κυρώσεις κατά της Τουρκίας για να απαντήσουμε στη στρατιωτική τους επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία, η οποία βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Οι κυρώσεις αυτές θα έχουν άμεσες και εκτεταμένες συνέπειες για τον Ερντογάν και τους στρατιωτικούς του. Οι κυρώσεις, μεταξύ άλλων,  θα πλήξουν τον ενεργειακό τομέα της Τουρκίας, κάθε στρατιωτική βοήθεια και συναλλαγή με εξαίρεση την ανταλλαγή πληροφοριών, θα ενεργοποιηθούν οι κυρώσεις για τους S-400, ενώ θα ζητηθεί αναλυτική έκθεση για την περιουσία του ίδιου του Ερντογάν».

Η κατάσταση με την Τουρκία θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης και Παρασκευής (10 και 11 Οκτωβρίου 2019) στις Βρυξέλλες μετά από αίτημα της Κύπρου και της Ελλάδας.

Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α: Οι δύο προηγούμενες εισβολές της Τουρκίας στην Συρία («Ασπίδα του Ευφράτη» στην Βορειοδυτική Συρία στις 24 Αυγούστου 2016 και η εισβολή στο Αφρίν με την ειρωνική ονομασία «Κλάδος Ελαίας» στις 21 Ιανουαρίου 2018), έγιναν με την ρητή συγκατάθεση Ρωσίας και Αμερικής – η κάθε μια για τους δικούς της λόγους.

Η αχαλίνωτη μεγαλομανία και οι ψευδαισθήσεις του Ρ. Τ. Ερντογάν τον οδήγησαν στην απόφαση μιας τρίτης εισβολής με στρατιωτικά εμβατήρια της οθωμανικής περιόδου να ακούγονται από τα μεγάφωνα της επαρχίας Ακτσάκαλε στα σύνορα με τη Συρία.

Η ήδη εγκλωβισμένη στο βάλτο της Συρίας Τουρκία υφίσταται ένα καταστροφικό πόλεμο φθοράς. Δεν είναι καθόλου συμπτωματικό ότι ο Τουρκικός στρατός δεν ανακοινώνει ποτέ τις απώλειες του σε υλικό και ανθρώπινό δυναμικό που υφίσταται στην Συρία. Μόνο δημοσιογραφικές πληροφορίες από διεθνή μέσα φέρνουν κάπου-κάπου στο φως της δημοσιότητας ορισμένες μόνο από τις Τουρκικές απώλειες. 

Η νέα όμως, τρίτη κατά σειρά Τουρκική εισβολή στην Συρία φαίνεται πως θα είναι και η «φαρμακερή». Οι παράγοντες που συνηγορούν σε αυτό είναι πάρα πολλοί.  

Ο Ντόναλτ Τράμπ δεν είναι όσο χαζός παρουσιάζεται από τα Αμερικανικά και διεθνή ΜΜΕ. Γνωρίζει πως κατά την νέα εισβολή των Τούρκων στην Συρία τους περιμένει η κόλαση. Οι Κούρδοι μαχητές έχουν εξοπλιστεί, έχουν την υποστήριξη της Δύσης, ισχυρών Αραβικών χωρών αλλά και του Ισραήλ. Ο παγκόσμιος διπλωματικός ξεσηκωμός (κάτι άγνωστο στις δύο προηγούμενες εισβολές) απομονώνει την Τουρκία ακόμα περισσότερο από την διεθνή κοινότητα.  Η Αμερική με τους νομοθετικούς της μηχανισμούς έχει την δύναμη, ανά πάσα στιγμή, να διαλύσει την Τουρκική οικονομία, να την εξοβελίσει στον προθάλαμο του ΝΑΤΟ και να επιφέρει θανάσιμο πλήγμα στα θεμέλια του καθεστώτος των ισλαμιστών. Ταυτόχρονα έχει ένα πιο ζωτικό «μέτωπο» – εκείνο του ενεργειακού θησαυρού της Κυπριακής ΑΟΖ με πληθωρική ανάμιξη πανίσχυρων Αμερικανικών εταιριών. Λογικά, έχει κάθε λόγο να βάλει την Τουρκία κάτω από την ισχυρή πίεση των προβλημάτων που μόνη της δημιουργεί!    

Ο Πούτιν βλέπει με ιδιαίτερη ικανοποίηση την Τουρκία να πέφτει στην παγίδα μιας τρίτης εισβολής –όσο πιο βαθιά, τόσο πιο καλά– μεγεθύνοντας ακόμα περισσότερο την Τουρκική εξάρτηση από την Ρωσία. Ταυτόχρονα προσφέρει στους Κούρδους το «αντάλλαγμα» της ένταξης τους στον Συριακό στρατό του Άσσαντ, σαν ομπρέλα προστασίας απέναντι στους Τούρκους. Και δεν παραλείπει να τονίζει πως η Τουρκική παρουσία στην Συρία θα τελειώσει, σε αντίθεση βέβαια με τον Ρ. Τ. Ερντογάν που ονειρεύεται να στρογγυλοκαθίσει εκεί όπως κάνει η Τουρκία στην Κύπρο, μετά την εισβολή στο μαρτυρικό νησί, εδώ και 45 ολόκληρα χρόνια! 

Δεν μένει παρά να περιμένουμε να επαληθευτεί για μια ακόμα φορά η λαϊκή παροιμία «Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μέρα»!